რა ზიანი მიადგება ქვეყანას, თუ საქართველოს მოქალაქეებისთვის ევროპაში უვიზოდ მიმოსვლა შეიზღუდება? - ამის შესახებ "სტრატეგიული ანალიზის ცენტრის" დამფუძნებელი გიორგი რუხაძე "კვირის პალიტრასთან" საუბრობს.
- იმის მტკიცება, რომ უვიზო მიმოსვლა მშვიდობასთან ან ქვეყნის სტაბილურობასთან, ან კიდევ ოჯახურ ღირებულებებთან არის კავშირში, სისულელეა. თურმე სასწორის ერთ მხარეს არის უვიზო მიმოსვლა, ხოლო მეორე მხარეს გეი-ქორწინება. იმის მტკიცება, თითქოს ერთსქესიანთა ქორწინება რამით დაკავშირებულია უვიზო მიმოსვლასთან, ტყუილია. მოსახლეობის ნაწილს გულწრფელად სჯერა, რომ ევროკავშირი მართლა ითხოვს მეორე ფრონტის გახსნას და რომ ევროპა გარყვნილია... იმისთვის, რომ პროპაგანდას დავუპირისპირდეთ, საჭიროა იმ ხალხის დარაზმვა, რომელიც ხვდება, რომ ეს ყველაფერი ტყუილია. უნდა იყოს აქტიურობა ყველა დონეზე, არა მხოლოდ მედიაში, არამედ მაღაზიაში, ტრანსპორტში, სამეგობროში. ივანიშვილს განზრახული აქვს, საქართველოს საზოგადოებას ათქმევინოს უარი ევროპულ სიკეთეებზე.
ჩემი აზრით, უვიზო მიმოსვლა მაშინ რომ შეეჩერებინათ, როცა ამის დრო იყო, ახლა ამ მდგომარეობაში არ ვიქნებოდით. 2020 წელს "ქართულმა ოცნებამ" ლეგიტიმურობის საზღვარზე გაიარა. მაშინ მოლაპარაკებებში ჩართული იყო ევროკავშირი და ოპოზიციამ დათმო. 2020 წელს მთავრობის ლეგიტიმაცია კითხვის ნიშნის ქვეშ არ დამდგარა. გასულ წელს, არჩევნებამდე, საზოგადოების დიდი პროტესტისა და მთელი დასავლური სამყაროს წინააღმდეგობის მიუხედავად, "ქართულმა ოცნებამ" რუსული კანონი მაინც მიიღო. ეს იყო ის რუბიკონი, რომელიც გადალახეს და ამის შემდეგ, ჩემი აზრით, საქართველო უკვე აღარ აკმაყოფილებდა უვიზო მიმოსვლის სტანდარტებს. ახლა უვიზო მიმოსვლა რომ შეგვიჩერდეს, იგივე ეფექტი აღარ ექნება, იმიტომ, რომ უკანასკნელი ერთი წლის განმავლობაში ბევრი ისეთი რამ მოხდა, უვიზო მიმოსვლა იმასთან შედარებით არაფერია - ადამიანების ტყუილად ციხეში გამომწყვდევა ბევრად უფრო მძიმე საკითხია, ვიდრე უვიზო მიმოსვლა. მაგრამ ერთი მომენტია - დაკავება ეხება 70 კაცს, უვიზო მიმოსვლა კი 3 მილიონ-ნახევარს. როდესაც სოცქსელში დაიწერა კრიტიკული სტატუსები და ამისთვის ჯარიმა დააწესეს, ზოგმა გული დაიმშვიდა, მე ხომ არ ვწერო - ანუ ის მომენტი სულ მუშაობდა, მე არ მეხებაო, მაგრამ როცა უვიზო მიმოსვლა ყველას შეეხება, ამას მძიმე ეფექტი ექნება.
მე მაინც მგონია, რომ უკვე დაგვიანებულია უვიზო მიმოსვლის შეჩერება. ახლა "ოცნებას" მიაჩნია, რომ ამ საკითხს კვლავაც ძალის გამოყენებით, რეპრესიებით გადააგორებს, ამის შემდეგ კი ქვეყანას ბოლომდე ჩაკეტავს. შესაბამისად, რეჟიმი უფრო ადვილად "მოახრჩობს" საზოგადოებრივ ჯგუფებს. უვიზო მიმოსვლის შეჩერება საქართველოს ევროპული ინტეგრაციის დასასრული იქნება...
ყველას შეეზღუდება ევროპულ სივრცეში გადაადგილების სიკეთე. ვიღაცა ამას იყენებდა ჯანდაცვისთვის. ადამიანები, რომლებიც 3 თვით ევროპაში წასვლითა და მუშაობით ოჯახებს ინახავდნენ, ვეღარ წავლენ, ესეც შეიზღუდება. კობახიძე კი ამბობს, დადექით საელჩოში რიგში და ისე წადითო, მაგრამ ასე მარტივად არ არის, მით უმეტეს, სამუშაოდ წამსვლელისთვის. ვიზების მიღება განსაკუთრებით გაუჭირდება მათ, ვისაც სტაბილური შემოსავალი არა აქვს. ისიც უნდა გავითვალისწინოთ, რომ როცა სავიზო რეჟიმი დაბრუნდება, სამ და ექვსთვიან ვიზებს კი არ გასცემენ, არამედ რამდენიმედღიანს.
უამრავი ადამიანი მშობლების და ნათესავების სანახავად იყენებდა უვიზო მიმოსვლას. ასობით დედამ წლობით დატოვებული ოჯახის წევრები სწორედ ვიზების გაუქმების შემდეგ ნახა. დედები ვეღარ ნახავენ შვილებს - ეს ხომ ტრაგედიაა?!
ზოგი უვიზო მიმოსვლას მოკლევადიანი კურსებისთვის იყენებდა. მცირე და საშუალო ბიზნესი - საკუთარი საქმის განვითარებისთვის.
როდესაც ქვეყანას შეუჩერებენ უვიზო მიმოსვლას, ამას ექნება მაკროეფექტიც. ეს იქნება უპრეცედენტო შემთხვევა, როდესაც ქვეყანას, რომელსაც აქვს უვიზო მიმოსვლა, ამ სტატუსს შეუჩერებენ. არც ერთი ქვეყნისთვის ევროკავშირს უვიზო მიმოსვლა არ შეუჩერებია. საქართველო არის პირველი სახელმწიფო, რომელიც ისე ცუდად მოიქცა, რომ ევროკავშირი აქამდე მივიდა. ახლა წარმოიდგინეთ, უცხოელ ბიზნესმენს, რომელიც ამ ქვეყნით არის დაინტერესებული, ეს ფაქტი უბიძგებს აქ ბიზნესის გაკეთებისკენ თუ პირიქით? ეს დაარტყამს ინვესტიციებს, ხალხთა შორის ურთიერთობებს, ავიაციას, შემცირდება ფრენების რაოდენობა. ქუთაისის აეროპორტის ბედი გაურკვეველი იქნება. ტურიზმის ინდუსტრიას მძიმე დარტყმა მიადგება, შემცირდება ევროპიდან ვიზიტიორების შემოდინება. ცხოვრების ხარისხი დაიწევს. ეს მხოლოდ ევროპისთვის კი არ იქნება სიგნალი, რომ ამ ქვეყანაში არაფერი აღარ ღირს, არამედ სხვა ქვეყნებისთვისაც, რომლებისთვისაც მიმზიდველი იყო საქართველო სწორედ იმიტომ, რომ ევროპასთან გახსნილი სივრცე ჰქონდა.
მესამე კომპონენტი პოლიტიკურია - საქართველო რეპუტაციულად, როგორც ევროპული სახელმწიფო, აღარ იარსებებს. როდესაც ევროკავშირი გიხსნის საზღვარს, ეს არის განაცხადი, რომ გაღიარებს მის მსგავს ქვეყნად, გენდობა როგორც სახელმწიფოს. ეს არის სიგნალი, მე გეპატიჟები ჩემს სივრცეში, შენს მოსახლეობას ვუღებ კარს, როცა გინდა ჩამოდი, მოიხმარე ევროპული სიკეთეებიო. როგორც კი ეს სივრცეები ჩაგვეკეტება იმის გამო, რომ ცუდად მოვიქეცით, ნდობას და პერსპექტივას, რომ ოდესმე ევროპული სივრცის ნაწილი ვიქნებით, წერტილი დაესმება.
ამას ბუნებრივად მოჰყვება ასოცირების ხელშეკრულების გაჩერება, თავისუფალი ვაჭრობის შეწყვეტა. საგანმანათლებლო პროგრამებიც გაჩერდება, მით უმეტეს, როცა რუსეთის მოკავშირე ხდები, თავისუფალი ცის შეთანხმება დაირღვევა. საქართველო 15 წელიწადზე მეტია ნელ-ნელა ხდება ევროპული სივრცის ნაწილი და რაც ამ ხნის განმავლობაში შევიძინეთ, ერთ წელიწადში დავკარგავთ - ეს იქნება უდიდესი კატასტროფა. ვიზის ასაღებად საელჩოში დადგები თუ არა, არა აქვს მნიშვნელობა, სინამდვილეში უამრავი პრობლემა მოჰყვება ვიზების შემოღებას.
8 წელია ევროპასთან უვიზო მიმოსვლა გვაქვს. ამაზე მუშაობა 2011 წელს დაიწყო, როდესაც აღმოსავლეთპარტნიორობის პროგრამა სერიოზულად ამუშავდა. 2013 წელს ასოცირების ხელშეკრულება და ვიზალიბერალიზაციის სამოქმედო გეგმა გვქონდა. ახლა კი უვიზო რეჟიმის გაუქმებით 2011 წლამდე პერიოდში დავბრუნდებით. დავკარგავთ მინიმუმ 15 წელს. სისხლი ჩავაქციეთ, რომ აქამდე მივსულიყავით. უკრაინის სიმამაცის და ვაჟკაცობის ხარჯზე ევროპამ გადაწყვიტა აღმოსავლეთით გაფართოება და ახლა ყველაზე მნიშვნელოვან მომენტს ვუშვებთ ხელიდან. ასეთი შესაძლებლობა მხოლოდ ერთხელ იყო, 2004 წელს, როდესაც ევროკავშირმა ბალტიისპირა სახელმწიფოები მიიღო. ასეთი დიდი ფანჯარა კიდევ გაიღება 2030 წელს. მაშინაც თუ ვერ შევალთ, შემდეგი ფანჯარა როდის იქნება, არავინ იცის.
- როდესაც ვადა 31 აგვისტომდეა, იმავდროულად, ევროკავშირის 8 ქვეყანა წინააღმდეგია, რომ საქართველოს უვიზო მიმოსვლა შეუჩერდეს, რამდენად რეალურია, რომ ეს გადაწყვეტილება იქნეს მიღებული?
- 31 აგვისტოს არის ბოლო ვადა საქართველოს არალეგიტიმური ხელისუფლებისთვის, რომ შეასრულოს ევროკავშირის 8 მოთხოვნა, მაგრამ, როგორც ვხედავთ, ივანიშვილის რეჟიმი ამას არ აპირებს.
აგვისტოს ბოლოს, როდესაც გაიმართება ევროკავშირის საგარეო საქმეთა მინისტრების არაფორმალური შეხვედრა, ამ საკითხს განიხილავენ. სექტემბრის მეორე ნახევარში იქნება კიდევ ერთი შეხვედრა და სავარაუდოდ, გადაწყვეტილება მომწიფდება. ვფიქრობ, მიიღებენ, ამას 8 ქვეყნის წინააღმდეგობა ხელს ვერ შეუშლის. 15 ქვეყნის თანხმობაა საჭირო, რომ გადაწყვეტილება მიიღონ. ამ 15 ქვეყანაში უნდა ცხოვრობდეს ევროკავშირის მოსახლეობის 65%. შესაბამისად, რომელიმე დიდმა ქვეყანამ თუ არ დაბლოკა, მაგალითად, გერმანიამ ან საფრანგეთმა, დიდი ალბათობით, მიიღებენ უვიზო რეჟიმის გაუქმების გადაწყვეტილებას. მერე უკვე დასჭირდება გარკვეული პერიოდი აღსრულებას, შესაძლოა 2-3 თვე.
ჩემი გათვლით, 1-ლი იანვრიდან, დიდი ალბათობით, საქართველოს მოქალაქეებს ევროპაში აღარ ექნებათ უვიზოდ გადაადგილების საშუალება. ამის 100%-ით გათვლა შეუძლებელია, მაგრამ ახლა როგორც მიდის პროცესები, ასე თუ გაგრძელდა, ასე იქნება.
თუ ვინმეს ჰგონია, ის თავხედური და აგრესიული რიტორიკა, რასაც ჩვენ ვისმენთ, ევროკავშირში არ ესმით, ძალიან ცდება. ეს ინფორმაცია დაწვრილებით, სიტყვასიტყვით მიდის ნათარგმნი შესაბამის პირებთან. იმის გარდა, რომ არაფერს აკეთებენ რეკომენდაციების შესასრულებლად, შეურაცხყოფას აყენებენ ევროპელ პოლიტიკოსებს. კალაძემ, გასაგდებია ევროკავშირის ელჩიო. ასეთი რამ რუსეთშიც კი არ ხდება. ეს დააჩქარებს უვიზო მიმოსვლის შეჩერებას. ამას ევროკავშირი ვერ აიტანს.
ისეთი გეზი აქვთ აღებული რეჟიმს, რომ ვეღარ დაამუხრუჭებს. როგორც კი დაამუხრუჭებს, თავის მუხრუჭზე მოიტეხს კისერს. იმ შემთხვევაში, თუ "ოცნება" რაღაცებს მოარბილებს, ეს მაშინვე აღიქმება მის სისუსტედ. თავი იმგვარ ჩიხში შეიყვანეს, იქიდან გამოსავალი აღარ არის.
ორი გზა არსებობს - ან ივანიშვილი ბოლომდე გაანადგურებს კრიტიკულ აზრს, ჩაახშობს წინააღმდეგობას, საქართველო იქნება ბელარუსული, ჩეჩნური ტიპის სახელმწიფო წარმონაქმნი, რომელიც რუსეთზე იქნება მიბმული, ან ხალხი იმძლავრებს, გადავა ბევრად აგრესიულ წინააღმდეგობაზე და რეჟიმს ჩამოშლის. მერე ისევ დავბრუნდებით ევროპულ გზაზე, რომელიც რთული გასავლელი იქნება, იმიტომ, რომ ყველაფერი თავიდან ასაშენებელია. როგორ წარმოგიდგენიათ, ამ მოსამართლეებით ევროკავშირში მიგვიღებენ? ან ამ პოლიციელებით? შეიძლება ვიღაცამ თქვას, ყველა პოლიციელი ხომ ეგეთი არ არისო? მაგრამ, როდესაც შენ დღეს იქ მუშაობ, პასუხისმგებლობას იღებ მთლიანად სისტემის საქმიანობაზე, თუ სისტემა ძალადობს საკუთარ მოსახლეობაზე და შენ ხმას არ იღებ, თვალს ხუჭავ, ესე იგი, შენც მოძალადე ხარ. როცა პოლიციელი ხედავს ძალადობას, უნდა აღკვეთოს - ეს არის ამ ინსტიტუციის აზრი. ან ვინც ახლა საგარეო საქმეთა სამინისტროში მუშაობს, გგონიათ, იმათ რამის გაკეთება შეუძლიათ? რამე ღირებულის ევროკავშირისკენ სვლის გზაზე? - არა! როდესაც რეჟიმი ჩამოიშლება, უამრავი რამ იქნება გასაკეთებელი...
