„უძრავი ქონების მსხვილი დეველოპერები საჯაროდ კი ძალიან ყოჩაღად წარმოაჩენენ თავს, მაგრამ რეალობაა ისაა, რომ ბაზარზე ჭარბი მიწოდებაა“,- ამის შესახებ ეკონომიკის მინისტრის ყოფილმა მოადგილემ, ნიკოლოზ ალავიძემ „კომერსანტთან“ ინტერვიუში ისაუბრა.
მისივე ინფორმაციით, რუსეთ-უკრაინის ომის შემდეგ, უძრავი ქონების ქართულ ბაზარზე კაპიტალის დაბანდება არაჯანსაღად გაიზარდა და პიკური სახე მიიღო, რამაც კომერციულ ბანკებში დაკრედიტების პორტფელის დასაშვებზე მაღალი კონცენტრაცია მოახდინა. გამოწვევებს დაემატა ისიც, რომ სების ლარიზაციის პოლიტიკამ ბინების იპოთეკაზე ერთ-ერთი ყველაზე მოთხოვნადი- 500 000 ლარამდე ლიმიტი შეზღუდა.
„ჩვენთან, სამწუხაროდ, კაპიტალის ბაზარი განვითარებული არ არის და დაფინანსების ერთადერთი წყარო კომერციული ბაზარია. ამის შესახებ განცხადება სებ-მაც გააკეთა, მათ დაადასტურეს, რომ ამ მიმართულებით, ბანკების მხრიდან კაპიტალის დაბანდება ძალიან დიდი იყო. ბოლო სამი წლის განმავლობაში, უძრავ ქონებაში თანხების დაბანდებამ პიკური სახე მიიღო. ბანკების მხრიდან უძრავი ქონების დაფინანსების შემცირება იმან გამოიწვია, რომ ამ პორტფელის ძალიან დიდი კონცენტრაცია მოხდა, რისკების დაზღვევის მიზნით, დაკრედიტების პორტფელი განსაზღვრულ დონეს არ უნდა აღემატებოდეს, ამ დონეს ბანკებმა იმაზე ადრე მიაღწიეს, ვიდრე მათ დაგეგმილი ჰქონდათ, ამიტომაც, ამ ეტაპზე, მხოლოდ ძალიან მსხვილ და სანდო დეველოპერებთან თანამშრომლობენ.
ეროვნულმა ბანკმა ლარიზაციის ფარგლებში, ახალი გადაწყვეტილებები მიიღო და იპოთეკური სესხებიც უკვე ძალიან შეიზღუდა, თანაც რესურსი საკმაოდ გაძვირდა - 500 000 ლარამდე თანხები აუცილებლად ლარში უნდა იყოს გაცემული. ეს რეინჯი იპოთეკურ სესხებში ერთ-ერთი ყველაზე მოთხოვნადი და გავრცელებული იყო. ახალი რეგულაციით, ხალხს უცხოურ ვალუტაში სესხის აღება შეეზღუდა, სადაც უფრო ადეკვატური იყო საპროცენტო განაკვეთი, ლარში კი ეფექტური განაკვეთი 15-16%-ია, რაც საკმაოდ ძვირი და სრულად არაადეკვატურია.
უძრავი ქონების მსხვილი დეველოპერები საჯაროდ კი ძალიან ყოჩაღად წარმოაჩენენ თავს, მაგრამ რეალობაა ისაა, რომ ბაზარზე ჭარბი მიწოდებაა. იპოთეკურ სესხებზე დაწესებული შეზღუდვები, მოთხოვნას კიდევ უფრო შეამცირებს.
გასულ წლებში უძრავ ქონებაზე ბუმი, ისევ და ისევ არაჯანსაღი გარემოთი იყო განპირობებული, როცა ჩვენი მეზობელი ქვეყნებიდან წამოსული მიგრანტები არაადეკვატურ ფასებს იხდიდნენ და ამან ბაზარს არაჯანსაღი "ბუსთი" მისცა“,- აღნიშნა ნიკოლოზ ალავიძემ.
„ქართული ოცნების“ გადაწყვეტილებით, უკრაინის მოქალაქეებს საქართველოში უვიზოდ ყოფნის ვადა ომამდელ რეგულაციას დაუბრუნდა და 3 წლიდან, 1 წლამდე შემცირდა.
ეკონომიკის მინისტრის ყოფილი მოადგილე მიიჩნევს, რომ ბინებზე ბუმი, გარკვეულწილად მეზობელი ქვეყნების რეზიდენტების მოთხოვნით იყო განპირობებული და ეს გადაწყვეტილება, გაყიდვების მხრივ სიტუაციას კიდევ უფრო გაართულებს. ალავიძე არ ელოდება, რომ არსებულ პირობებში, კომერციული ბანკები დეველოპერების დაფინანსებას მყისიერად აღადგენენ.
„ახალი გადაწყვეტილება სახელმწიფოს მხრიდან, რომ უკრაინის მოქალაქეებს 1 წელზე მეტს ვიზას აღარ გაუგრძელებენ, რა თქმა უნდა, ბაზარზე ნეგატიურად აისახება. ძალიან დიდი ნაწილი მოთხოვნაზე უკრაინის მოქალაქეების მხრიდან იყო.
როცა მოთხოვნა მცირდება, თავისუფალი ბაზრის კანონებით, ფასიც მცირდება, თუმცა ის გადაწყვეტილებები, რაც ბოლო პერიოდში იქნა მიღებული საგადასახადო კუთხით და ასევე სხვა რეგულაციები, დეველოპერებს ფასის შემცირების საშუალებას არ აძლევს.
ეს „დისქაუნთი“ დეველოპერებმა მარჟის შემცირების ხარჯზე უნდა გააკეთონ, თუმცა სად რა რესურსი აქვთ გაყიდვების წასახალისებლად არ ვიცით, რადგან ჩვენთან ინდუსტრიული საშუალო მონაცემები არ ქვეყნდება და ყველა დეველოპერს ინდუსტრიული მოგების თავისი საშუალო აქვს.
საბანკო პორტფელების დაბანდება შენელებულია, ნელ-ნელა ეს ტენდენცია უფრო გამძაფრდება. იმის მოლოდინი, რომ დეველოპერული სექტორის დაფინანსებას საბანკო სექტორი განაგრძობს, მე არ მაქვს“,- აღნიშნა ნიკოლოზ ალავიძემ.
