ჩრდილოვანი ეკონომიკის წილი რეალურად იმაზე მეტია, ვიდრე ოფიციალური სტატისტიკა აჩვენებს, თუკი ,,საქსტატის" მონაცემით არაფორმალურ ეკონომიკას 12,7% უჭირავს, ეკონომისტები ფიქრობენ, რომ სინამდვილეში ეს მაჩვენებელი შესაძლოა 60%-საც აღწევდეს, იმ ჩრდილოვანი ეკონომიკის ჩათვლით, რომლის წილიც, ცალკე აღებული, დაახლოებით 25%-მდე უნდა იყოს. მართალია, ეს არაოფიციალური მაჩვენებელია, თუმცა გამყარებულია სხვადასხვა ეკონომიკური ორგანიზაციების კვლევებით, რომლებიც ადასტურებენ, რომ არაფორმალური ეკონომიკის დონე ქვეყანაში ძალიან მაღალია.
,,ეკონომიკური ტრანსფორმაციის ცენტრის" ხელმძღვანელის რამაზ გერლიანის ინფორმაციით, დღესდღეობით ეკონომიკური სუბიექტების დიდი ნაწილი არაფორმალურად საქმიანობს და მისი წილი გაცილებით მეტია, ვიდრე ლეგალური ეკონომიკაა.
,,აბსოლუტურად არარეალური მგონია საუბარი, რომ ე.წ. დაუკვირვებადი ეკონომიკის წილი 13%-საც ვერ აღწევს. გააჩნია, რას ითვლიან ამის ქვეშ, საქართველოში რეალურად ძალიან მაღალია იმ ეკონომიკის წილი, რომელიც არადაკვირვებად სივრცეშია. კონტრაბანდა, ჩრდილოვანი ეკონომიკა და სხვა, ყველაფერი ერთად შეიძლება გაცილებით მეტიც იყოს. ამ შემთხვევაში საუბარია იმ ეკონომიკაზე, რომლის აღრიცხვაც არ ხდება. ესენი არიან გარემოვაჭრეები, ასევე გლეხების მიერ გამოტანილი პროდუქცია, რომელიც სამომხმარებლო ბაზარზე იყიდება. მათ შორის ონლაინ გაყიდვა, როცა ფიზიკური პირები ინტერნეტით იძენენ პროდუქციას და ადგილობრივ ბაზარზე ყიდიან. ამაზე არანაირი სტატისტიკური მონაცემი არ მოგვეპოვება. ამას ნულოვანი, კონტრაბანდული პროდუქციაც ემატება, საკმაოდ ვრცელი ჩამონათვალია.
რაც მეტად დაბალგანვითარებულია ქვეყანა, მით უფრო მაღალია არაფორმალური ეკონომიკის წილი, წარმოუდგენელია, ეს 12,7%-ს არ აღემატებოდეს, ჩვენი გათვლით, შეიძლება 60%-მდეც იყოს", - განუცხადა ,,რეზონანსს" ეკონომისტმა.
მისი შეფასებით, ასევე მაღალია კონკრეტულად ჩრდილოვანი ეკონომიკის მაჩვენებელი - 25%-მდე და ამ რეალობის შეცვლა მხოლოდ ეკონომიკის განვითარებით მიიღწევა.
,,ძალიან ბევრი ადამიანია საქართველოში, რომელიც შემოსავალს მალავს. ესენი შეიძლება იყვნენ ტაქსის მძღოლები, რეპეტიტორები, ძიძები, ფერმერები და სხვა. რეპეტიტორების საქმიანობა რომ განვიხილოთ, აქამდე არაფორმალური იყო მათი შემოსავლები, მაგრამ ამოქმედდა კანონი მათი ანგარშივალდებულების შესახებ, რასაც რეალურად არავინ ასრულებს და მათი საქმიანობა თავისთავად ჩრდილოვან ეკონომიკაში მოექცა. ამ პროცესს შეიძლება დავუპირისპიროთ ეკონომიკის განვითარება. ელექტრონული ფულის მოძრაობა, ყველაზე მეტად მაინც სოფლის მეურნეობაშია ეს პრობლემა, მაგრამ ეს საგანგაშო არ არის. მთავარია, ხალხს შემოსავლები გაუჩნდეს. კონკურენციაში რომ შექმნის პრობლემას, აი, მაშინ უნდა მიიღოს ზომები მთავრობამ, ადრე თუ გვიან, მოგვიწევს ამ მიმართულებით მუშაობის გაძლიერება, რომ ეკონომიკური საქმიანობის მეტი ნაწილი დაკვირვებად სივრცეში მოექცეს. ძალიან მაღალი გვაქვს ჩრდილოვანი ეკონომიკა, სადღაც 25%-ს აღწევს, ამას ემატება კონტრაბანდული და არალეგალური საქმიანობები", - განაცხადა გერლიანმა.
საგადასახადო სფეროს სპეციალისტები არაფორმალური ეკონომიკის მთავარ პრობლემად მაღალ გადასახადებს და ხისტ რეგულაციებს მიიჩნევენ. შესაბამისად, როგორც აუდიტორმა ირაკლი შავიშვილმა აღნიშნა, მდგომარეობის გამოსწორება სწორედ ამ პრობლემის მოგვარებით უნდა დაიწყოს.
ვრცლად: resonancedaily.com
