სახელმწიფო ტენდერებში არსებული ფასწარმოქმნა ბიზნესისთვის განსაკუთრებით პრობლემური ბოლო პერიოდია რაც გახდა, რადგან ფასები ბაზარზე იმდენად სწრაფად ცვალებადია ხშირად სახელმწიფოს მხრიდან წარმოდგენილი შეფასება კონკრეტული პროექტის ფასებთან მიმართებით რეალობასთან შეუსაბამოა. ანაგის გენერალური დირექტორი გვიხსნის, რომ ამის ერთ-ერთი მიზეზი პროექტის შედგენასა და ტენდერის გამოცხადებას შორის არსებული დიდი ვადაა, რა პერიოდშიც ფასები არაერთხელ იცვლება, ბიზნესი ვეღარ ახერხებს ამ ფასებით პროექტის შესრულებას.
“ფასწარმოქმნის და ღირებულების დადგენის პერიოდი თავად ტენდერის გამოცხადების დროს სცილდება. მაშინ როცა სახელმწიფო შეიძენს პროექტს, დაადგენს სახარჯთაღრიცხვო ფასს და შემდეგ ახდენს ტენდერის გამოცხადებას საკმაოდ დიდი შუალედია. ამას ემატება ის გარემოებაც, რომ 6-თვიან, 8-თვიან ან თუნდაც 12 თვიან პერიოდში გვაქვს მნიშვნელოვანი ფასთაშორისი განსხვავებები როგორც ზრდის, ისე კლების თვალსაზრისით ამიტომ 6 თვის წინ ან 1 წლის წინ დაგეგმილი პროექტი და განსაზღვრული სახარჯთაღრიცხვო ღირებულება შეიძლება არ შეესაბამებოდეს იმ დროისთვის არსებულ საბაზრო ფასს და შესაბამისად, არ არის ვალიდური. ამიტომ ფასწარმოქმნის პრობლემა სასტარტო ღირებულების განსაზღვრის დროს ჯერ კიდევ დგას.”- ამბობს ანაგის გენერალური დირექტორი ირაკლი გოგოლიშვილი.
ბიზნესის წარმომადგენელთა შეფასებით პრობლემის მოგვარების გზა ფასთა ინდექსაცია შეიძლება იყოს, რომლის ამოქმედების გადაწყვეტილება ერთჯერადად მთავრობამ 2022 წელს მიიღო. მექანიზმს კონკრეტული შემსყიდველები იყენებენ, თუმცა ბიზნესის ნაწილის განცხადებით, საბიუჯეტო პროექტებზე ის ნაკლებად ვრცელდება.
ფასთა ინდექსაციის მექანიზმს დადებითაც აფასებს ანაგის გენერალური დირექტორიც ირაკლი გოგოლიშვილის თქმით დროებით ამოქმედებულმა ვალდებულებამ ბიზნესს თავის დროზე მნიშვნელოვანი შეღავათი მისცა. მისი შეფასებით, დღეს არსებული გამოწვევების პასუხი შესაძლოა რაღაც პერიოდულობით პროექტის შედგენილი ხარჯთაღიცხვის გადაფასების ვალდებულების შემოღება იყოს, რაც რისკებს გადააზღვევს.
“შეიძლება გამოსავალი იყოს წესის შემოღება, რომლის მიხედვით გარკვეულ ინტერვალში ერთხელ 6 თვის ან 12 თვის პერიოდში სავალდებულოდ მოხდეს მისი ხელახალი შეფასება. არსებობენ ორგანიზაციები, რომლებიც აფასებენ ეს შეიძლება სამხარაულის ეროვნული ბიურო ან სხვა, რომლებსაც შეუძლიათ მოცემული პროექტის გადაანგარიშება. ამის შემდეგ ახალი ღირებულა განისაზღვრება, რომლის მიხედვითაც მოხდება ტენდერის გამოცხადება, რომელიც უფრო ახლოს იქნება რეალურ ღირებულებასთან ვიდრე წინანდელი პროექტი”,- აცხადებს ირაკლი გოგოლიშვილი.
