„შენი საგადასახადო მრჩეველი“ - „კომერსანტისა“ და კომპანია „გრანთ თორნთონის” ერთობლივ პროექტს წარმოადგენს.
27 სექტემბრის გადაცემა, რომელსაც „გრანთ თორნთონ საქართველოს“ უფროსი საგადასახადო კონსულტანტი დავით ღავთაძე უძღვებოდა დამატებული ღირებულების გადასახადის ძირითად მახასიათებლების თემას მიეძღვნა..
რა არის დამატებული ღირებულების გადასახადი და მისი ძირითადი მახასიათებლები
დამატებული ღირებულების გადასახადი არის არაპირდაპირი გადასახადი, რომელიც დადგენილია საქონლის ან მომსახურების მოხმარებაზე და მათი ფასის პირდაპირპროპორციულია. ტერმინი არაპირდაპირი გადასახადი გულისხმობს გადასახადს, რომელიც დგინდება მიწოდებული საქონლის ან/და გაწეული მომსახურების ფასზე დანამატის სახით და რომელსაც იხდის მომხმარებელი ამ საქონლის ან/და მომსახურების შეძენისას. არაპირდაპირი გადასახადის ბიუჯეტში გადახდის ვალდებულება კი ეკისრება საქონლის მიმწოდებელს ან/და მომსახურების გამწევს, რომელიც კოდექსის მიხედვით გადასახადის გადამხდელად იწოდება. დღგ-ის გადახდის ვალდებულება წარმოიშობა საქონლის მიწოდების ან მომსახურების გაწევის ყველა ეტაპზე, საცალო მიწოდების ჩათვლით. გადასახდელი დღგ-ს თანხა კი შესაძლებელია შეიმციროთ დასაბეგრ ოპერაციასთან უშუალოდ დაკავშირებული ხარჯის გაწევისას მასზე პირდაპირ მიკუთვნებული დღგ-ის თანხით.
განვიხილოთ დამატებული ღირებულების გადასახადით დასაბეგრი პირი:
დასაბეგრ პირად განიხილება ნებისმიერი პირი, რომელიც ნებისმიერ ადგილზე დამოუკიდებლად ახორციელებს ნებისმიერი სახის ეკონომიკურ საქმიანობას, მიუხედავად ამ საქმიანობის მიზნისა და შედეგისა.
ეკონომიკურ საქმიანობად განიხილება მოგების მიღების მიზნით განხორციელებული მართლზომიერი, არაერთჯერადი, დამოუკიდებელი და ორგანიზებული ნებისმიერი საქმიანობა.
ეკონომიკურ საქმიანობად არ განიხილება შემდეგი საქმიანობები:
- საქველმოქმედო საქმიანობა,
- რელიგიური საქმიანობა,
- დაქირავებით მუშაობა,
- ფიზიკური პირის მიერ ფულადი სახსრების საკრედიტო დაწესებულებებში ანაბრებზე განთავსება
- სახელმწიფო ხელისუფლების/მუნიციპალიტეტის ორგანოს ან საჯარო სამართლის იურიდიული პირის საქმიანობა, თუ ის მოქმედებს, როგორც სახელმწიფო ორგანო გარდა:
- ტელესაკომუნიკაციო მომსახურებისა
- წყლის, გაზის, ელექტროენერგიის ან თბოენერგიის მიწოდებისა;
- საქონლის ტრანსპორტირებისა;
- პორტის ან აეროპორტის მომსახურებისა;
- მგზავრის ტრანსპორტირებისა;
- რეალიზაციის მიზნით წარმოებული საქონლის მიწოდებისა;
- საშუამავლო სააგენტოს მეშვეობით სასოფლო-სამეურნეო პროდუქციის მიწოდებისა და მომსახურების გაწევისა;
- გამოფენა-გაყიდვის ორგანიზებისა;
- დასაწყობებისა;
- სარეკლამო საქმიანობისა;
- ტურისტული აგენტის საქმიანობისა;
- საზოგადოებრივი კვებისა;
- რადიო და ტელესამაუწყებლო საქმიანობისა.
გაითვალისწინეთ, რომ ერთჯერადი/არარეგულარული ხასიათის მიუხედავად, ნებისმიერ შემთხვევაში, ეკონომიკურ საქმიანობად განიხილება არასაცხოვრებელი დანიშნულების შენობა-ნაგებობის მიწოდება.
დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციებია:
- დასაბეგრი პირის მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში ანაზღაურების სანაცვლოდ საქონლის მიწოდება;
- დასაბეგრი პირის მიერ საქართველოს ტერიტორიაზე ეკონომიკური საქმიანობის ფარგლებში ანაზღაურების სანაცვლოდ მომსახურების გაწევა;
- საქონლის იმპორტი.
განვიხილოთ დღგ-ს გადამხდელად სავალდებულო რეგისტრაცია:
დასაბეგრი პირი ვალდებულია მის მიერ ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვის განმავლობაში განხორციელებული დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციების ჯამური თანხის 100 000 ლარისთვის გადაჭარბების დღიდან, არაუგვიანეს 2 სამუშაო დღეში დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციის მიზნით, მიმართოს საგადასახადო ორგანოს. გაითვალისწინეთ, რომ ტერმინი „ნებისმიერი უწყვეტი 12 კალენდარული თვე“ არ ნიშნავს კალენდარულ წელ პირველი იანვრიდან 31 დეკემბრამდე, არამედ გულისხმობს პერიოდს პირობითად 2023 წლის პირველი თებერვლიდან 2024 წლის პირველ თებერვლამდე, 2022 წლის 05 ივლისიდან 2023 წლის 05 ივლისამდე და ა.შ.
დასაბეგრ პირს დღგ-ის გამოანგარიშების და გადახდის ვალდებულება წარმოეშვება 100 000 ლარიანი ზღვარის გადაჭარბების მომენტიდან იმ ოპერაციის ჩათვლით, რომლის მიხედვითაც დასაბეგრი ოპერაციების ჯამურმა თანხამ გადააჭარბა ზღვარს. მაგალითად თუ დასაბეგრ პირს 11 თვის განმავლობაში ჰქონდა 95 000 ლარის ბრუნვა და მეთორმეტე თვეს ერთიანი ოპერაციის ფარგლებში განახორციელა 6000 ლარის დასაბეგრი ოპერაცია მას მოუწევს არა მხოლოდ იმ ოდენობის დაბეგვრა რამდენითაც გადასცდა 100 000 ლარს, ანუ 1000 ლარის, არამედ სრული 6000 ლარის, რადგან მთლიანად ამ ოპერაციით გადააჭარბა მან აღნიშნულ ზღვარს.
არსებობს რამდენიმე შემთხვევა, როდესაც დასაბეგრ პირს 100 000 ლარიან ზღვარზე გადაჭარბების გარეშეც წარმოეშვება დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაციის ვალდებულება:
- აქციზური საქონლის მწარმოებელი პირი, ვალდებულია აქციზური საქონლის მიწოდებამდე მიმართოს საგადასახადო ორგანოს დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციისთვის;
- რეორგანიზაციის შედეგად შექმნილი პირი, თუ რეორგანიზაციის რომელიმე მხარე დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირებული პირია, ვალდებულია დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციისთვის მიმართოს საგადასახადო ორგანოს რეორგანიზაციის დასრულებიდან არაუგვიანეს 10 დღისა.
- დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრირებული პარტნიორისგან ან წევრისგან შენატანის სახით საქონლის ან მომსახურების მიღების შემთხვევაში საწარმო ან ამხანაგობა ვალდებულია დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციისთვის მიმართოს საგადასახადო ორგანოს ამ შენატანის განხორციელებიდან არაუგვიანეს 10 დღისა.
პირს ასევე შეუძლია ნებაყოფლობით დარეგისტრირდეს დღგ-ის გადამხდელად. ამ შემთხვევაში იგი დღგ-ის გადამხდელად განიხილება საგადასახადო ორგანოსთვის მიმართვის დღიდან, მაგრამ არაუგვიანეს სავალდებულო რეგისტრაციისთვის გათვალისწინებული ვადისა.
დღგ-ით დასაბეგრი ოპერაციების 100 000 ლარიანი ზღვარის განსაზღვრისას არ გაითვალისწინება დღგ-ისგან გათავისუფლებული დასაბეგრი ოპერაციები, გარდა:
ა) დღგ-ისგან გათავისუფლებული ფინანსურ ან უძრავ ნივთთან დაკავშირებული ოპერაციებისა, თუ მათი განხორციელება დასაბეგრი პირის ძირითადი საქმიანობაა;
ბ) საქონლის ექსპორტის ოპერაციებისა;
გ) ჩათვლის უფლებით გათავისუფლებული გარკვეული ოპერაციებისა, რომლებიც საგადასახადო კოდექსის 172-ე მუხლის პირველ და მე-2 ნაწილებშია განსაზღვრული.
ზემოაღნიშნული დებულებების მიუხედავად, დასაბეგრ პირს, რომელსაც აქვს ფიქსირებული დაწესებულება საქართველოში, დღგ-ის გამოანგარიშების და გადახდის ვალდებულება წარმოეშობა დასაბეგრი ოპერაციის განხორციელების მომენტიდან (ამ ოპერაციის ჩათვლით) და იგი ვალდებულია დღგ-ის გადამხდელად რეგისტრაციისათვის მიმართოს საგადასახადო ორგანოს არაუგვიანეს ამ ოპერაციის განხორციელების საანგარიშო პერიოდის ბოლო დღისა.
