„შენი საგადასახადო მრჩეველი“ - „კომერსანტისა“ და კომპანია „გრანთ თორნთონის” ერთობლივ პროექტს წარმოადგენს.

11 ოქტომბრის გადაცემა, რომელსაც „გრანთ თორნთონ საქართველოს“ საგადასახადო მიმართულების მენეჯერი ნათია ჩაგანავა უძღვებოდა დამატებული ღირებულების გადასახადის თემას და დღგ-ით დასაბეგრ ერთ-ერთ ოპერაციას - მომსახურების გაწევას მიეძღვნა.

რა არის მომსახურების გაწევა

საგადასახადო კოდექსის მიხედვით მომსახურების გაწევა არის ნებისმიერი საქმიანობა, რომელიც არ არის საქონლის მიწოდება, თუმცა არსებობს ასევე სხვა ოპერაციებიც, რომლებსაც საგადასახადო კოდექსი მომსახურების გაწევად განიხილავს. ესენია:

  • არამატერიალური ქონების გადაცემა
  • ქმედებისგან თავის შეკავების ან განსაზღვრული ქმედების/სიტუაციის დაშვების ვალდებულება
  • მომსახურების გაწევა სახელმწიფო ხელისუფლების/მუნიციპალიტეტის ორგანოს გადაწყვეტილების ან/და კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევაში.
  • დასაბეგრი პირის მიერ მომსახურების უსასყიდლოდ გაწევა მისი დაქირავებული პირის პირადი სარგებლობისთვის ან საკუთარი საქმიანობის მიზნისგან განსხვავებული მიზნით
  • დასაბეგრი პირის მიერ განხორციელებული საკუთარი ძირითადი საშუალების (შენობის/ნაგებობის) რემონტი მისი საქმიანობის მიზნისთვის, თუ იგი დღგ-ის ჩათვლას სრულად ვერ მიიღებდა, ამ მომსახურების სხვა პირისგან შეძენის შემთხვევაში.
  • საწარმოს ან ამხანაგობის მიერ, შესაბამისად, პარტნიორისთვის ან ამხანაგობის წევრისთვის წილის სანაცვლოდ მომსახურების გაწევა.

მაგალითისათვის განვიხილოთ საგანმანათლებლო დაწესებულება, რომელმაც ბუღალტერის პოზიციაზე დაქირავებულ პირს უსასყიდლოდ გაუწია ერთ-ერთი უცხო ენის სწავლების მომსახურება. ბუღალტერს აღნიშნული უცხო ენის შესწავლა სჭირდებოდა არა შრომის ნაყოფიერების გაუმჯობესებისთვის, არამედ პირადი მიზნებისთვის. ამ შემთხვევაში კმაყოფილდება ოპერაციის დღგ-ით დასაბეგრად განხილვის ნორმები, რადგან მომსახურება უსასყიდლოდ გაიწია დაქირავებულის პირადი მიზნებიდან გამომდინარე და წარმოიშვება მისი დღგ-ით დაბეგვრის ვალდებულება.

პირი, რომელიც თავისი სახელით, მაგრამ სხვა პირის დავალებით მონაწილეობს მომსახურების გაწევაში, განიხილება ამ მომსახურების მიმღებად და მომსახურების გამწევად.

გაითვალისწინეთ, რომ მომსახურების გაწევად არ განიხილება:

ა) დასაბეგრი პირის მიერ ყველა აქტივის ან მისი ნაწილის (დამოუკიდებლად ფუნქციონირებადი ქვედანაყოფის) სხვა დასაბეგრი პირისთვის მიწოდება;

ბ) საწარმოს კაპიტალში ან ამხანაგობაში აქტივის შეტანა;

გ) აქტივის გადაცემა საწარმოს რეორგანიზაციის მხარე პირებს შორის.

დ) ფულზე, აგრეთვე კრიპტოგრაფიულ ვალუტაზე (კრიპტოაქტივზე), საკუთრების უფლების გადაცემა. მაგალითად პროცენტიანი სესხის გაცემა, კრიპტო-ვალუტის ყიდვა-გაყიდვა და ა.შ

ოპერაციის დღგ-ით სწორად დაბეგვრისათვის მნიშვნელოვანია განისაზღვროს მისი განხორციელების ადგილი. სანამ მომსახურების გაწევის ადგილის განსაზღვრაზე გადავალთ მნიშვნელოვანია განვმარტოთ დასაბეგრი პირის ცნება: საგადასახადო კოდექსის მიხედვით დასაბეგრ პირად განიხილება ნებისმიერი პირი, რომელიც ნებისმიერ ადგილზე დამოუკიდებლად ახორციელებს ნებისმიერი სახის ეკონომიკურ საქმიანობას, მიუხედავად ამ საქმიანობის მიზნისა და შედეგისა. დასაბეგრი პირის ტერმინის განმარტება მნიშვნელოვანია, რადგან ის გადამწყვეტ როლს თამაშობს მომსახურების გაწევის ადგილის სწორად განსაზღვრაში. საგადასახადო კოდექსის მიხედვით მომსახურების გაწევის ადგილის განსაზღვრის ორი ძირითადი პრინციპი არსებობს, ეგრეთ წოდებული B2B და B2C პრინციპი:

B2B- პრინციპის მიხედვით მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც მომსახურების მიმღები არის დაფუძნებული, თუ მომსახურების მიმღები არის დასაბეგრი პირი. ხოლო თუ მომსახურება დაკავშირებულია მიმღების ფიქსირებული დაწესებულებასთან/ფილიალთან, რომელიც  მაშინ მის გაწევის ადგილად ჩაითვლება ფილიალის მდებარეობის ადგილი.

B2C- პრინციპის მიხედვით მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც მომსახურების გამწევი (დასაბეგრი პირი) არის დაფუძნებული, თუ მომსახურების მიმღები არ არის დასაბეგრი პირი.

როგორც ვხედავთ მომსახურების გაწევის ადგილის განსაზღვრისათვის გადამწყვეტია მომსახურების მიმღების სტატუსი. თუ ის არის დასაბეგრი პირი, ანუ ბიზნეს სუბიექტი, მომსახურების გაწევის ადგილად ჩაითვლება მისი ადგილმდებარეობა, ხოლო თუ მიმღები არ არის დასაბეგრი პირი მაშინ ჩაითვლება რომ მომსახურება იქ გაიწია სადაც მომსახურების მიმწოდებელია რეგისტრირებული.

უძრავ ნივთთან დაკავშირებული მომსახურების ასევე კულტურული, სახელოვნებო, სამეცნიერო, განათლების, გასართობი, სპორტული ან მსგავსი ღონისძიებების, წარმოდგენის, პრეზენტაციის ან გამოფენის, სარესტორნე ან/და კვების მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც ეს ოპერაციები ფაქტობრივად ხორციელდება.

მგზავრისთვის ტრანსპორტირების, აგრეთვე არადასაბეგრი პირისთვის საქონლის ტრანსპორტირების მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება ადგილი, სადაც ხორციელდება ტრანსპორტირება, გავლილი მანძილის პროპორციულად.

არადასაბეგრი პირისთვის მომსახურების გაწევის ადგილად განიხილება მისი მდებარეობის ადგილი შემდეგ მომსახურებებთან დაკავშირებით:

  • ტელესაკომუნიკაციო მომსახურება
  • რადიო- და ტელესამაუწყებლო მომსახურება;
  • ელექტრონულად გაწეული მომსახურება;
  • საავტორო უფლების, პატენტის, ლიცენზიის, სავაჭრო ნიშნის ან სხვა მსგავსი უფლების გადაცემა ან დათმობა;
  • სარეკლამო მომსახურება;
  • საკონსულტაციო, საინჟინრო, იურიდიული, საბუღალტრო და სხვა მსგავსი მომსახურება, აგრეთვე, მონაცემთა დამუშავება და ინფორმაციის მიწოდების მომსახურება;
  • ეკონომიკური საქმიანობის ან უფლების მთლიანად ან ნაწილობრივ შესრულებისგან ან განხორციელებისგან თავის შეკავების ვალდებულება;
  • საბანკო, ფინანსური და სადაზღვევო ოპერაციები, მათ შორის, გადაზღვევა, გარდა სეიფის იჯარისა;
  • პერსონალით უზრუნველყოფა;
  • მოძრავი ნივთის იჯარით გადაცემა, გარდა ნებისმიერი სახის სატრანსპორტო საშუალების იჯარისა