ყოველ ოთხშაბათს 10:10 საათზე რადიო კომერსანტი თავის მსმენელს სთავაზობს რუბრიკას „შენი საგადასახადო მრჩეველი“.
„შენი საგადასახადო მრჩეველი“ - „კომერსანტისა“ და კომპანია „გრანთ თორნთონის” ერთობლივ პროექტს წარმოადგენს.
28 ივნისის გადაცემა, რომელსაც „გრანთ თორნთონ საქართველოს“ უფროსი საგადასახადო კონსულტანტი დავით ღავთაძე უძღვებოდა მოგების გადასახადის ესტონურ მოდელს მიეძღვნა.
რას წარმოადგენს მოგების გადასახადის ესტონური მოდელი და როდის ამოქმედდა ის
მოგების გადასახადის ესტონური მოდელი ამოქმედდა 2017 წლიდან. ამ მოდელით მოქმედებენ რეზიდენტი საწარმოები გარდა კომერციული ბანკისა, საკრედიტო კავშირისა, სადაზღვევო ორგანიზაციისა, მიკროსაფინანსო ორგანიზაციისა და სესხის გამცემი სუბიექტებისა. ზემოაღნიშნული კრედიტის გამცემი სუბიექტებისათვის მოქმედებს მოგების გადასახადის წლიური მოდელი.
ესტონური მოდელის მიხედვით მოგების გადასახადის გადამხდელია რეზიდენტი საწარმო და არარეზიდენტი საწარმო, რომელიც საქართველოში საქმიანობს მუდმივი დაწესებულების მეშვეობით.
მოგების გადასახადის საანგარიშო პერიოდია კალენდარული თვე, განაკვეთი 15 პროცენტია და დასაბეგრი თანხა მიიღება დაბეგვრის ობიექტის ოდენობის 0.85-ზე გაყოფის შედეგად.
რეზიდენტი საწარმოს მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია:
- განაწილებული მოგება;
- გაწეული ხარჯი ან სხვა გადახდა, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის;
- უსასყიდლოდ საქონლის მიწოდება/მომსახურების გაწევა ან/და ფულადი სახსრების გადაცემა;
- ზღვრულ ოდენობაზე მეტად გაწეული წარმომადგენლობითი ხარჯი.
არარეზიდენტი საწარმოს, რომელიც საქართველოში საქმიანობას მუდმივი დაწესებულების მეშვეობით ახორციელებს, მოგების გადასახადით დაბეგვრის ობიექტია მისი მუდმივი დაწესებულების საქმიანობიდან გამომდინარე, განხორციელებული განაცემი ან გაწეული არაეკონომიკური ხარჯი.
დავით ღავთაძემ განიხილა დაბეგვრის ობიექტები - განაწილებული მოგება და არაეკონომიკურ ხარჯი:
განაწილებული მოგება არის მოგება, რომელიც საწარმოს მიერ მის პარტნიორზე დივიდენდის სახით, ფულადი ან არაფულადი ფორმით ნაწილდება. მოგების განაწილებად, ასევე, ითვლება შემდეგი ოპერაციები:
- საწარმოს მიერ ურთიერთდამოკიდებულ პირთან (რომელიც ესტონური მოდელით არ იბეგრება) განხორციელებული ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი საბაზრო ფასისაგან.
- კონტროლირებული ოპერაციის განხორციელება, თუ ამ ოპერაციის დადგენილი პირობები არ შეესაბამება საბაზრო პრინციპს.
- საწარმოს მიერ საშემოსავლო გადასახადისაგან/მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებულ პირთან განხორციელებული ოპერაცია, თუ მათ შორის დადებული გარიგების ფასი განსხვავდება მისი საბაზრო ფასისაგან და სხვა.
მაგალითისათვის განვიხილოთ საწარმო, რომელმაც არარეზიდენტ ურთიერთდამოკიდებულ საწარმოს გაუწია მომსახურება, რის ფარგლებშიც მიიღო შემოსავალი 10 000 ლარი. თუ დადგინდება, რომ ამ მომსახურების საბაზრო ფასი 30 000 ლარია, გარიგების ფასსა და საბაზრო ფასს შორის სხვაობა - 20 000 ლარი ჩაითვლება მოგების განაწილებად და დაიბეგრება მოგების გადასახადით. დასაბეგრი ბაზა გაიანგარიშება 20 000 ლარის 0.85-ზე გაყოფით რაზეც შემდგომ გავრცელდება 15%-იანი განაკვეთი.
არარეზიდენტი საწარმოს მუდმივი დაწესებულებისათვის განაწილებულ მოგებად ითვლება ამ მუდმივი დაწესებულების საქმიანობის შედეგად მიღებული მოგებიდან არარეზიდენტი საწარმოსათვის ფულადი ან არაფულადი ფორმით განხორციელებული განაცემი ანუ არარეზიდენტი საწარმოს მიერ მისი მუდმივი დაწესებულებისთვის მიკუთვნებული მოგების გატანა. მუდმივ დაწესებულებას მიეკუთვნება მოგება, რომელიც მას შეიძლებოდა მიეღო, როგორც იმავე ან ანალოგიური საქმიანობით დაკავებულ, იმავე ან ანალოგიურ პირობებში მყოფ დამოუკიდებელ საწარმოს.
ხარჯს, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან დაკავშირებული არ არის, მიეკუთვნება:
- დოკუმენტურად დაუდასტურებელი ხარჯი;
- ხარჯი, რომლის გაწევის მიზანი არ არის მოგების, შემოსავლის ან კომპენსაციის მიღება;
- მიკრო ბიზნესის სტატუსისა და ფიქსირებული გადასახადის გადამხდელის სტატუსის მქონე პირებისაგან შეძენილ საქონელზე/მომსახურებაზე გაწეული ხარჯი;
მაგალითად: თუ საწარმო მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირისაგან შეიძენს მომსახურებას და გადაიხდის 1000 ლარს, ეს ხარჯი საგადასახადო კოდექსის მიხედვით ჩაითვლება ხარჯად, რომელიც ეკონომიკურ საქმიანობასთან არ არის დაკავშირებული და დაიბეგრება მოგების გადასახადით. დასაბეგრი ბაზა გაიანგარიშება 1000 ლარის 0.85-ზე გაყოფით რაც შემდგომ გამრავლდება 15%-იან განაკვეთზე.
მოგების გადასახადით ასევე იბეგრება შემდეგი ოპერაციები:
- შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისათვის პირგასამტეხლოს გადახდა, ავანსის გადახდა, სესხის გაცემა ან/და ამ პირის მიმართ არსებული მოთხოვნის შესაძენად განხორციელებული გადახდა.
- არარეზიდენტის, აგრეთვე მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლებული პირის კაპიტალში შენატანი ან აქციის/წილის შესაძენად განხორციელებული გადახდა;
- ფიზიკურ პირზე ან არარეზიდენტზე სესხის გაცემა
- პარტნიორი ფიზიკური პირის ან პარტნიორი არარეზიდენტის მიერ მესამე პირისგან აღებული სესხის საბანკო ანგარიშზე განთავსებული ფულადი სახსრებით უზრუნველყოფა.
გაითვალისწინეთ, რომ თუ მოხდა გაცემული სესხის/გადახდილი ავანსის თანხის დაბრუნება ან გადახდილი ავანსის სანაცვლოდ საქონლის/მომსახურების მიღება, ასევე, თუ შეძენილი სასესხო ფასიანი ქაღალდის, კაპიტალში მონაწილეობის უფლების (აქციის/წილის) ან მოთხოვნის მიწოდების შედეგად განხორციელდა ანაზღაურება პირი უფლებამოსილია შესაბამის საანგარიშო პერიოდში ანაზღაურებული თანხის მიხედვით გამოანგარიშებული მოგების გადასახადის ოდენობით ჩაითვალოს და დაიბრუნოს ადრე გადახდილი მოგების გადასახადის თანხა. მაგალითად: თუ საწარმომ 2023 წლის თებერვლის თვეში ფიზიკურ პირზე გასცა 1000 ლარის სესხი ის ვალდებულია მოგების გადასახადით დაბეგროს ეს ოპერაცია. შესაბამისად საწარმო ამ ოპერაციას 2023 წლის თებერვლის თვის დეკლარაციაში ასახავს და გადაიხდის 176 ლარს. ხოლო თუ ფიზიკური პირი სესხს მთლიანად დააბრუნებს 2023 წლის ივლისის საანგარიშო პერიოდში საწარმოს შეეძლება ამავე თვის დეკლარაციის მიხედვით დაიბრუნოს გადახდილი 176 ლარი.
მოგების გადასახადისაგან გათავისუფლების წესს განსაზღვრავს საქართველოს საგადასახადო კოდექსის 99-ე მუხლი.
საწარმო ვალდებულია მოგების გადასახადის დეკლარაცია საგადასახადო ორგანოს წარუდგინოს ყოველთვიურად არაუგვიანეს საანგარიშო თვის მომდევნო თვის 15 რიცხვისა და ამავე ვადაში გადაიხადოს ის.
