აშშ-ის პრეზიდენტის, დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციამ მიიღო გადაწყვეტილება, შეამციროს ხუთი მილიარდი დოლარის ოდენობის საგარეო დახმარება, რომელიც კონგრესმა წელს გამოყო.
დონალდ ტრამპი ამისთვის იყენებს იშვიათ მექანიზმს, რომელსაც ეწოდება „ფარული რეზისია“, ანუ მოთხოვნა, უკან გაიწვიონ უკვე დამტკიცებული სახსრები იმგვარად, რომ, კონგრესის ჩარევის გარეშე, საბიუჯეტო წლის ამ ეტაპზე გამოყოფილი თანხები გაუქმდება. აღნიშნული მექანიზმი აშშ-ში თითქმის 50 წელია, არ გამოუყენებიათ.
მედიის ცნობით, ეს ნაბიჯი მიზნად ისახავს მილიარდობით დოლარის შემცირებას, მათ შორის საზღვარგარეთ სამშვიდობო მისიებზე გამოყოფილი დაფინანსების. ეს გადაწყვეტილება პარასკევს თეთრი სახლის ბიუჯეტის მართვის ოფისმა სოციალური ქსელით გამოაცხადა. შეკვეცილი თანხებიდან დაახლოებით სამი მილიარდი დოლარი – USAID-ისთვის, ხოლო 900 მილიონი სახელმწიფო დეპარტამენტისთვის გამოყოფილი დაფინანსებაა. ასევე გაუქმდება საერთაშორისო სამშვიდობო ოპერაციებისთვის გამოყოფილი დაახლოებით 800 მილიონი და 300 მილიონზე მეტი, რომელიც სხვა ქვეყნებში დემოკრატიული ღირებულებების წასახალისებლად იყო გამიზნული.
„ტრამპის ადმინისტრაცია სრულად არის მზად, მოიყვანოს ამერიკის ფინანსური სისტემა წესრიგში, შეამციროს მთავრობის ხარჯები, რომლებიც „ვოუქის“ იარაღადაა ქცეული და უაზროა“, – ნათქვამია თეთრი სახლის განცხადებაში.
ამავე განცხადებაში დასახელებულია იმ პროგრამების მაგალითები, რომელთა დაფინანსებაც შეწყდება ან შემცირდება. მათ შორის არის აშშ-ის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს (USAID) პროგრამა „განვითარების დახმარება“ (DA), რომლის დასაფინანსებლად გამოყოფილი იყო 3.2 მილიარდი დოლარი. ტრამპის ადმინისტრაციაში აცხადებენ, რომ ეს პროგრამა „შეიქმნა განვითარებად ქვეყნებში სიღარიბის დასასრულებლად, თუმცა ის გადაიქცა იმ ინიციატივების დაფინანსების წყაროდ, რომლებიც ამერიკულ ღირებულებებს ეწინააღმდეგება და USAID-ის ზედმეტი „ვოუქური“ ხარჯების სიმბოლოდ იქცა“.
„ეს პროგრამა ხშირად აფინანსებდა რადიკალურ მემარცხენე პრიორიტეტებს, მათ შორის, კლიმატის ცვლილებას, მრავალფეროვნებას, თანასწორობას და ინკლუზიას, LGBTQ საქმიანობას და პროექტებს, როგორებიცაა ტორტების ცხობა და სილამაზის თერაპია ზიმბაბვეში, რაც არანაირ ღირებულებას არ წარმოადგენს ამერიკელ გადამხდელთა და საგარეო პოლიტიკისთვის“, – ნათქვამია თეთრი სახლის გავრცელებულ განცხადებაში.
კიდევ ერთ მაგალითი, რომლის დაფინანსების შეჩერებაც თეთრი სახლის განცხადებაშია მოყვანილი, USAID-ისა და სახელმწიფო დეპარტამენტის დემოკრატიის ფონდებია, რომელთათვის ბიუჯეტიდან გამოყოფილი იყო 322 მილიონი დოლარი.
„ეს პროგრამები ამცირებს ამერიკულ ღირებულებებს, ასუსტებს ქვეყნის იმიჯს და ერევა სხვა ქვეყნების სუვერენიტეტში“, – ნათქვამია თეთრი სახლის განცხადებაში.
ამ ფონდების პროექტებს შორის დასახელებულია, მაგალითისთვის, „2,7 მილიონი დოლარი სამხრეთ აფრიკაში „ინკლუზიური დემოკრატიის“ გასაძლიერებლად; Democracy Works Foundation-ისთვის, რომელმაც გამოაქვეყნა სტატიები: „პრობლემა თეთრკანიანებში“ და „პრობლემა თეთრკანიან ხალხში“; 4 მილიონი დოლარი გლობალური LGBTQI+ ცნობიერების გასავრცელებლად; 3.9 მილიონი დოლარი LGBTQI+ თემში „დემოკრატიის“ წინ წასაწევად დასავლეთ ბალკანეთში; 2 მილიონი დოლარი ფემინისტური დემოკრატიული პრინციპების ორგანიზებისთვის აფრიკაში; 40 მილიონი დოლარი აქტივისტებისა და სამოქალაქო ჯგუფების მხარდასაჭერად, რომლებიც არაძალადობრივ კოლექტიურ მოქმედებაში არიან ჩართულნი.
თეთრი სახლის განცხადების მიხედვით, ასევე უნდა შემცირდეს 521 მილიონი დოლარი, რომლითაც ფინანსდებოდა გაერო-სა და სხვა იმ საერთაშორისო ორგანიზაციებში შენატანები, რომლებიც, ტრამპის ადმინისტრაციის შეფასებით, „ამერიკულ პრიორიტეტებს არ ემსახურებიან ან ხშირად ეწინააღმდეგებიან მათ“. ამის მაგალითად თეთრი სახლის განცხადებაში მოყვანილია: „45 მილიონი დოლარი, რომელიც გამოყოფილია პანამერიკული ჯანდაცვის ორგანიზაციისთვის (PAHO), რომელსაც ბრალი ედება იძულებით შრომასა და კუბელი ექიმების ტრეფიკინგში; 75 მილიონი დოლარი წელიწადში იუნესკო-სთვის, რომელიც „გლობალისტურ იდეოლოგიურ დღის წესრიგს“ ემსახურება და ანტისემიტიზმსა და ანტიისრაელურ განწყობებს აძლიერებს; 29 მილიონი დოლარი მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციისთვის, რომელიც ჩინეთის კომუნისტური პარტიის მიერ ვაჭრობის დარღვევებს ხელს უწყობდა; 107 მილიონი დოლარი შრომის საერთაშორისო ორგანიზაციისთვის, რომელიც ამერიკულ ბიზნესს საზღვარგარეთ აზარალებს; 2,3 მილიონი დოლარი კალიების რისკის შესამცირებლად აფრიკაში, აქცენტით „გენდერულ თანასწორობაზე“ და „მკვიდრი ხალხების მხარდაჭერაზე“.
ცნობისთვის, აშშ-ში მოქმედი კანონმდებლობა პრეზიდენტს აძლევს უფლებას, მოითხოვოს კონგრესის მიერ დამტკიცებული სახსრების გაუქმება. კონგრესს შეუძლია, 45 დღეში ხმის მიცემით შეამციროს ან შეინარჩუნოს ეს თანხები, მაგრამ რადგანაც ეს მოთხოვნა ტრამპის ადმინისტრაციამ ფინანსური წლის დასრულებამდე ერთი თვით ადრე გააკეთა, შესაძლებელია, რომ ეს თანხა უბრალოდ დაუხარჯავი დარჩეს. როგორც მედია წერს, ტრამპის ადმინისტრაციის გადაწყვეტილებას, გამოიყენოს ეს მექანიზმი, სამართლებრივი დავები მოჰყვება. უკანასკნელად ფარული რესიზიის მექანიზმი აშშ-ის ყოფილმა პრეზიდენტმა, ჯიმი კარტერმა 1977 წელს გამოიყენა.
