14-მა ევროპარლამენტარმა საქართველოს შესახებ რეზოლუციის პროექტი მოამზადა. პროექტის სახელწოდებაა „საქართველოში დემოკრატიის უკუსვლისა და პოლიტიკური პლურალიზმის საფრთხეების შესახებ“. ავტორები არიან – ურმას პაეტი, პეტრას აუსტრევიჩიუსი, დან ბარნა, ჰელმუტ ბრანდშტეტერი, ბენუა კასარი, ოლივიე შასტელი, ვერონიკა ციფროვა ოსტრიჰონოვა, ბერნარ გეტა, ლუბიცა კარვაშოვა, ილჰან კიუჩიუკი, მარი-ანიეს შტრაკ-ციმერმანი, ჰილდე ვოტმანსი, ლუცია იარი, დაინიუს ჟალიმასი.
კერძოდ, რეზოლუციის პროექტში აღნიშნულია:
„ევროპის პარლამენტი მხედველობაში იღებს რა თავის წინა რეზოლუციებს საქართველოს შესახებ, მხედველობაში იღებს რა ასოცირების შეთანხმებას ერთი მხრივ, ევროკავშირს და ევროპის ატომური ენერგიის გაერთიანებასა და მათ წევრ სახელმწიფოებს, მეორე მხრივ, საქართველოს შორის, მხედველობაში იღებს რა ევროპული საბჭოს 2023 წლის 14 და 15 დეკემბრის დასკვნებს და კომისიის 2023 წლის 8 ნოემბრის კომუნიკაციას სახელწოდებით „2023 წლის კომუნიკაცია ევროკავშირის გაფართოების პოლიტიკის შესახებ“), რომელიც აყალიბებს ნაბიჯებს საქართველოს კანდიდატის სტატუსისთვის, განსაკუთრებით მე-9 ნაბიჯს, რომელიც ეხება სამოქალაქო საზოგადოების თავისუფლებას, მხედველობაში იღებს რა ევროპის საგარეო ქმედებათა სამსახურის სპიკერის 2024 წლის 4 სექტემბრის განცხადებას საქართველოში „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის“ საკანონმდებლო პაკეტის შესახებ, მხედველობაში იღებს რა კომისიის ვიცე-პრეზიდენტის / კავშირის საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის უმაღლესი წარმომადგენლის 2024 წლის 18 სექტემბრის განცხადებას საქართველოს პარლამენტის მიერ მიღებულ კანონებზე „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“, მხედველობაში იღებს რა ვენეციის კომისიის მიერ მის 139-ე სესიაზე (2024 წლის 21-22 ივნისი) მიღებულ ან მოწონებულ მოსაზრებებს საქართველოს კანონმდებლობის სხვადასხვა ნაწილზე, მხედველობაში იღებს რა თავისი რეგლამენტის 136-ე მუხლის მე-2 პუნქტს.
A. ვინაიდან საქართველოს კონსტიტუცია იცავს აზრის, გამოხატვის, გაერთიანებისა და მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლებების განხორციელებას და საყოველთაო, თანასწორი და თავისუფალი არჩევნების უფლებას, როგორც ფუნდამენტურ უფლებებს; ვინაიდან საქართველოს კონსტიტუცია ასევე უზრუნველყოფს ყველა პირის თანასწორობას და იცავს მათ დისკრიმინაციისგან; ვინაიდან საქართველოს კონსტიტუციის 78-ე მუხლის თანახმად, „კონსტიტუციურმა ორგანოებმა თავიანთი უფლებამოსილების ფარგლებში უნდა მიიღონ ყველა ზომა ევროკავშირსა და ჩრდილოატლანტიკურ ხელშეკრულების ორგანიზაციაში საქართველოს სრული ინტეგრაციის უზრუნველსაყოფად“;
B. ვინაიდან, ფართო საზოგადოებრივი პროტესტისა და ევროკავშირისა და საქართველოს სხვა დასავლელი პარტნიორების მოწოდებების მიუხედავად, მმართველმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“ მიიღო რუსული შთაგონებით შექმნილი კანონპროექტი „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის შესახებ“, რომელიც მოითხოვს სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედია ორგანიზაციებისგან, რომლებიც იღებენ დაფინანსებას საზღვარგარეთიდან, დარეგისტრირდნენ როგორც „უცხო ქვეყნის ინტერესების გამტარებელი ორგანიზაციები“ ან დაექვემდებარონ ჯარიმებს;
C. ვინაიდან ეს კანონმდებლობა ზღუდავს სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედია ორგანიზაციების თავისუფლად მოქმედების შესაძლებლობას, ზღუდავს გამოხატვის თავისუფლებას და უსამართლოდ ახდენს იმ ორგანიზაციების სტიგმატიზაციას, რომლებსაც მკაფიო სარგებელი მოაქვთ საქართველოს მოქალაქეებისთვის;
D. ვინაიდან 2023 წლის მარტში მსგავსი კანონმდებლობის წინადადებამ გამოიწვია ფართო პროტესტი საქართველოში, რამაც გამოიწვია კანონის უკან გაწვევა; ვინაიდან 2023 წელს წინადადების უკან გაწვევის შემდეგ, მმართველი პარტია და პროსამთავრობო მედია აგრძელებდნენ სამოქალაქო საზოგადოებისა და ჟურნალისტების წინააღმდეგ რიტორიკის გაძლიერებას;
E. ვინაიდან 2024 წლის 20 თებერვალს მმართველმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“ მიიღო ცვლილებები საარჩევნო კანონმდებლობაში, რაც საფრთხეს უქმნის ცენტრალური საარჩევნო კომისიის დამოუკიდებლობასა და მიუკერძოებლობას და ძირს უთხრის საზოგადოების ნდობას ამ ინსტიტუტის მიმართ;
F. ვინაიდან 2024 წლის აგვისტოს ბოლოს ოლიგარქმა ბიძინა ივანიშვილმა მოუწოდა ამომრჩევლებს, დახმარებოდნენ „ქართული ოცნების“ პარტიას საქართველოს პარლამენტში სუპერუმრავლესობის შენარჩუნებაში, რათა დაეწყოთ რამდენიმე ოპოზიციური პარტიის აკრძალვის პროცესი; ვინაიდან ამას მხარი დაუჭირა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ, რომელმაც განაცხადა, რომ მთავრობა შეეცდება საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ აკრძალოს ათზე მეტი პარტია;
G. ვინაიდან 2024 წლის 17 სექტემბერს მმართველმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“ მიიღო კანონი „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“, რომელიც ართმევს LGBTIQ+ ადამიანებს მათ უფლებებს;
H. ვინაიდან „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის შესახებ“ კანონის შემოღებიდან ორი დღის შემდეგ, კესარია აბრამიძე, ტრანსგენდერი მოდელი და ცნობილი საზოგადო მოღვაწე, მოკლეს საკუთარ ბინაში;
I. ვინაიდან მანამდე, 2024 წლის 4 აპრილს, მმართველმა პარტიამ „ქართულმა ოცნებამ“ გააუქმა პოლიტიკური პარტიების საარჩევნო სიებისთვის სავალდებულო გენდერული კვოტები, რომლებიც შეტანილი იყო საქართველოს საარჩევნო კოდექსში და გააუქმა გენდერთან დაკავშირებული დაფინანსების წესი, რომელიც გათვალისწინებული იყო მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანებების შესახებ კანონში, რითაც გააუქმა მიღწეული პროგრესი ქალთა პოლიტიკაში მონაწილეობისა და წარმომადგენლობის ხელშეწყობის კუთხით;
J. ვინაიდან საქართველოს ხელისუფლებას არ განუხორციელებია ვენეციის კომისიის არც ერთი რეკომენდაცია ზემოხსენებული კანონმდებლობის გაუქმების ან შეცვლის შესახებ, რომელიც ეხება „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობას“ და „ოჯახურ ღირებულებებსა და არასრულწლოვანთა დაცვას“, ადგილობრივ და საპარლამენტო არჩევნებში გენდერული კვოტების გაუქმებას და ცენტრალური საარჩევნო კომისიის ფორმირებას;
K. ვინაიდან მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ და პროსამთავრობო მედია ავრცელებენ ანტი-ევროკავშირის და ანტი-დემოკრატიულ პროპაგანდას, ასევე შეთქმულების თეორიებს;
L. ვინაიდან მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“ და მისი ხელმძღვანელობა აგრძელებენ გამყოფი, დამახინჯებული და ძალადობრივი რიტორიკის გაძლიერებას პოლიტიკური ოპონენტებისა და საერთაშორისო პარტნიორების, მათ შორის უკრაინის წინააღმდეგ; ვინაიდან მმართველი პარტია იყენებს ამაზრზენ პოლიტიკურ ბანერებს რუსეთის მიერ განადგურებული უკრაინული ქალაქების გამოსახულებით, რითაც პოლიტიკურ კაპიტალს აგროვებს მამაცი უკრაინელების ტანჯვის გამოყენებით;
M. ვინაიდან რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, სერგეი ლავროვმა გაავრცელა განცხადება, რომელშიც მან გამოხატა მზადყოფნა, დაეხმაროს საქართველოს ურთიერთობების ნორმალიზებაში „მეზობელ სახელმწიფოებთან – აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთთან“, მოწონებულ იქნა მმართველი პარტიის ლიდერების მიერ, რაც აჩვენებს საქართველოს მთავრობის გადახვევას საქართველოს ოკუპირებული რეგიონების არაღიარების პოლიტიკიდან;
N. ვინაიდან კომისიის ანგარიშში სახელწოდებით „2023 წლის კომუნიკაცია ევროკავშირის გაფართოების პოლიტიკის შესახებ“, კომისიამ რეკომენდაცია გაუწია საქართველოსთვის კანდიდატის სტატუსის მინიჭებას იმ პირობით, რომ საქართველო გადადგამს ცხრა ნაბიჯს, რომლებიც მოიცავს დეზინფორმაციასთან და ევროკავშირისა და მისი ღირებულებების წინააღმდეგ ჩარევასთან ბრძოლას, ოპოზიციური პარტიებისა და სამოქალაქო საზოგადოების ჩართვას მმართველობაში და შეკრებისა და გამოხატვის თავისუფლების უზრუნველყოფას, ასევე სამოქალაქო საზოგადოებასთან კონსულტაციას და მის მნიშვნელოვან ჩართვას საკანონმდებლო და პოლიტიკის შემუშავების პროცესებში, იმის უზრუნველყოფას, რომ სამოქალაქო საზოგადოებას შეეძლოს თავისუფლად მოქმედება;
O. ვინაიდან 2023 წლის 14 დეკემბერს ევროპულმა საბჭომ საქართველოს მიანიჭა ევროკავშირის კანდიდატი ქვეყნის სტატუსი იმ პირობით, რომ გადადგმული იქნება კომისიის რეკომენდაციაში მითითებული ცხრა ნაბიჯი;
P. ვინაიდან საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, რომ საქართველო არ დააწესებს სანქციებს რუსეთის წინააღმდეგ, არამედ მხოლოდ აღკვეთს მათ გვერდის ავლას საკუთარ ტერიტორიაზე;
Q. ვინაიდან ბოლო ორი წლის განმავლობაში გაიზარდა სავაჭრო და ბიზნეს თანამშრომლობა საქართველოსა და რუსეთს შორის, 100 000-ზე მეტი რუსი გადავიდა საქართველოში საცხოვრებლად, გახსნა 26 000-ზე მეტი ბიზნესი, შეიძინა უძრავი ქონება და ჩაერთო საქმიანობებში, რომლებიც ქმნის ფულის გათეთრების რისკებს; ვინაიდან ეს სიტუაცია საფრთხეს უქმნის საქართველოს ეროვნულ უსაფრთხოებას და ზრდის მის დამოკიდებულებას რუსეთზე;
R. ვინაიდან ბოლო თვეების განმავლობაში ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა დააწესა ფინანსური სანქციები საქართველოს უსაფრთხოების თანამდებობის პირებსა და ულტრამემარჯვენე პარტიის ლიდერებზე საქართველოში მშვიდობიანი შეკრების თავისუფლების ხელყოფისა და ჩახშობისთვის, და დააწესა სამოგზაურო სანქციები 60 სხვა პირზე, მათ შორის მთავრობის მაღალჩინოსნებზე; ვინაიდან საქართველოს ეროვნულმა ბანკმა უარი თქვა ამ სანქციების შესრულებაზე;
S. ვინაიდან საპარლამენტო არჩევნები საქართველოში დაგეგმილია 2024 წლის 26 ოქტომბერს;
1. მკაცრად გმობს ე.წ. „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის“ კანონმდებლობის მიღებას, ასევე ადგილობრივ და საპარლამენტო არჩევნებში გენდერული კვოტების გაუქმებას და ცენტრალური საარჩევნო კომისიის ფორმირების წესის ცვლილებებს „ქართული ოცნების“ უმრავლესობის მიერ; ხაზს უსვამს, რომ ეს კანონმდებლობა შეუთავსებელია ევროკავშირის ნორმებთან და ღირებულებებთან, აზიანებს საქართველოს რეპუტაციას და საფრთხეს უქმნის მის ძალისხმევას ევროკავშირში გაწევრიანებისკენ;
2. მოუწოდებს „ქართული ოცნების“ უმრავლესობას, დაუყოვნებლივ გაიწვიოს კანონმდებლობა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის“ შესახებ, ხელახლა შემოიღოს გენდერული კვოტები ადგილობრივ და საპარლამენტო არჩევნებში და უზრუნველყოს კონსენსუსზე დაფუძნებული პოლიტიკური პროცესი, რაც გადამწყვეტია ცენტრალური საარჩევნო კომისიის დამოუკიდებლობისა და მიუკერძოებლობისთვის და ამ ინსტიტუტისადმი საზოგადოების ნდობისთვის; მოუწოდებს „ქართული ოცნების“, უმრავლესობას განახორციელოს ვენეციის კომისიის სხვა რეკომენდაციები; იმეორებს თავის მოწოდებას, შეწყდეს ყველა თავდასხმა სამოქალაქო საზოგადოებაზე, დამოუკიდებელ მედიაზე, გენდერულ თანასწორობასა და LGBTIQ+ თემზე და უზრუნველყოფილ იქნას ნამდვილად ხელშემწყობი გარემო სამოქალაქო საზოგადოებისა და მედიისთვის ქვეყანაში;
3. ხაზს უსვამს, რომ „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის“ შესახებ კანონმდებლობის გაუქმება იქნება აუცილებელი ნაბიჯები ევროკავშირსა და საქართველოს შორის ურთიერთობის გაუმჯობესებისთვის;
4. სოლიდარობას უცხადებს მამაც ქართველ ხალხს, რომელიც იბრძვის თავისი დემოკრატიული უფლებებისა და ქვეყნის ევროპული მომავლისთვის; კიდევ ერთხელ ადასტურებს თავის მტკიცე მხარდაჭერას ყველა იმ ადამიანის მიმართ, ვინც ადვოკატირებას უწევს და იცავს ადამიანის უფლებებს და მუშაობს მშვიდობიანი ქვეყნისა და საზოგადოებისთვის, რომელიც ერთგულია თანასწორობისა და ადამიანის ღირსების ყველასთვის;
5. მოუწოდებს, რომ საქართველოს მთავრობისთვის გამოყოფილი ევროკავშირის დაფინანსება გაიყინოს, ვიდრე ეს არალიბერალური კანონმდებლობა არ გაუქმდება, დაწესდეს მკაცრი პირობები საქართველოს მთავრობისთვის ნებისმიერი მომავალი დაფინანსების გაცემაზე;
6. კვლავ მოუწოდებს კომისიას, დაუყოვნებლივ შეაფასოს, თუ როგორ ზემოქმედებს საქართველოს კანონმდებლობა „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის“ და „ოჯახური ღირებულებებისა და არასრულწლოვანთა დაცვის“ შესახებ, ასევე გენდერული კვოტების გაუქმება და სხვა ცვლილებები საარჩევნო კანონმდებლობაში, და ვენეციის კომისიის რეკომენდაციების შესრულება ზოგადად, საქართველოს მიერ ვიზალიბერალიზაციის კრიტერიუმების უწყვეტ შესრულებაზე, განსაკუთრებით ფუნდამენტური უფლებების კრიტერიუმზე, რომელიც ევროკავშირის ვიზალიბერალიზაციის პოლიტიკის მნიშვნელოვანი კომპონენტია;
7. მოუწოდებს ევროკავშირს და მის წევრ სახელმწიფოებს, დააწესონ სანქციები იმ ქართველ ოფიციალურ პირებზე, რომლებიც ჩართულნი არიან საქართველოს მოქალაქეების წინააღმდეგ ადამიანის უფლებების დარღვევაში ან ქვეყნის დემოკრატიული უკუსვლის პროცესში; კვლავ მოუწოდებს საბჭოს, განიხილოს პირადი სანქციების დაწესება ბიძინა ივანიშვილზე მისი როლისთვის საქართველოში პოლიტიკური პროცესისა და ადამიანის უფლებების მდგომარეობის გაუარესებაში; მოუწოდებს ქართულ კომერციულ ბანკებს, განახორციელონ საერთაშორისო სანქციები;
8. შეახსენებს საქართველოს მთავრობას, რომ ევროკავშირმა საქართველოს მიანიჭა კანდიდატის სტატუსი იმ დათქმით, რომ გადადგმული იქნებოდა ნაბიჯები, რომლებიც მითითებულია კომისიის 2023 წლის 8 ნოემბრის კომუნიკაციაში; ხაზს უსვამს, რომ ბოლო დროს მიღებული საკანონმდებლო აქტები აშკარად ეწინააღმდეგება ამ მიზანს და აჩერებს საქართველოს ევროინტეგრაციას;
9. კვლავ მოუწოდებს საქართველოს მთავრობას, დაიცვას თავისი ვალდებულება დემოკრატიის, კანონის უზენაესობისა და ადამიანის უფლებების ხელშეწყობის შესახებ და მოუწოდებს მას მიიღოს და განახორციელოს რეფორმები, რომლებიც შეესაბამება მის გაცხადებულ მიზანს ევროკავშირში გაწევრიანების შესახებ, როგორც ამას მოითხოვს საქართველოს მოქალაქეთა დიდი უმრავლესობა;
10. მტკიცედ მოუწოდებს საქართველოს, როგორც ევროკავშირის კანდიდატ ქვეყანას, დააწესოს სანქციები რუსეთის წინააღმდეგ უკრაინაში რუსეთის სრულმასშტაბიანი შეჭრის საპასუხოდ და ეფექტურად აღასრულოს ზომები ევროკავშირის სანქციების გვერდის ავლის თავიდან ასაცილებლად, როგორც მან ამის ვალდებულება აიღო; ღრმად შეშფოთებულია საქართველოს მთავრობის რუსულ პოლიტიკასთან შესაბამისობით და საქართველოს მზარდი დამოკიდებულებით რუსეთზე, ასევე „ქართული ოცნების“ პარტიის მიერ უკრაინაში ომის ძალადობრივი გამოსახულებების გამოყენებით საზოგადოებრივ აზრით მანიპულირებისა და დეზინფორმაციის გავრცელების მიზნით 2024 წლის ოქტომბრის არჩევნების წინ კამპანიის ფარგლებში; მოუწოდებს საქართველოს, სრულად შეუსაბამოს თავისი საგარეო პოლიტიკა ევროკავშირის საგარეო პოლიტიკას და ევროკავშირის სტრატეგიას რუსეთის მიმართ;
11. მოუწოდებს ევროკავშირს და მის წევრ სახელმწიფოებს, უზრუნველყონ სრული მხარდაჭერა საქართველოს სამოქალაქო საზოგადოების ორგანიზაციებისთვის ამ რთულ პერიოდში, მათ შორის ჯარიმებთან და სხვა ზომებთან დაკავშირებულ საკითხებზე, რომლებიც მათ დაუწესდათ ახალი კანონმდებლობით;
12. მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, უზრუნველყოს 2024 წლის ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნები შეესაბამებოდეს უმაღლეს საერთაშორისო სტანდარტებს, გარანტირებული იყოს გამჭვირვალე, თავისუფალი და სამართლიანი პროცესი, რომელიც ასახავს ხალხის დემოკრატიულ ნებას; მოუწოდებს, გაუქმდეს საჯარო რესურსებისა და ადმინისტრაციული შესაძლებლობების მმართველი პარტიის სასარგებლოდ ბოროტად გამოყენების დამკვიდრებული პრაქტიკა; დაჟინებით მოითხოვს, რომ უზრუნველყოფილი იყოს, როგორც ადგილობრივი, ისე საერთაშორისო დამკვირვებლების ყოფნა არჩევნების სამართლიანობის დასაცავად და მოუწოდებს ევროკავშირის არჩევნების სადამკვირვებლო მისიის გაფართოებისკენ;
13. ღრმად შეშფოთებულია ინფორმაციით, რომ საქართველოს მთავრობა ქმნის დაბრკოლებებს 30 არასამთავრობო ორგანიზაციისა და „საერთაშორისო გამჭვირვალობა – საქართველოს“ კოალიციისთვის მათ მცდელობაში,ჩაატარონ კამპანია „წადი და ხმა მიეცი“; მიიჩნევს ამ დაბრკოლებებს ქვეყანაში დემოკრატიის ხელყოფის მცდელობად;
14. უკიდურესად შეშფოთებულია პოლიციის სისასტიკით, რომელიც გამოვლინდა 2024 წლის მარტი-ივნისის საპროტესტო აქციების დროს თბილისში და მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, ჩაატაროს დროული და საფუძვლიანი გამოძიება პოლიციის მხრიდან სისასტიკის შესახებ;
15. კვლავ მოუწოდებს ეუთო-ს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ოფისის მიერ მიუკერძოებელი და დამოუკიდებელი გრძელვადიანი საერთაშორისო საარჩევნო სადამკვირვებლო მისიის ჩატარებისკენ, რათა მოხდეს საქართველოს მომავალი საპარლამენტო არჩევნების მონიტორინგი;
16. კვლავ მოუწოდებს საქართველოს ხელისუფლებას, დაუყოვნებლივ გაათავისუფლოს ყოფილი პრეზიდენტი მიხეილ სააკაშვილი და მისცეს მას საზღვარგარეთ სათანადო სამედიცინო მკურნალობის მიღების საშუალება;
17. მოუწოდებს ევროკავშირს და მის წევრ სახელმწიფოებს, გააგრძელონ ამ საკითხებზე ყურადღების მიქცევა და დააკვირდნენ მოვლენების განვითარებას საქართველოში, 2024 წლის ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებამდე და მის შემდეგ;
18. ავალებს თავის პრეზიდენტს, გადაუგზავნოს ეს რეზოლუცია კომისიის ვიცე-პრეზიდენტს / კავშირის საგარეო საქმეთა და უსაფრთხოების პოლიტიკის უმაღლეს წარმომადგენელს, საბჭოს, კომისიას, წევრი სახელმწიფოების მთავრობებსა და პარლამენტებს, ევროპის საბჭოს, ეუთო-ს და საქართველოს პრეზიდენტს, მთავრობასა და პარლამენტს“.
