იმერეთი საქართველოს ერთ-ერთი ყველაზე მრავალფეროვანი რეგიონია, რომელსაც თავისიბუნებრივი რესურსებითა და ენერგეტიკული შესაძლებლობებით მნიშვნელოვანი როლის შესრულება შეუძლია ქვეყნის ენერგოსისტემის განვითარებაში. მთაგორიანი რელიეფი, სწრაფი მდინარეები და ზომიერი კლიმატი ქმნის შესაბამისპირობებს როგორც ჰიდროენერგეტიკის, ისე მზისა დაქარის ენერგიის განვითარებისთვის.
უშუალოდ ჰიდროენერგეტიკის პოტენციალზე თუ ვისაუბრებთ, უნდა ავღნიშნოთ, რომ იმერეთი მდიდარია მდინარეებით, რომელთაგან მთავარია რიონი, ყვირილა, ხიდიჯვარი და მათი შენაკადები. ეს მდინარეები მაღალი დინამიური ენერგიის მქონეა, რაც ხელსაყრელია ჰიდროელექტროსადგურების მშენებლობისთვის. ამასთან, რეგიონში უკვე ფუნქციონირებს რამდენიმე ჰიდროელექტროსადგური, მათ შორისაა, ვარციხის ჰესი, ასევე შუახევი და ხუდონი, რომელიც შეიძლება არ არის უშუალოდ იმერეთში, თუმცა მჭიდროდ უკავშირდება რეგიონის ენერგოსისტემას.
ამასთან, იმერეთის რეგიონში რამდენიმე მნიშვნელოვანი მდინარე მიედინება, რომელთაგანზოგი უკვე გამოიყენება ჰიდროენერგეტიკისთვის, ზოგი კი პოტენციალის მქონეა. მთავარი მდინარეები იმერეთში შემდეგია:
1.რიონი – ყველაზე დიდი დაენერგეტიკულად მნიშვნელოვანი მდინარე საქართველოში, რომელიც მრავალ ჰესს ამარაგებს წყლით.
2.ყვირილა – დასავლეთ საქართველოს ერთ-ერთი მთავარი მდინარე, რომელიც მიედინება ზესტაფონისა და ჭიათურის ტერიტორიაზე.
3.ტყიბულისწყალი – მცირე მდინარე, რომელიც შეიძლება გამოყენდეს მცირე ჰესების მშენებლობისთვის.
4.ჯრუჭულა – მდინარე, რომელიც მიედინება საჩხერისა და ჭიათურის რეგიონებში.
5.ხიდიჯვარი – ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი შენაკადი, რომელიც ენერგეტიკულად პერსპექტიულია.
6.ჩხერიმელა – მდინარე, რომელიც ზესტაფონის რაიონში მიედინება და გარკვეული ენერგოპოტენციალი გააჩნია.
7.ძირულა – მნიშვნელოვანი მდინარე, რომელსაც მცირე ჰესებისთვის აქვს პოტენციალი.
8.ხონისწყალი – ასევე მნიშვნელოვანი მდინარე მცირე ენერგეტიკული პოტენციალით.
საბოლოო ჯამში, იმერეთში 8-ზე მეტიმნიშვნელოვანი მდინარეა, რომელთაგან 4-5-ს აქვს რეალური ენერგეტიკული პოტენციალი ჰესების განვითარებისთვის. ეს რესურსი შეიძლება გამოყენებულ იქნას როგორც დიდი, ასევე მცირე ჰესებისთვის, რაც ხელს შეუწყობს რეგიონის ენერგოდამოუკიდებლობას და განახლებადი ენერგიის განვითარებას.
რაც შეეხება მზის ენერგიას. მიუხედავად იმისა, რომ იმერეთი უმეტესად ნოტიო კლიმატით ხასიათდება, მასში მაინც არის მზის ენერგიის განვითარების პერსპექტივა. რეგიონის სამხრეთ ნაწილები (ბაღდათი, ზესტაფონი) მზის ენერგიის გამოყენებისთვის უფრო ხელსაყრელია. უნდა აღინიშნოს, რომ რეგიონში წლიურად 1,200-1,500 კვტ/მ² მზის ენერგია მოდის, რაც საკმარისია მზისელექტროსადგურების ეფექტურად ფუნქციონირებისთვის. შესაბამისად, თანამედროვე ფოტოვოლტაიკური პანელების ეფექტიანობის ზრდა იძლევა იმის შესაძლებლობას, რომ მზის ენერგია იმერეთში ერთ-ერთ ალტერნატიულ წყაროდ იქცეს.
აქვე არ უნდა გამოგვრჩეს ქარის საშუალებით მიღებული ენერგიაც. იმერეთის ქედები და მაღალმთიანი ზონები ხელსაყრელია ქარის ელექტროსადგურების განვითარებისთვის. განსაკუთრებით პერსპექტიულია ზესტაფონის, ჭიათურისა და ტყიბულის რაიონები, სადაც ქარის სიჩქარე წლის განმავლობაში სტაბილურია. იმერეთის მაღალმთიან ზონებში (ჭიათურა, ტყიბული, ზესტაფონისა და საჩხერის მიდამოები) ქარისსიჩქარე წლიურად 6-8 მ/წმ-ს აღწევს, რაცოპტიმალურია ქარის ტურბინებისთვის. უნდა აღინიშნოს, რომ იმერეთში ქარის ელექტროსადგურს ჯერ ვერ ვხვდებით, თუმცა 2023 წელს მოცემულ რეგიონში ერთი პროექტის განხორციელება დაიწყო, რომლის მიხედვითაც, იმერეთში ქარის ელექტროსადგური აშენდება, დადგმული სიმძლავრით 50 მგვტ., რაც გულისხმობს წელიწადში დაახლოებით 180.89 მლნ. კვტ.სთ.ელ.ენერგიის დამატებით წარმოებას.
საბოლოო ჯამში იმერეთის რეგიონს დიდი ენერგეტიკული პოტენციალი აქვს სხვადასხვა წყაროს მხრივ – ჰიდროენერგეტიკა, ქარი, მზე. რეგიონის მდგრადი განვითარებისთვის საჭიროა ენერგოპოტენციალის სწორად გამოყენება, ეკოლოგიური ბალანსის დაცვა და ინვესტიციების მოზიდვა განახლებადი ენერგიის სექტორში. ამ გზით იმერეთი შეიძლება იქცეს საქართველოს ენერგოსექტორის მნიშვნელოვან მოთამაშედ, რომელიც არა მხოლოდ საკუთარ საჭიროებებს დააკმაყოფილებს, არამედ ქვეყნის ენერგოუსაფრთხოებაშიც შეიტანს წვლილს.
