ავტომობილების გარეშე მსოფლიო დღე ყოველწლიურად 22 სექტემბერს აღინიშნება. აქციის მთავარი მიზანია გამონაბოლქვი აირებით ჰაერის დაბინძურების პრობლემაზე ყურადღების მიქცევა და მძღოლებისთვის ტრანსპორტირების ალტერნატიული მეთოდების შეხსენება.
ათასობით ადამიანი ამ დღეს უარს ამბობს პირად მანქანებზე და გადადის საზოგადოებრივ ტრანსპორტსა და ველოსიპედზე.
გლობალურ გარემოსდაცვით საზოგადოებაში მანქანის გარეშე წელიწადში ერთი დღის გატარების იდეა გაჩნდა ჯერ კიდევ გასული საუკუნის 70-იან წლებში, როდესაც მწიფდებოდა ნავთობის დიდი კრიზისი.
თუმცა ინიციატივას მაშინ ფართო გამოხმაურება არ მოჰყოლია. თემა მხოლოდ ორი ათეული წლის შემდეგ დაუბრუნდა. 1994 წელს ამერიკელმა პოლიტოლოგმა და ურბანული დაგეგმარების ექსპერტმა ერიკ ბრიტონმა წარმოადგინა საერთაშორისო კონფერენციაზე ავტომობილების გარეშე დღის დაწესების იდეა. თავდაპირველად, ევროპის მხოლოდ რამდენიმე ქალაქმა გამოაცხადა მზადყოფნა აქციის მხარდასაჭერად. მაშინ ეს უფრო ჰგავდა მოდის ტენდენციას, ვიდრე სერიოზულ გარემოსდაცვით აქტივიზმს.
გარდამტეხი იყო ასოციაცია World Car Free Days-ის შექმნა. 1997 წელს დიდი ბრიტანეთი იყო პირველი, ვინც 22 სექტემბერი ავტომობილების გარეშე დღედ ოფიციალურად გამოაცხადა. შემდეგ საფრანგეთმა აიღო ინიციატივა. უფრო მეტიც, ეს აღარ იყო იზოლირებული ქმედებები ცალკეულ ქალაქებში, არამედ ფართომასშტაბიანი კამპანია, რომელიც აქტიურად უწყობდა ხელს მანქანების მიტოვების იდეას. 2000 წლისთვის პროგრამამ უკვე მთელი ევროპა მოიცვა.
საინტერესო ფაქტები
2023 წელს, ავტომობილების გარეშე მსოფლიო დღემ 5000-ზე მეტ ღონისძიებას აერთიანებდა მთელს მსოფლიოში. მასში მონაწილეობა მიიღო 100 მილიონზე მეტმა ადამიანმა 2000 ქალაქიდან.
2023 წელს, მანქანის ნაცვლად სკუტერის არჩევით, Whoosh kick-sharing სერვისის მომხმარებლებმა დაზოგეს 8,736,000 კგ CO2. გლობალური მასშტაბით ეს ბევრი არ არის, მაგრამ გარემოს დაცვაში შეტანილი ასეთი წვლილიც კი სიამაყის მიზეზია.
თანამედროვე მანქანები აღჭურვილია ეკო ფუნქციით, რომელიც ავტომატურად თიშავს ძრავას, თუ მანქანა 5 წამზე მეტხანს ჩერდება, მაგალითად, შუქნიშანზე. მაგრამ ჯერჯერობით ეს მხოლოდ ძვირადღირებულ მანქანებშია შესაძლებელი.
2023 წელს მსოფლიოში ელექტრომობილების რაოდენობამ 16 მილიონზე მეტი მიაღწია, რაც წინა წელთან შედარებით 50%-ით მეტია.
ელექტრომობილების გლობალური გაყიდვები 2024 წელს 22%-ით გაიზრდება. ელექტრო მანქანები არ გამოიმუშავებენ გამონაბოლქვ აირებს, რაც იმას ნიშნავს, რომ ისინი არ აბინძურებენ ჰაერს.
წყარო: ბიზნესპრესნიუსი
