ავიაკომპანიების ზარალმა თვითმფრინავებისა და კომპონენტების მიწოდების ჯაჭვში არსებული პრობლემების გამო, 2025 წელს შესაძლოა 11 მილიარდ დოლარსგადააჭარბოს. ამის შესახებ საჰაერო ტრანსპორტის საერთაშორისო ასოციაციის (IATA) და საკონსულტაციო კომპანია Oliver Wyman-ის ერთობლივ კვლევაშია ნათქვამი, რომელიც 2025 წლის 13 ოქტომბერს გამოქვეყნდა.
თვითმფრინავების ნელი წარმოება აიძულებს ავიაკომპანიებს, გადახედონ ფლოტის მართვის სტრატეგიებს და გაახანგრძლივონ მოძველებული ხომალდების ექსპლუატაცია. ეს კი იწვევს საწვავის, ტექნიკური მომსახურებისა და ძრავის იჯარის ხარჯების ზრდას.
IATA წარმოების შენელების მიზეზებად ასახელებს გეოპოლიტიკურ არასტაბილურობას, ნედლეულის დეფიციტს, სამუშაო ძალის ნაკლებობასა და შრომით კონფლიქტებს. ამ ფაქტორების გავლენა ავიაციის ეკონომიკურ მოდელზე მნიშვნელოვანია:
- ახალი თვითმფრინავების მიწოდების დაგვიანება: $4.2 მილიარდი ზარალი. ძველი, ნაკლებად ეკონომიური ხომალდები მეტ საწვავს მოიხმარენ, სანამ გადამზიდავები ახალ მანქანებს ელოდებიან.
- მოძველებული ფლოტის ტექნიკური მომსახურება: $3.1 მილიარდი დამატებითი ხარჯი. რაც უფრო ძველია თვითმფრინავი, მით უფრო ხშირად და ძვირად საჭიროებს შეკეთებას.
- ძრავების ჭარბი ლიზინგი: $2.6 მილიარდი.
- სათადარიგო ნაწილების მარაგების ზრდა: $1.4 მილიარდი არაპროგნოზირებადი შეფერხებების კომპენსირებისთვის.
მიწოდების ჯაჭვის პრობლემები ხელს უშლის ავიაკომპანიებს, მზარდი სამგზავრო ნაკადის დასაკმაყოფილებლად საკმარისი რაოდენობის თვითმფრინავები გამოიყენონ.
- 2024 წელს მოთხოვნა 10.4%-ით გაიზარდა, მაშინ როდესაც ტევადობა მხოლოდ 8.7%-ითგაიზარდა.
- ამან ფრენების დატვირთვა რეკორდულ 83.5%-მდე აიყვანა.
- IATA პროგნოზირებს, რომ მოთხოვნის ზრდის ტენდენცია 2025 წელსაც შენარჩუნდება.
IATA-ს გენერალურმა დირექტორმა, ვილი უოლშმა, აღნიშნა, რომ ავიაკომპანიები უპრეცედენტო შეფერხებების წინაშე დგანან თვითმფრინავების, ძრავებისა და სათადარიგო ნაწილების მიწოდებაში.
IATA რამდენიმე გამოსავალს გვთავაზობს:
- ტექნიკური მომსახურებისა და შეკეთების კომპანიებისთვის ხელშეწყობა, რათა შემცირდეს ორიგინალური აღჭურვილობის მწარმოებლებზე დამოკიდებულება.
- მიწოდების ჯაჭვის გამჭვირვალობის გაუმჯობესება რისკების ადრეული გამოვლენისთვის.
- მონაცემების გამოყენება პროგნოზული ტექნიკური მომსახურებისთვის.
- შეკეთების და სათადარიგო ნაწილების წარმოების სიმძლავრის გაზრდა, რათა მიწოდების შეფერხებები აღმოიფხვრას.
დასკვნა: ახალი თვითმფრინავების მიწოდების შეფერხება ანელებს ფლოტის განახლებას, ზრდის ექსპლუატაციის ხარჯებს, ამცირებს საწვავის ეფექტურობას და ქმნის დისბალანსს მზარდ მოთხოვნასა და შეზღუდულ მიწოდებას შორის, რაც საბოლოოდ ზღუდავს ავიაკომპანიების კონკურენტუნარიანობას.
