საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო Fitch-მა საქართველოს შესახებ საკუთარი შეფასება რამდენიმე დღის წინ განაახლა. Fitch-მა საქართველოს სუვერენული საკრედიტო რეიტინგი BB „სტაბილურ“ დონეზე დაადასტურა.
Fitch-ი მიუთითებს, რომ საქართველოს სავალუტო რეზერვების მოცულობა, რომლებიც საპარლამენტო არჩევნების წინ ლარის კურსის სტაბილურობის შენარჩუნებისთვის შემცირდა, ადეკვატურობის ნიშნულს ჩამოცდა და ნაკლებია BB სუვერენული რეიტინგის მქონე სხვა ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელზე.
„27 ოქტომბერს, ოფიციალური შედეგების მიხედვით, მმართველმა კოალიციამ „ქართულმა ოცნებამ“ 89 მანდატი (150-დან) და ხმების დაახლოებით 54% მოიპოვა. „ქართული ოცნების“ პარლამენტში „საკონსტიტუციო უმრავლესობისთვის“ 113 ადგილიანი ბარიერი (მთლიანი მანდატების 75%) მიიღო. ოპოზიციურმა პარტიებმა უარი თქვეს შედეგების მიღებაზე და აცხადებენ, რომ ფართომასშტაბიანი გაყალბებაა.
Fitch-ის აზრით, პოლიტიკური გაურკვევლობა შენარჩუნდება უახლოეს მომავალში, რაც გააღრმავებს ინსტიტუციური სიძლიერისა და დამოუკიდებლობის გაუარესების პოტენციალს დროთა განმავლობაში. დაძაბულობა გამწვავდა 2024 წლის მაისში საკამათო „უცხოური გავლენის გამჭვირვალობის კანონის“ მიღების შემდეგ, რომელიც მისმა ოპონენტებმა მიიჩნიეს, როგორც განსხვავებული აზრის ჩახშობა. მიუხედავად იმისა, რომ ამ კანონის სასამართლო გამოწვევები მიმდინარეობს, უკმაყოფილება ასევე გაიზარდა სექტემბერში კანონმდებლობის მიღების გამო, რომელიც კრიტიკოსების თქმით, დისკრიმინაციაა ლგბტ თემების მიმართ.
გაძლიერებულმა პოლიტიკურმა გაურკვევლობამ შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს ბაზრის ნდობაზე და შეაფერხოს რეფორმები სახელმწიფო საწარმოების ზედამხედველობისა და საქართველოს ეროვნული ბანკის მმართველობის სფეროში - საკითხი, რამაც გამოიწვია საერთაშორისო სავალუტო ფონდის 280 მილიონი აშშ დოლარის შეთანხმების შეჩერება. ჩვენი აზრით, ეროვნული ბანკის დამოუკიდებლობასთან დაკავშირებულმა რისკებმა შეიძლება შეარყიოს პოლიტიკის სანდოობა. საქართველოს მცირე, ღია ეკონომიკის შესუსტება დოლარიზაციის მაღალი დონის მქონე გარე შოკებზე ეფექტიანად რეაგირებისთვის. სანქციების ამოქმედების მარეგულირებელმა მოვლენებმა ასევე გაზარდა გაურკვევლობა ქართული ბანკებისთვის.
ეროვნულმა ბანკმა არჩევნების კვირაში გაყიდა 100 მილიონი აშშ დოლარის უცხოური რეზერვები, სავარაუდოდ ვალუტის მიმართ ნდობის გამყარებისთვის. მაისში სებ-მა ჯამში 108,7 მილიონი აშშ დოლარი გაყიდა, როდესაც გამჭვირვალობის კანონის მიღების შემდეგ ლარი აშშ დოლართან მიმართებაში 7%-მდე დაეცა. სებ-მა შეძლო ნაწილობრივ აღედგინა სარეზერვო ბუფერები სექტემბრის მდგომარეობით.
ლარის სისუსტე ვალის მიმართულებით წარმოადგენს რისკს, რადგანაც სახელმწიფო ვალდებულებების 71% უცხოურ ვალუტაში არის ნომინირებული. საქართველო ასევე ჩამორჩება თავისი მსგავსი, BB რეიტინგის ქვეყნებს რეზერვების ადეკვატურობის მიმართულებით, რამაც სექტემბერში 4.7 მილიარდი დოლარი შეადგინა, რაც 2024 წლის მდგომარეობით მისი საგარეო გადახდების 2.6 თვის პერიოდს ფარავს, მაშინ როდესაც BB რეიტინგის სხვა ქვეყნებში რეზერვების მოცულობა საშუალოდ საგარეო გადახდების 4.7 თვის ტოლია“, - ნათქვამია Fitch-ის განცხადებაში.
ოქტომბერში სავალუტო რეზერვების მოცულობა 628 მლნ დოლარით შემცირდა, ბოლო ორ თვეში 754 მლნ-ით, ბოლო 10 თვეში 925 მლნ-ით, ხოლო ბოლო 15 თვეში 1.3 მლრდ-ზე მეტით. ეროვნულმა ბანკმა ოქტომბრის მდგომარეობით საქართველოს სავალუტო რეზერვების სტატისტიკა გუშინ გამოაქვეყნა, საიდანაც ირკვევა, რომ რეზერვების ზომა 4.08 მილიარდ დოლარამდე არის შემცირებული.
