„რითეილ ასოციაციის“ გამგეობის თავმჯდომარე, გიორგი ხაბაშვილი ამბობს, რომ რიტეილ სექტორში კონკურენცია ძალიან მაღალია.
როგორც მან BMG-სთან განაცხადა, სწორედ მაღალი კონკურენცია უბიძგებს რიტეილერებს, მომხმარებლებს მაქსიმალურად მისაღები ფასი შესთავაზონ.
გიორგი ხაბაშვილმა BMG-სთან მიმდინარე ტენდენციებთან ერთად, ასევე ისაუბრა კონკურენციისა და მომხმარებლის დაცვის სააგენტოს FMCG (პირველადი მოხმარების პროდუქციით ვაჭრობის) ბაზრის მონიტორინგის შუალედურ ანგარიშზე, რომლის თანახმადაც, ბოლო წლებში, ბაზარზე ფიქსირდება როგორც ქსელების გაერთიანების და გამსხვილების შემთხვევები, ასევე ჩნდებიან ახალი მოთამაშეები. ასოციაციის თავმჯდომარე მზარდი კონკურენციის პოზიტიურ ეფექტებზე ამახვილებს ყურადღებას და აღნიშნავს, რომ ონლაინ რიტეილის მიმართულებაც საკმაოდ აქტიურად ვითარდება.
„სექტორში კონკურენცია არის ძალიან მაღალი. ეს უბიძგებს ყველა რიტეილერს, რომ ფასები მომხმარებლისთვის მაქსიმალურად მისაღები იყოს. ეს კი იმისთვის, რომ რიტეილმა შეძლოს, რომ კონკურენტულ გარემოში რისკი არ შეექმნას მისი კომპანიის არსებობას ან განვითარებას.
ამის გარდა, სააგენტოს დასკვნაში ისიც ნათქვამია, რომ ახალი ოპერატორები და მოთამაშეები შემოდიან ბაზარზე აქტიურად. ეს არის ფიზიკური რიტეილის კუთხითაც და ონლაინ რიტეილის კუთხითაც. ანუ ონლაინ მიმართულებაც ძალიან აქტიურად ვითარდება. ჩვენ ვაკვირდებით, რომ ბევრი კონკრეტული მიმართულებით რიტეილები გამოჩნდა, სადაც შესაძლებელია, რომ კონკრეტული პროდუქტის ერთი კატეგორია იყოს ონლაინ მაღაზიის ასორტიმენტის მთავარი ნაწილი, აქაც ძალიან მაღალია კონკურენცია. ამიტომ, დღეს, მიჭირს გავიხსენო კიდევ რომელ სექტორშია ისეთი მაღალი კონკურენცია, როგორც რიტეილში. ამ კონკურენციის სარგებელი ისაა, რომ უბიძგებს რიტეილერებს, იყვნენ მუდმივად განვითარებასა და სიახლეებზე ორიენტირებულნი და ამასთან, ყველა რიტეილერი ცდილობს, მომხმარებლისთვის საინტერესო იყოს - კარგი შეთავაზებებით, დაბალი ფასით, ხარისხით, უვნებლობით, შიდა სივრცის სისუფთავის კონტროლით და ა.შ. ძალიან დიდ მასშტაბებზეა საუბარი, რიტეილის სექტორში ძალიან ბევრი თანამშრომელია დასაქმებული და იქ, სადაც ათი ათასობით ადამიანი მუშაობს, შესაძლებელია რაღაც ხარვეზები იყო, მაგრამ საუბარი არის იმაზე, რომ ყველა რიტეილერი ორიენტირებულია ამ ხარვეზების გამოსწორებასა და რაც მთავარია, მომხმარებელზე“, - ამბობს გიორგი ხაბაშვილი.
კიდევ ერთი საკითხი, რაზედაც კონკურენციის სააგენტოს ანგარიშშია საუბარი ქეშბექებია. სააგენტოს თანახმად, რიტეილის მიერ დისტრიბუტორებისთვის დაწესებული სხვადასხვა ტიპის არაპირდაპირი გადასახადებიდან საცალო ფასზე ყველაზე მეტად ქეშბექი მოქმედებს. GCCA მიუთითებს, რომ პროდუქტების უმრავლესობაზე ქეშბექის დინამიკა მზარდია, თუმცა საბოლოო ჯამში, პროდუქტი საცალო დონეზე, მეტ-ნაკლებად, იდენტურ ფასად იყიდება. შესაბამისად, როდესაც მაღალია ქეშბექი, დაბალია რიტეილის ფასნამატი და პირიქით.
გიორგი ხაბაშვილი ქეშბექის, იგივე რეტრო ბონუსის შინაარსს განმარტავს და აღნიშნავს, რომ ეს ჯანსაღი პროცესის ნაწილია და ხშირად, რიტეილერები რეტრო ბონუსს სწორედ იმისთვის იყენებენ, რომ ფასნამატი მაქსიმალურად შეამცირონ.
„ძალიან საინტერესო შუალედური დასკვნაა და სასიხარულოა, რომ ნელ-ნელა მთლიანად საზოგადოება, უფრო და უფრო სწორად იწყებს აღქმას და უღრმავდება რეტრო ბონუსის და ქეშბექის თემას. სააგენტოს დასკვნაში მითითებულია ძალიან მნიშვნელოვანი პუნქტი, რომ იქ, სადაც მაღალია ქეშბექი, რიტეილერის ფასნამატი არის დაბალი, ანუ პრაქტიკულად რიტეილისთვის ფასნამატს, რეტრო ბონუსს და ა.შ. ერთიანი მარჟის შინაარსი აქვს. სხვათა შორის, ხშირად არის რომ ისეთ სუპერმარკეტებში, რომლებიც ორიენტირებულები არიან მაქსიმალურად დაბალ ფასზე, რეტრო ბონუსი არის მაღალი იმათთან შედარებით, სადაც ნაკლებად ორიენტირებულნი არიან დაბალ ფასზე, თუმცა ფასნამატს აკეთებენ აბსოლუტურად მიზერულს, შეიძლება მაგალითად 1% იყოს. პირობითი მაგალითი რომ განვიხილოთ დავუშვათ, მომწოდებელი რიტეილერს პროდუქტს აწვდის 1 ლარად, რეტრო ბონუსი არის 10%, ანუ 10 თეთრი, ეს 10 თეთრი რჩება რიტეილერს, მაგრამ ამ დროს რიტეილერი ფასნამატს აკეთებს მაგალითად 1%-ს და ის პროდუქტი, რომელიც მომწოდებელმა 1 ლარად მიაწოდა, რითელერს დახლზე 1 ლარად და 1 თეთრად აქვს გამოტანილი. შესაბამისად, ამ შემთხვევაში რიტეილერს ჯამში 11% რჩება. არასწორია აღქმა, რომ რიტეილერები ზრდიან რეტრო ბონუსებს და თან ფასნამატები იზრდება. ძალიან ხშირად, რიტეილერები რეტრო ბონუსს სწორედ იმისთვის იყენებენ, რომ თავისი მარჟა და ფასნამატი მაქსიმალურად შეამცირონ. აქედან გამომდინარე, ესაა აბსოლუტურად ჯანსაღი, კონკურენტული ბიზნეს პროცესი.
შინაარსობრივად, რეტრო ბონუსი არის დისტრიბუციის ან მწარმოებლის მხრიდან რიტეილერის წახალისება იმისთვის, რომ რაც შეიძლება მეტი პროდუქცია გაყიდოს. ანუ მწარმოებელი ეუბნება რიტეილერს, მე შენ მოგცემ ბონუსს, მაგრამ შენ მეტი ჩემი პროდუქცია უნდა გაყიდო. რიტეილერი ამ ბონუსს ასე უბრალოდ ვერ მიიღებს, ის პროდუქტი უნდა გაყიდოს. პრაქტიკულად ამ პროცესში რიტელერი რისკავს, ადებს დაბალ ფასნამატს და დამოკიდებულია მხოლოდ გაყიდვებზე. ეს არაა საქართველოში მოგონილი, რეტრო ბონუსი არის დიდი ტრანსნაციონალური კომპანიების წიაღში წარმოშობილი იდეა. როდესაც მაგალითად დიდი საერთაშორისო კომპანიები საქართველოში დისტრიბუტორს აძლევენ თავის პროდუქციას, ასევე აძლევენ რეტრო ბონუსის კონტრაქტსაც, რათა გაყიდვები წაახალისონ. შემდგომ, დისტრიბუტორი რეტრო ბონუსს აძლევს სუპერმარკეტს, რომ მან ეს გამოიყენოს, რომ ან თავისი ფასნამატი დასწიოს, ან სხვა აქტივობები გააკეთოს, რომ მეტი გაიყიდოს. შესაბამისად, როდესაც რიტეილი ცდილობს შეთავაზებები კიდევ უფრო მეტად მოარგოს მომხმარებლის ინტერესებს, იქ რა თქმა უნდა, მიმწოდებელთან მიდის მოლაპარაკება რეტრო ბონუსის გაზრდაზე, იმიტომ რომ მე ეს საშუალებას მომცემს, უფრო აქტიურად ვიმუშაო შენი პროდუქტის უკეთესად გაყიდვაზე“,- განმარტავს გიორგი ხაბაშვილი.
„რიტეილ ასოციაცია“, ქვეყანაში საცალო სექტორის განვითარების მიზნით, 2020 წელს დაარსდა. ის 11 წამყვან ქსელურ ბიზნეს სუბიექტს აერთიანებს.
