სახელმწიფო აუდიტის სამსახურმა 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების წლიური ანგარიშის შესახებ მოხსენება გამოაქვეყნა. დოკუმენტში უწყება მიუთითებს სისტემური ხასიათის საკითხებზე, რომელთა გათვალისწინება მიზანშეწონილია ბიუჯეტის დაგეგმვის/შესრულების პროცესის სრულყოფისა და სახელმწიფო სექტორის ფინანსური მართვის სისტემის ფუნქციონირების გასაუმჯობესებლად.
აუდიტის სამსახურის შეფასებით, „საქართველოს 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის წლიური შესრულების შესახებ“ მთავრობის ანგარიში მომზადებულია მოქმედი კანონმდებლობის დაცვით და ყველა არსებითი ასპექტის გათვალისწინებით უტყუარად ასახავს სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების შესახებ წარმოდგენილ ინფორმაციას.
მოხსენებაში წარმოდგენილი სისტემური ხასიათის საკითხების ჩამონათვალი ვრცელია და ასე გამოიყურება:
- უკანასკნელ წლებში, ეკონომიკური ზრდის საპროგნოზო და ფაქტობრივი მაჩვენებლები მნიშვნელოვანი განსხვავებებით ხასიათდება. აღნიშნული, თავის მხრივ, ბიუჯეტის შემოსავლების საპროგნოზო მაჩვენებლის ფორმირებაზე ახდენს გავლენას, რაც საბიუჯეტო რესურსების ოპტიმალური დაგეგმვისა და განაწილების თვალსაზრისით, შემაფერხებელ გარემოებას შეიძლება წარმოადგენდეს;
- 2024 წელს სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონში განხორციელებული ცვლილებით არ განახლებულა კანონზე თანდართული „ფისკალური რისკების ანალიზისა“ და „მაკროეკონომიკური სცენარების ანალიზის“ დოკუმენტები. შესაბამისად, 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიშს თან ერთვის ინფორმაცია ბიუჯეტის თავდაპირველ კანონში წარმოდგენილი მაკროეკონომიკური რისკების რეალიზების მდგომარეობის შესახებ, თუმცა მათ საპასუხოდ განხორციელებული ფისკალური პოლიტიკის პასუხებზე ინფორმაცია წარმოდგენილი არ არის;
- ქვეყნის წინაშე არსებული ფისკალური რისკების ერთ-ერთ ძირითად წყაროდ რჩება სახელმწიფო საწარმოები, რაც ძირითადად დაკავშირებულია მათ უარყოფით ფინანსურ შედეგებთან. ასევე, საწარმოთა ნაწილი დამოკიდებულია სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებულ დაფინანსებაზე, რაც გარკვეულ შემთხვევებში, ფუნქციონირების ხარჯების ან/და ვალდებულებების დაფარვას ხმარდება. ამასთანავე, საბიუჯეტო დოკუმენტაციაში არ ხდება ინფორმაციის წარმოდგენა საწარმოების მიერ ბიუჯეტიდან მიღებული დაფინანსების მოცულობის შესახებ;
- ასევე, ფისკალური რისკების მნიშვნელოვანი წყაროა საერთაშორისო საარბიტრაჟო სასამართლოში მიმდინარე დავები. 2024 წლის ბოლოს არსებული მდგომარეობით, აღნიშნული დავების ფარგლებში სადავო თანხის პოტენციურმა მაქსიმალურმა ოდენობამ 3.3 მლრდ აშშ დოლარი შეადგინა;
- მნიშვნელოვანი ფისკალური რისკები იჩენს თავს ქვეყანაში მოქმედ დეპოზიტების დაზღვევის სისტემაში. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მიზანშეწონილია, „ფისკალური რისკების ანალიზის“ დოკუმენტში წარმოდგენილი იქნეს ინფორმაცია დეპოზიტების დაზღვევის სისტემიდან მომდინარე პოტენციური რისკების შესახებაც;
- 2024 წელს ბიუჯეტის დეფიციტისა და ვალის წესის მაჩვენებლები კანონმდებლობით დაწესებული ლიმიტების ფარგლებშია მოქცეული. კერძოდ: ერთიანი ბიუჯეტის დეფიციტმა 1.9% (1.7 მლრდ ლარი) შეადგინა (ლიმიტი - 3.0%); ვალის წესის მაჩვენებელი 36.1%-ს გაუტოლდა (ლიმიტი - 60.0%).
- აღსანიშნავია, რომ ცენტრალური ხელისუფლების კონტროლ ქვეშ მყოფი სამთავრობო სექტორს მიკუთვნებული 113 საწარმოდან 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიშში ინფორმაცია წარმოდგენილია 82 საწარმოს შესახებ. დადებითად უნდა შეფასდეს ის ფაქტი, რომ წინა წლებთან შედარებით გაზრდილია როგორც ანგარიშში წარმოდგენილი საწარმოების რაოდენობა, ასევე მონაცემების ხარისხი;
- არსებული პროგრესის კვალდაკვალ, ფისკალურ პარამეტრებზე პოტენციური გავლენის მასშტაბის გათვალისწინებითა და კანონმდებლობით განსაზღვრული მოთხოვნების ჯეროვანი შესრულებისთვის, მნიშვნელოვანია, სამთავრობო სექტორს მიკუთვნებული საწარმოების და მათი მაკონტროლებელი უწყებების მხრიდან საბიუჯეტო პროცესის ყველა ეტაპზე დამატებითი ყურადღება გამახვილდეს ფინანსთა სამინისტროსთვის დროული და ზუსტი ინფორმაციის წარდგენის საკითხებზე;
- ფისკალური გამჭვირვალობის გაუმჯობესებისთვის, მიზანშეწონილია, სახელმწიფო საწარმოების მიერ (სექტორიზაციის გათვალისწინებით) სახელმწიფო ბიუჯეტიდან მიღებული დაფინანსების შესახებ დეტალური ინფორმაცია, დაფინანსების მიზნობრიობის ჩათვლით, წარმოდგენილი იქნეს სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიშში;
- სამთავრობო სექტორს მიკუთვნებული საწარმოების მაკონტროლებელი უწყებები მნიშვნელოვანი დივერსიფიცირებით ხასიათდება, რამაც შესაძლოა საწარმოთა რეფორმის განხორციელების პროცესში გარკვეული სირთულეები წარმოქმნას, მაშინ როდესაც რეფორმის განმახორციელებელ ფინანსთა სამინისტროს მათზე პირდაპირი კონტროლი არ გააჩნია. აღნიშნულიდან გამომდინარე, მნიშვნელოვანია, რეფორმის პროცესში ჩართული სახელმწიფო საწარმოების მაკონტროლებელი უწყებების მხრიდან ყურადღება მიექცეს რეფორმის თანმიმდევრულ და ეფექტიან განხორციელებას;
- გასული წლების მსგავსად, 2024 წლის ბოლოს სახელმწიფო ბიუჯეტიდან გაწეული გადასახდელების მოცულობა მნიშვნელოვნად გაიზარდა. კერძოდ, მხოლოდ დეკემბერში დახარჯული თანხის ოდენობამ 3.4 მლრდ ლარი და მთლიანი გადასახდელების 13.1% შეადგინა;
- 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის გადასახდელების დაგეგმვის პროცესში, მხარჯავი დაწესებულებებისათვის განსაზღვრული ასიგნებების ზღვრული მოცულობები მნიშვნელოვნად იცვლებოდა 2023 წლის განმავლობაში შემუშავებული BDD დოკუმენტის სხვადასხვა ვარიანტებში. ბიუჯეტის დაგეგმვა კომპლექსური პროცესია და ბუნებრივია BDD დოკუმენტის სხვადასხვა ვერსიებში საორიენტაციო მოცულობებს შორის განსხვავების არსებობა, თუმცა საყურადღებოა აღნიშნული განსხვავებების სიხშირე და მასშტაბი. შესაბამისად, მხარჯავი დაწესებულებებისთვის გათვალისწინებული ასიგნებების ზღვრული მოცულობების შესახებ BDD დოკუმენტში წარმოდგენილი ინფორმაცია საჭიროებს შემდგომ გაუმჯობესებას;
- სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ შესწავლილი 8 სამინისტროს შემთხვევაში, 2024 წელს განხორციელებული ხარჯთაღრიცხვის ცვლილებების ჯამურმა მოცულობამ (პროგრამებს, ქვეპროგრამებსა და საბიუჯეტო კლასიფიკაციის მუხლებს შორის) 2.3 მლრდ ლარი შეადგინა. სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონით განსაზღვრული 155 პროგრამიდან ბიუჯეტის დაზუსტება განხორციელდა 105-ში (პროგრამების საერთო რაოდენობის 67.7%-ში). დაზუსტების ჯამურმა თანხამ 566.5 მლნ ლარი შეადგინა. აღნიშნული განსაკუთრებით საყურადღებოა 2024 წლის დეკემბერში სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონში განხორციელებული ცვლილების ფონზე;
- ბიუჯეტის დაზუსტებასთან დაკავშირებით, საყურადღებოა, რომ (1) წლის განმავლობაში საბიუჯეტო ორგანიზაციების მიერ ადგილი აქვს თანხების მიმართვას ისეთი ღონისძიებების/პროექტების დასაფინანსებლად, რომელთა სათანადო დაგეგმვის შემთხვევაში, შესაძლებელი იქნებოდა ასიგნებების ბიუჯეტის დაგეგმვის ეტაპზევე გათვალისწინება; (2) ზოგიერთი პროგრამის/ქვეპროგრამის ან ცალკეული საბიუჯეტო კლასიფიკაციის მუხლების ფარგლებში დაგეგმილია ჭარბი ოდენობით რესურსი და აუთვისებელი თანხები წლის განმავლობაში ნაწილდება სხვადასხვა პროგრამებზე/ქვეპროგრამებზე/საბიუჯეტო კლასიფიკაციის მუხლებზე; (3) რიგ შემთხვევებში, საბიუჯეტო ორგანიზაციების მიერ ადგილი აქვს იმ პროგრამებზე/ქვეპროგრამებზე თანხების უკან მობრუნებას, რომლებიდანაც წლის განმავლობაში ხდებოდა ასიგნებების გადატანა;
- სახელმწიფო ბიუჯეტის გადასახდელების აგრეგირებულ დონეზე შესრულების მაღალი მაჩვენებლის მიუხედავად, 11 პროგრამისა (პროგრამების საერთო რაოდენობის 7.1%) და 78 ქვეპროგრამის (ქვეპროგრამების საერთო რაოდენობის 20.1%) შემთხვევაში, ათვისებული იქნა ბიუჯეტის კანონით დამტკიცებული გეგმის 80%-ზე ნაკლები;
- 2024 წლის ნაერთი ბიუჯეტის კაპიტალურმა ხარჯებმა 8.0 მლრდ ლარი და მშპ-ს 8.7% შეადგინა. საშუალოვადიან პერიოდში (2025-2028 წლებში) აღნიშნული მაჩვენებელი კლების ტენდენციით ხასიათდება და შესაბამისობაშია ამავე პერიოდის BDD დოკუმენტით განსაზღვრულ მიზნობრივ 6%-7%-იან დონესთან, რაც თავის მხრივ შემცირებულია 2024-2027 წლების BDD დოკუმენტით განსაზღვრულ 8%-იან ნიშნულთან შედარებით;
- 2021-2024 წლებში მომზადებულ საბოლოო BDD დოკუმენტებში წარმოდგენილ პროგნოზებში, კაპიტალური ხარჯების მშპ-სთან ფარდობის მაჩვენებლის პროგნოზი საშუალოვადიანი პერიოდისთვის მუდმივად კლებადი ტენდენციით ხასიათდებოდა, მაშინ როდესაც ფაქტობრივი მაჩვენებელი მნიშვნელოვნად აღემატებოდა პროგნოზს. აღნიშნული თავის მხრივ საშუალოვადიანი ბიუჯეტირების თვალსაზრისით გამოწვევას წარმოადგენს;
- 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონში განხორციელებული ცვლილებით კაპიტალური პროექტების მნიშვნელოვან ნაწილს შეეცვალა დაფინანსება. მიუხედავად ამისა, არ დაკორექტირებულა „კაპიტალური პროექტების დანართი“. გარდა ამისა, საყურადღებოა, აღნიშნულ დანართში წარმოდგენილი ინფორმაციის სისრულესა და სიზუსტესთან დაკავშირებული საკითხები;
- კაპიტალური პროექტის შესრულების მონიტორინგის კუთხით, მნიშვნელოვანია, PIM მეთოდოლოგიით განსაზღვრული პროექტების შესრულების მდგომარეობის შესახებ პერიოდული ანგარიშების მომზადება და სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების კვარტალურ ანგარიშებთან ერთად წარმოდგენა;
- საინვესტიციო/კაპიტალური პროექტების მართვაში იდენტიფიცირებული ნაკლოვანებებია პროექტების გეგმების არსებითი ცვლილებები და დასრულების ვადის დროში გაჭიანურება. გარდა ამისა, პროექტების დაგეგმვის ეტაპზე არსებული გამოწვევები გავლენას ახდენს მათი განხორციელების პროცესზე, რაც ხშირ შემთხვევაში, აუთვისებელი რესურსის ან ფაქტობრივი ხარჯის გეგმაზე მნიშვნელოვან გადაჭარბებაში გამოიხატება;
- 2024 წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონით განსაზღვრული 96 ინფრასტრუქტურული პროექტიდან 2 პროექტის შემთხვევაში საერთოდ არ მომხდარა გეგმით გათვალისწინებული სახსრების ათვისება, ხოლო 24 პროექტის შემთხვევაში, ათვისებული იქნა გამოყოფილი დაფინანსების 80%-ზე ნაკლები;
- სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიშში სსიპ/ა(ა)იპ-ების შესახებ არ ხდება ინფორმაციის წარმოდგენა ინდივიდუალური სსიპ/ა(ა)იპ-ის შემოსულობების/გადასახდელების შესახებ, მათი ფორმირების წყაროების მიხედვით;
- საყურადღებოა, სსიპ/ა(ა)იპ-ების საკუთარი შემოსავლებისა და ხარჯების გეგმურ და ფაქტობრივ მაჩვენებლებს შორის არსებული გადახრების სიხშირე და მასშტაბი, რაც რიგ შემთხვევებში სისტემატურ ხასიათს ატარებს. აღნიშნულის გათვალისწინებით, მნიშვნელოვანია, უწყებების მხრიდან დამატებითი ყურადღების გამახვილება ბიუჯეტის დაგეგმვის ეტაპზე, რეალისტური პროგნოზების განსაზღვრისთვის;
- სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ შესწავლილი სსიპ/ა(ა)იპ-ების კომერციული ბანკების ანგარიშებზე 2024 წლის ბოლოს განთავსებული თანხა ჯამურად 1.3 მლრდ ლარს შეადგენს, საიდანაც 827 მლნ ლარი მოთხოვნამდე ანაბრებსა და საბარათე ანგარიშებზე იყო განთავსებული, ხოლო 494 მლნ ლარი (13 უწყების მიერ) - ვადიან დეპოზიტებზე;
- დადებითად უნდა შეფასდეს ის ფაქტი, რომ საქართველოს ფინანსთა სამინისტროს მიერ განხორციელებული საკანონმდებლო ცვლილებებით გათვალისწინებული იქნა სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის მიერ გაცემული რეკომენდაციები სსიპ/ა(ა)იპ-ების მიერ ფულადი რესურსების მართვის/კონტროლის მექანიზმ(ებ)ის გაუმჯობესებასთან დაკავშირებით;
- 2024 წელს საგარეო წყაროებიდან მობილიზებული საკრედიტო რესურსიდან გადასესხდა 246 მლნ ლარი. წლის ბოლოს არსებული მდგომარეობით, საგარეო საკრედიტო რესურსის ხარჯზე გაცემული სესხების მთლიანი პორტფელის მოცულობა 2.9 მლრდ ლარს შეადგენს. პორტფელში აღირიცხება 80 სესხი, საიდანაც 25 რესტრუქტურიზებულია;
- გადასესხებულების პორტფელში რესტრუქტურიზებული სესხების ნაშთი 440 მლნ ლარს შეადგენს, რაც მთლიანი პორტფელის 15.3%-ია. იმის გათვალისწინებით, რომ ქვესასესხო ხელშეკრულებებით განსაზღვრული ვალდებულებების შეუსრულებლობის ან/და გადავადების შემთხვევაში, ძირითადი სასესხო ხელშეკრულების ფარგლებში აღებული ვალდებულებების მომსახურება და დაფარვა სახელმწიფო ბიუჯეტიდან ხორციელდება, სესხების რესტრუქტურიზაცია ბიუჯეტისადმი დამატებითი ფინანსური წნეხის წყაროა;
- მნიშვნელოვანია, ფინანსთა სამინისტრომ შეიმუშაოს საგარეო საკრედიტო წყაროებიდან მობილიზებული რესურსის გადასესხების პოლიტიკა/პოლიტიკის დოკუმენტი, რომელშიც აისახება გადასესხების პროცესის სრული ციკლი და შესაბამისად, უზრუნველყოფს გამჭვირვალე და ერთგვაროვანი მიდგომის ჩამოყალიბებას აღნიშნული პროცესის თითოეული ეტაპისთვის;
- ასევე, მიზანშეწონილია, სახელმწიფო ბიუჯეტის შესრულების წლიურ ანგარიშს თან ერთვოდეს დეტალური ინფორმაცია საგარეო საკრედიტო რესურსის ხარჯზე გაცემული სესხების პორტფელში განხორციელებული ცვლილებებისა და პორტფელის საბოლოო მდგომარეობის შესახებ;
- რაც შეეხება შიდა საბიუჯეტო რესურსებიდან გაცემულ სესხებს, პორტფელში აღრიცხული 161 სესხიდან ვადაგადაცილებაშია 85, რომლებზეც დარიცხული დავალიანების (ჯამში 396.8 მლნ ლარი) 57.2% პირგასამტეხლოა, 36.3% - სესხის ძირი თანხა, ხოლო 6.5% დარიცხული და გადაუხდელი საპროცენტო ხარჯი;
- 2024 წლის ბოლოს მთავრობის ვალის მოცულობა 33.2 მლრდ ლარს გაუტოლდა და მშპ-ს 36.1% შეადგინა. მათ შორის, მთავრობის საგარეო ვალი 23.1 მლრდ ლარია, ხოლო საშინაო ვალი - 10.0 მლრდ ლარი;
- 2024 წლის ბოლოს არსებული მდგომარეობით, მთავრობის ვალის ნაშთის 69.7%-ს საგარეო ვალი წარმოადგენს. შესაბამისად, არსებული გეოპოლიტიკური რისკების ფონზე, მთავრობის ვალი განსაკუთრებით მოწყვლადი რჩება ვალუტის გაცვლითი კურსის ცვლილების მიმართ;
- აღსანიშნავია რომ, მთავრობის ვალის მართვის მოქმედი სტრატეგიით მთავრობის ვალის პორტფელში საგარეო ვალის წილისათვის დადგენილია 65%-იანი საშუალოვადიანი ნიშნული, რომელიც ჯერჯერობით მიღწეული არ არის;
- ევროში აღებული ვალდებულებების წილი 2019 წელთან შედარებით თითქმის გაორმაგდა და 63%-ს გაუტოლდა. საყურადღებოა საგარეო ვალის პორტფელში ევროში დენომინირებული სესხების მნიშვნელოვანი ზრდა, რაც მთავრობის საგარეო ვალის მოწყვლადობას ევროს გაცვლითი კურსის ცვლილების მიმართ განსაკუთრებულად ზრდის;
- უკანასკნელ წლებში ზრდადი ტენდენციით ხასიათდება საკრედიტო პორტფელში ცვლადი საპროცენტო განაკვეთის მქონე სესხების წილი. 2024 წლის ბოლოსთვის 2019 წელთან შედარებით ამ ტიპის სესხები 7.4 პ.პ.-ითაა გაზრდილი და 52.6% შეადგენს. მთავრობის ვალის მართვის სტრატეგიით 2027 წლისთვის ფიქსირებული საპროცენტო განაკვეთის მქონე სესხების წილი მთავრობის მთლიან საგარეო ვალში უნდა შეადგენდეს მინიმუმ 50%-ს, რაც 2024 წლისთვის დარღვეულია;
- 2022 წლიდან გლობალური მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრების პირობებში მნიშვნელოვნად გაიზარდა მთავრობის საგარეო ვალის საშუალო შეწონილი საპროცენტო განაკვეთი და 2024 წლის ბოლოსთვის 3.1%-ს მიაღწია. იმის გათვალისწინებით, რომ საგარეო ვალის პორტფელის ნახევარი ცვლადი საპროცენტო განაკვეთის მქონე სესხებშია წარმოდგენილი, გასულ წლებთან შედარებით მნიშვნელოვნადაა გაზრდილი საგარეო ვალის საპროცენტო ხარჯები;
- გასული ორი წლის განმავლობაში, მთავრობის მიერ მოწონებული მთავრობის ვალის მართვის სტრატეგიის გამოქვეყნება ხორციელდება აღნიშნული ბრძანებით განსაზღვრული ვადების დარღვევით, შემდგომი ფისკალური წლის განმავლობაში. ამასთანავე, 2025-2028 წლების სტრატეგია, 2025 წლის 19 მაისის მდგომარეობით გამოქვეყნებული არ არის;
- მთავრობის ვალის მართვის სტრატეგიაში წარმოდგენილი მიმართულებების საბიუჯეტო პროცესში უკეთ ინტეგრირებისთვის, მიზანშეწონილია, მისი განახლება განხორციელდეს შემდგომი წლის სახელმწიფო ბიუჯეტის კანონის პროექტის საბოლოო ვარიანტის წარდგენამდე;
- მთავრობის ვალის მართვის სტრატეგიის ხარისხობრივი გაუმჯობესებისთვის, მიზანშეწონილია, დოკუმენტში წარმოდგენილი მიმართულებები და მიზნობრივი ნიშნულები თანხვედრაში იყოს დოკუმენტის არეალსა და მიზნებთან; ასევე, სტრატეგია მოიცავდეს ვალის მომსახურების ხარჯების შეფასების ინდიკატორ(ებ)ს და სტრატეგიით განსაზღვრული მიზნობრივი მაჩვენებლების პოტენციური გავლენის შეფასებას ამ ინდიკატორ(ებ)ზე;
- მთავრობის ვალთან დაკავშირებული სხვადასხვა რისკ-ფაქტორების სრულფასოვანი ანალიზის მიზნით, მიზანშეწონილია, ფინანსთა სამინისტრომ „მთავრობის ვალის მდგრადობის ანალიზი“ მოამზადოს საერთაშორისო სავალუტო ფონდისა და მსოფლიო ბანკის განახლებულ მეთოდოლოგიაზე დაყრდნობით;
- მიზანშეწონილია, ფინანსთა სამინისტრომ შეიმუშაოს სახელმწიფოს მიერ გამოშვებული ფასიანი ქაღალდებით მობილიზებული საკრედიტო რესურსის ერთგვაროვანი სააღრიცხვო მიდგომა შესაბამისი საერთაშორისო პრაქტიკის გათვალისწინებით;
- პროგრამული ბიუჯეტის მომზადებისა და ანგარიშგების პროცესში შეინიშნება სისტემური ხასიათის ნაკლოვანებები, რაც ართულებს პროგრამების ეფექტიანობის შეფასებას. პროგრამების/ქვეპროგრამების შედეგების შეფასების ინდიკატორების 30%-ზე მეტში გამოვლინდა ხარვეზები;
- პროგრამული ბიუჯეტირების შემდგომი განვითარებისთვის, მიზანშეწონილია, შემუშავდეს ფორმალური სამოქმედო გეგმა, სადაც განისაზღვრება რეფორმის ფარგლებში განსახორციელებელი კონკრეტული აქტივობები შესაბამისი ვადებითა და პასუხისმგებელი უწყებებით.
