„შენი საგადასახადო მრჩეველი“ - „კომერსანტისა“ და კომპანია „გრანთ თორნთონის” ერთობლივ პროექტს წარმოადგენს.
20 სექტემბრის გადაცემა, რომელსაც „გრანთ თორნთონ საქართველოს“ უფროსი საგადასახადო კონსულტანტი დავით ღავთაძე უძღვებოდა არარეზიდენტის შემოსავლის გადახდის წყაროსთან დაბეგვრას მიეძღვნა.
რას გულისხმობს არარეზიდენტის შემოსავლის გადახდის წყაროსთან დაბეგვრა
საქართველოს რეზიდენტმა გადასახადის გადამხდელმა საქმიანობის განხორციელების პროცესში შესაძლოა მომსახურება მიიღოს და შესაბამისი შემოსავალი აუნაზღაუროს ფიზიკურ პირს, რომელიც არ არის რეგისტრირებული ინდივიდუალურ მეწარმედ ან დღგ-ს გადამხდელად, ან არარეზიდენტ პირს, რომელსაც საქართველოში მუდმივი დაწესებულება არ გააჩნია. ამ შემთხვევაში, რადგან შემოსავლის მიმღები პირები ვერ გადაიხდიან გადასახადს სახელმწიფო ხაზინაში, საგადასახადო კოდექსი ანაზღაურების გამცემს ავალდებულებს ამ ტრანზაქციის განხორციელებას. პროცესს, როდესაც თანხის ამნაზღაურებელი ახდენს მთლიანი ოდენობიდან გადასახადის გამოყოფასა და ხაზინაში მიმართვას, ეწოდება შემოსავლის დაბეგვრა გადახდის წყაროსთან.
დღეს ვისაუბრებთ არარარეზიდენტის მიერ საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალზე. თუ ეს შემოსავალი არ მიეკუთვნება საქართველოში საგადასახადო აღრიცხვაზე მყოფ არარეზიდენტის მუდმივ დაწესებულებას, იგი იბეგრება გადახდის წყაროსთან გამოქვითვების გარეშე. საკითხს, თუ რამდენად განეკუთვნება პირის მიერ მიღებული შემოსავალი საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულს, არეგულირებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლი. გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავება ევალება საგადასახადო აგენტს, რომელიც არის იურიდიული პირი, საწარმო/ორგანიზაცია ან მეწარმე ფიზიკური პირი, რომელიც არარეზიდენტს უხდის მომსახურების შესაბამის ღირებულებას. რომ შევაჯამოთ, იმ შემთხვევაში თუ, საქართველოს რეზიდენტი გადასახადის გადამხდელი არარეზიდენტ პირს აუნაზღაურებს შემოსავალს, რომელიც კოდექსის 104-ე მუხლის მიხედვით ჩაითვლება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულად, საქართველოს რეზიდენტ პირს წარმოეშვება ვალდებულება შეასრულოს საგადასახადო აგენტის ფუნქციები და გადახდის წყაროსთან დააკავოს არარეზიდენტის მიერ მიღებული შემოსავალი.
განვიხილოთ მაგალითი, როდესაც საქართველოს რეზიდენტმა იურიდიუმა პირმა არარეზიდენტ პირს დაუკვეთა თბილისში მდებარე კომერციული შენობის შეფასება. მომსახურების ღირებულებამ შეადგინა 50 000 ლარი. საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 104 მუხლის მიხედვით უშუალოდ უძრავ ქონებასთან დაკავშირებული მომსახურების სანაცვლოდ მიღებული შემოსავალი ითვლება საქართველოში არსებულ წყაროდან მიღებულად იმ შემთხვევაში თუ აღნიშნული უძრავი ქონება მდებარეობს საქართველოში. შესაბამისად არარეზიდენტის მიერ მიღებული თანხა ჩაითვლება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავლად, ხოლო საქართველოს რეზიდენტ დამკვეთს წარმოეშვება გადახდის წყაროსთან გადასახადის დაკავების ვალდებულება. განაკვეთი არარეზიდენტისათვის მომსახურების სანაცვლოდ ანაზღაურებულ თანხებზე კოდექსის მიხედვით შეადგენს 10%-ს რაც ნიშნავს, რომ საბოლოოდ საქართველოს რეზიდენტს მოუწევს მონაცემების გადახდის წყაროსთან დაკავებული გადასახადის დეკლარაციაში ასახვა, 5000 ლარის სახელმწიფო ხაზინაში გადარიცხვა და დარჩენილი 45 000 ლარის გადახდა არარეზიდენტისათვის.
განვიხილოთ არარეზიდენტისათვის გადახდილი თანხების წყაროსთან დაკავების განაკვეთები:
აღნიშნულ საკითხს არეგულირებს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 134-ე მუხლი, რის მიხედვითაც განაკვეთები განსაზღვრულია შემდეგი სახით:
- არარეზიდენტისათვის გადახდილი დივიდენდი, პროცენტი და როიალტი გადახდის წყაროსთან იბეგრება 5%-ით.
- არარეზიდენტისათვის საერთაშორისო კავშირგაბმულობის ტელესაკომუნიკაციო მომსახურებისათვის და საერთაშორისო გადაზიდვების სატრანსპორტო მომსახურებისათვის გადახდილი თანხები იბეგრება 10%-ით.
- ნავთობისა და გაზის ოპერაციების განხორციელებისას არარეზიდენტი ქვეკონტრაქტორების მიერ მიღებული შემოსავალი იბეგრება 4%-ით.
- არარეზიდენტი ფიზიკური პირისთვის გადახდილი ქირის მომსახურების თანხა იბეგრება 10%-ით, ხოლო საიჯარო მომსახურების თანხა − 20%-ით
- არარეზიდენტი ფიზიკური პირისათვის გადახდილი ხელფასი – 20%-ით
- არარეზიდენტისათვის გადახდილი სხვა თანხები (გარდა ზემოთ აღნიშნულისა) იბეგრება – 10%-ით
გაითვალისწინეთ, რომ მიუხედავად ზემოაღნიშნული დებულებებისა გადახდილი თანხების წყაროსთან დაბეგვრის საკითხი შესაძლოა არ წარმოიშვას „ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილებისა და გადასახადების გადაუხდელობის აღკვეთის შესახებ” საერთაშორისო ხელშეკრულებების საფუძველზე. ამ საერთაშორისო შეთანხმებას აქვს უპირატესი ძალა საგადასახადო კოდექსის მიმართ და განსაზღვრავს, ორი ქვეყნის რეზიდენტს შორის ურთიერთობის შედეგად აკუმულირებული შემოსავლის დაბეგვრის ადგილს. დღესდღეობით საქართველოს 54 სახელმწიფოსთან აქვს გაფორმებული აღნიშნული ხელშეკრულება. შესაბამისად, შესაძლოა საგადასახადო კოდექსის 104-ე მუხლის მიხედვით არარეზიდენტის მიერ მიღებული შემოსავალი საქართველოში არსებულ წყაროდან მიღებულად ჩაითვალოს, თუმცა ორმაგი დაბეგვრის თავიდან აცილების ხელშეკრულების მიხედვით ეს შემოსავალი საქართველოში არ დაიბეგროს.
აქედან გამომდინარე არარეზიდენტ პირებთან საქმიანი ურთიერთობის წამოწყებამდე რეკომენდებულია კარგად გაიაზროთ გარიგების ბუნება, შეისწავლოთ საგადასახადო კოდექსის მიხედვით წარმოადგენს თუ არა ამ გარიგების შედეგად აკუმულირებული ანაზღაურება საქართველოში არსებული წყაროდან მიღებულ შემოსავალს და გაეცნოთ საქართველოს მიერ მეორე მხარის რეზიდენტობის ქვეყანასთან გაფორმებულ საერთაშორისო შეთანხმებას.
