ე.წ. ,,სკინტლის სკანდალის“ დაწყებიდან საზოგადოებაში აქტიურად განიხილება საკითხი, დაშვებულია თუ არა ძროხის საკვებად ქათმის ფეკალიების გამოყენება. ,,კომერსანტმა“ ამ კითხვით სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამეცნიერო ცენტრის მეცხოველეობის, ვეტერინარიისა და საკვებწარმოების კვლევის დეპარტამენტის თანამშრომელს გიორგი კოზმანიშვილს მიმართა. სამეცნიერო ცენტრის თანამშრომელი აცხადებს, რომ ფრინველის სკინტლის გამოყენება საკვებ დანამატად 60-იან წლებში დაიწყეს, რადგან მას მაღალი კვებითი ღირებულება აქვს. თუმცა, არსებობს მის გამოყენებამდე აუცილებლად დასაცავი პროცედურები და ტექნოლოგია, რომელიც ფერმერმა უნდა გაითვალისწინოს.
,,1960-იანი წლებიდან პრაქტიკაში ჩვეულებრივად მიღებულია ფრინველის (მარტო ქათმის კი არა, ზოგადად ფრინველის) სკინტლის გამოყენება. პრაქტიკის ძირითადი არსი რაშია - ფრინველი შეჭმული საკვების 35-40% ინელებს (მაქსიმალურ შემთხვევაში). დარჩენილი დაახლოებით 60% არის საყუათო ნივთიერებებით მდიდარი. ჩვეულებრივი საკვებ დანამატებიდან ყველაზე ძვირფასი გახლავთ სოიო. მასში პროტეინის შემცველობა მხოლოდ 46%-ია. (მაქსიმალურია ეს) ახლა შეადარეთ, სად 60%-იანი საყუათო ნივთიერებებით მდიდარი მასა და სად 46%-ით. მაგრამ, საკუთრივ ქათმის სკინტლის გამოყენებას აქვს ერთი მნიშვნელოვანი ნიუანსი. სამი ძირითადი პირობა უნდა იყოს დაცული, სანამ მისი გამოყენება როგორც საკვებისა დაიწყება. კერძოდ, პირველი არის ის, რომ აუცილებლად მიცემამდე ის უნდა დამუშავდეს თერმულად, რათა თავიდან იყოს აცილებული ინფექციური და ვირუსული პრობლემა და სხვა პათოგენური მიკრობები. მაგალითად, სალმონელა. მეორე, მისი გამოყენებისას აუცილებლად უნდა იყოს დაცული, რომ მთლიანი საკვები რაციონის მხოლოდ 20%-ს (ეს მაქსიმალურია) უნდა შეადგენდეს სკინტლი. მესამე, მიცემამდე მკაცრად უნდა იყოს მისი შენახვის პირობები დაცული. ამ პროდუქტის მიცემისას უნდა დაცული იყოს შესაბამისი ტექნოლოგიური პროცესები და თუ ეს არ მოხდება ეს ყოველთვის გამოიწვევს მსგავს და უარეს შედეგებს“, - აცხადებს გიორგი კოზმანიშვილი.
სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამეცნიერო ცენტრის მეცხოველეობის, ვეტერინარიისა და საკვებწარმოების კვლევის დეპარტამენტის თანამშრომელი განმარტავს, რომ 2023 წლიდან ქვეყანაში სკინტლის საკვებ დანამატად გამოყენება არ აკრძალულა, არამედ აიკრძალა მისი არამიზნობრივი და ტექნოლოგიური პროცესების დარღვევით გამოყენება.
„2023 წელს სკინტლის გამოყენება კი არ აიკრძალა. აიკრძალა არამიზნობრივად და ტექნოლოგიური პროცესების გარეშე გამოყენება, მაგრამ ის, რომ ეს პროდუქტი როგორც ინგრედიენტი არ იყოს გამოყენებული, ეგ არასდროს თქმულა და არც აკრძალულა“, - აცხადებს გიორგი კოზმანიშვილი.
კვლევითი ცენტრის თანამშრომელს ვკითხეთ, მისი შეფასებით რა მოხდა ,,ყვარლის ბაგაში“ და დაარღვია თუ არა ფერმამ სკინტლის მოხმარების წესი, რადგან საკვებ დანამატის გამოყენებას ძროხების დახოცვა მოჰყვა. გიორგი კოზმანიშვილს დარღვევებზე საუბარი უჭირს. ამბობს, რომ ფერმას სკინტლის გამოყენებით არაფერი დაუშავებია, თუმცა ამ ტექნოლოგიის გამოყენებისთვის ფერმერს სათანადო ცოდნა უნდა ჰქონდეს.
„მე არც პაპაშვილს ვიცნობ, არც „ყვარლის ბაგაში“ ვარ ნამყოფი. არაფერი ცუდი მათ არ გაუკეთებიათ. ის რაც ახლა PR-ის საგანი გახდა, ეს ჩვეულებრივი პრაქტიკაა მეცხოველეობაში. მე ვერ გეტყვით მათ დაარღვიეს თუ არა გამოყენების წესი, იმიტომ, რომ არანაირი ინფორმაცია მათ შესახებ არ ვიცი. იქ რა მოხდა არ ვიცი. პირველ რიგში საჭიროა ცოდნა ამ ტექნოლოგიის. რამდენად აქვთ მათ (,,ყვარლის ბაგას’’) ინტელექტუალური ბაზისი იმისა, რომ მსგავსი პროდუქტი აწარმოონ, ვერ ვიტყვი. როცა ამ ტექნოლოგიის გამოყენებას ფერმერი გეგმავს, მას შესაბამისი ინტელექტუალური უნარ-ჩვევები უნდა ჰქონდეს. ის, რომ ,,ყვარლის ბაგა’’ მოიხმარს ქათმის სკინტლს, ეს საშინელება არ არის, რამე თუ ეს ძალიან ძველი პრაქტიკაა. სრული პასუხისმგებლობით ვაცხადებ, რომ მათთან არანაირი შეხება არ მაქვს.’’ - აცხადებს გიორგი კოზმანიშვილი.
სოფლის მეურნეობის სამინისტროს სამეცნიერო ცენტრის თანამშრომელი მთავარ პრობლემას გამოყენებულ საკვებ დანამატებსა და საბოლოო პროდუქტის ხარისხის გაუკონტროლებაში ხედავს. გიორგი კოზმანიშვილი განმარტავს, რომ ქვეყანაში შემოდის ისეთი სახის საკვებ დანამატები, რომელიც პროდუქტიულობას ზრდის, თუმცა სერიოზულ გენეტიკურ ცვლილებებს იწვევს. მისი თქმით, ამას რიგი დაავადებების შემთხვევების გაზრდილი მაჩვენებელი უკვე მოჰყვა. გიორგი კოზმანიშვილი მიიჩნევს, რომ სოფლის მეურნეობის სამინისტროში ცხოველთა საკვების კონტროლის განყოფილება უნდა შეიქმნას, რომელიც საკვების ხარისხზე იქნება პასუხისმგებელი.
,,ახლა მიმდინარეობს ისეთი საკვებ დანამატების შემოტანა, რომელიც მიმდინარე პროცესში პროდუქტიულობას კი ამაღლებენ, მაგრამ იმავდროულად იწვევენ ძალიან რთულ გენეტიკურ ცვლილებებს. იმ პროდუქტებისკენ არის კითხვები დასასმელი, რომლითაც ვიკვებებით. ვინც მოვიხმართ მეცხოველეობის პროდუქციას, რაც არ უნდა კარგად ვიცოდეთ ამ ცუდი საკვებ დანამატების არსებობის შესახებ, არის თუ არა ეს პროდუქტები, რასაც ვჭამთ, ამ საკვებ დანამატების საშუალებით მიღებული, ეს არის თუ არა ჩვენთვის ცნობილი? ასე უნდა დაისვას საკითხი. რაც სამწუხაროდ არ არის ცნობილი. ყველაზე დიდი საშინელება სწორედ იმ საკვებ დანამატებშია, რომელიც ზრდას აჩქარებს. 90-იანი წლების ბოლოს 72 დღე იყო ქათმის დასაკლავი ვადა. დღეს ეს 30-35 დღეზე ჩამოვიდა. წარმოიდგინეთ, ახლა ეს ნორმალური პირობების შემთხვევაში ხომ მიუღწეველი იქნებოდა? ე.ი. რაღაც ისეთია გამოყენებული, რაც ძირეულად ცვლის მოცულობას. იმდენი სინთეტიკური თუ საეჭვო წარმოშობის საკვებ დანამატი შემოდის, თუ დააკვირდებით, ბოლო წლებში როგორ გაიზარდა აუტისტი ბავშვების, ონკოლოგიური დაავადებით დატვირთული ადამიანების რაოდენობა, ჩიყვის რაოდენობა. ამისთვის სოფლის მეურნეობის სამინისტროში უნდა არსებობდეს ცხოველთა საკვების კონტროლის განყოფილება. ეს მრავალი წლის წინ უნდა შექმნილიყო, თუმცა არ არსებობს. ასეთი რაღაცები კიდევ გაგრძელდება, რადგან აუცილებელი კონტროლის მექანიზმი ამ ეტაპზე სამინისტროს შიგნით არ გვაქვს.’’- აცხადებს გიორგი კოზმანიშვილი.
გიორგი კოზმანიშვილი მიიჩნევს, რომ პრობლემის გამოსავალი ცხოველების საკვების ხარისხის კონტროლის გარდა, საბოლოო პროდუქტის კონტროლზეც გადის. მისი თქმით, საჭიროა პროდუქციის ყოველ ეტაპზე ლაბორატორიულად შემოწმება.
,,საბოლოო მიღებული პროდუქტი რამდენად კონტროლდება, ანუ ის რძე სანამ კარაქად, არაჟნად, ყველად, ხაჭოდ გარდაიქმნება, რამდენად შეესაბამება ნორმატიულ აქტებს ? ამისი კონტროლი ხდება? თუ არ ხდება, რატომ არ ხდება? ასე უნდა დაისვას კითხვა. მთავარი პრობლემა აქ არის, რომ არ არსებობს სრულფასოვანი კონტროლის მექანიზმი. მოსახლეობის რაოდენობით ჩვენზე დიდი ქვეყნებია, მაგრამ აბსოლუტურად ყველგან და ყველა ფეხის ნაბიჯზე ლაბორატორიული კონტროლი ხდება. საკვები პროდუქტები ურთულეს და სერიოზულ ლაბორატორიულ კვლევებს გადიან. ერთი კინკილა ქვეყანა ვართ მათთან შედარებით. ქალაქები აქვთ მთელი ჩვენი მოსახლეობის უფრო მეტი მოცულობის.’’- აცხადებს გიორგი კოზმანიშვილი.
