მსოფლიო ბანკის შეფასებით, საქართველო ნაწილობრივ ლოგისტიკური შესაძლებლობების მქონე სახელმწიფოს განეკუთვნება. როგორც სატრანსპორტო დერეფნის კვლევის ცენტრი ახალ ანგარიშში წერს, ბოლო 10 წელიწადში ლოგისტიკის ეფექტიანობის ექვსი მიმართულებიდან, საქართველოს პოზიციონირება გაუმჯობესდა სამ კომპონენტში, ხოლო სამში გაუარესდა.
ანგარიშში საუბარია, ლოგისტიკის ეფექტიანობის ინდექსზე (LPI), რომელიც მსოფლიო ბანკის მიერ შემუშავებული რეიტინგია. მისი მიზანია, დაეხმაროს ქვეყნებს – საერთაშორისო სავაჭრო ლოგისტიკის სფეროში გამოავლინონ – ჩამორჩენები, გამოწვევები და საკუთარი შესაძლებლობები.
ლოგისტიკის ინდექსის (LPI) მიხედვით – პირველ ადგილს სინგაპური იკავებს, რომელიც გლობალური ვაჭრობის ერთ-ერთი მთავარი ცენტრია. მეორე ადგილზე ფინეთია, მესამე ადგილს კი ერთდროულად რამდენიმე ქვეყანა – დანია, გერმანია, ნიდერლანდები და შვეიცარია იკავებს.
ქვეყნის ლოგისტიკის ეფექტიანობის ინდექსი ექვსი სხვადასხვა კრიტერიუმით განისაზღვრება, რომელიც საბოლოოდ ლოგისტიკის ეფექტურობის ჯამური ინდექსით ფასდება.
სატრანსპორტო დერეფნის კვლევის ცენტრი აღნიშნავს, რომ შედარებითი კვლევა მოიცავს 2012–2023 წლების პერიოდს. ლოგისტიკის სფეროში საქართველოს პოზიციონირების გაუმჯობესების და ჩამორჩენის მიმართულებები კი ასე გამოიყურება:
ინფრასტრუქტურის (ნავსადგურები, რკინიგზა, საავტომობილო გზები) ხარისხი – საქართველოს 2012 წელს – 58-ე საფეხური ეკავა, 2023 წელს – 108-ე საფეხური (გაუარესება 50 ადგილით);
საბაჟო პროცედურების ეფექტიანობა – 2012 წელს – 44-ე საფეხური, 2023 წელს – 77-ე საფეხური (გაუარესება 30 ადგილით);
საერთაშორისო გადაზიდვების ორგანიზების სიმარტივე – 2012 წელს – 91-ე საფეხური, 2023 წელს – 85-ე საფეხური (გაუმჯობესება 6 ადგილით);
ტვირთების მეთვალყურეობის უზრუნველყოფა – 2012 წელს – 93-ე საფეხური, 2023 წელს – 80-ე საფეხური (გაუმჯობესება 13 ადგილით);
ტვირთების დანიშნულების ადგილზე მიტანის ვადები – 2012 წელს -115-ე საფეხური, 2023 წელს -76-ე საფეხური (გაუმჯობესება 39 ადგილით);
ლოგისტიკური პროცესების განხორციელების კომპეტენცია – 2012 წელს – 70-ე საფეხური, 2023 წელს – 92-ე საფეხური (გაუარესება 22 ადგილით);
ლოგისტიკის ეფექტურობის ჯამური ინდექსით – 2012 წელს – 77-ე საფეხური, 2023 წელს – 79-ე საფეხური (გაუარესება 2 ადგილით);
„საქართველოს 2023–2030 წლების ტრანსპორტის და ლოგისტიკის ეროვნული სამოქმედო გეგმის მიხედვით ლოგისტიკის ინდექსის (LPI) პოზიციონირების სამიზნე მაჩვენებლად 2026 წელს – <74 ე საფეხური, ხოლო 2030 წელს – < 69 საფეხურია შერჩეული.
10 წლიანი პოზიციონირების გაუარესების ხარჯზე, სახელმწიფოს მიერ დადგენილი სამიზნე მაჩვენებლების გაუმჯობესება რთულ ამოცანას წარმოადგენს, რომლის მისაღწევად აუცილებელი იქნება, დროში გაწელილი, მუდმივად კორექტირებადი, სამოქმედო გეგმის შემუშავება.
განხილული ექვსი კომპონენტიდან გამოსაყოფია ინფრასტრუქტურის (ნავსადგურები, რკინიგზა, საავტომობილო გზები) ხარისხის მაჩვენებელი, რომელშიც საქართველოს პოზიციონირება – ბოლო 10 წელიწადში – 50 პოზიციითაა გაუარესებული.
ინფრასტრუქტურული მაჩვენებლის საგრძნობი ჩამორჩენილობა განპირობებულია ძირითადად იმით, რომ საქართველოს ინფრასტრუქტურა, სხვა ქვეყნებთან შედარებით ნელი ტემპებით ვითარდება, რაც თანხვდენილია ინვესტიციების შემოდინების სიმცირით.
მნიშვნელოვანია ხაზი გაესვას, იმ გარემოებას, რომ –ინფრასტრუქტურის მდგომარეობის შეფასების მაჩვენებელი 2018 წლის, წინა კვლევასთან შედარებითაც, გაუარესებულია, კერძოდ შემცირებულია – 2.38 დან 2,3 ქულამდე.
ინფრასტრუქტურის განმსაზღვრელი მაჩვენებელი წარმოადგენს ყველაზე მნიშვნელოვან კომპონენტს, სადაც 2.3 ქულით საქართველოს 108-ე ადგილზე პოზიციონირება ვერ ჩაითვლება ლოგისტიკური ამბიციის მქონე ქვეყნის დამაკმაყოფილებელ შედეგად.
საქართველო ინფრასტრუქტურის კომპონენტით, ჩამორჩება რეგიონის თითქმის ყველა ქვეყანას. შედარებისთვის – თურქეთი – 43-ე საფეხური, სომხეთი – 76-ე საფეხური, ყაზახეთი და ტაჯიკეთი – 80-ე საფეხური, ბელარუსი და რუსეთი – 68-ე საფეხური, უზბეკეთი, ყირგიზეთი და უკრაინა – 89-ე საფეხური.
ფაქტობრივად, ინფრასტრუქტურის მდგომარეობით საქართველოს მხოლოდ მოლდოვაზე უკეთესი (132-ე საფეხური) პოზიცია გააჩნია.
2023 წლის მდგომარეობით საქართველო 2.7 ქულით ნაწილობრივ ლოგისტიკური შესაძლებლობების მქონე სახელმწიფოს განეკუთვნება. რითაც მნიშვნელოვნად ჩამორჩება გაუმჯობესებული შესაძლებლობების მქონე ქვეყნების მაჩვენებელს, რომელიც 3.2 დან 3.6-მდე ქულათა დიაპაზონში ფასდება.
ლოგისტიკის ეფექტიანობის ინდექსის (LPI) მიხედვით, საქართველოს დღევანდელი პოზიციონირება – ლოგისტიკური შესაძლებლობების ამბიციის მქონე ქვეყნისათვის დამაკმაყოფილებელ შედეგად ვერ ჩაითვლება“,- წერს სატრანსპორტო დერეფნის კვლევის ცენტრი.
