სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის (FAO) „ტყის რესურსების გლობალური შეფასების 2025 წლის“ (GFRA 2025) თანახმად, გლობალური ტყის საფარი ამჟამად დაახლოებით 4.14 მილიარდ ჰექტარს შეადგენს, რაც მსოფლიოს მთლიანი მიწის ფართობის დაახლოებით 32%-ია.
თუმცა გამოიკვეთა, რომ მსოფლიოს ტყეების ყველაზე დიდი ფართობები მხოლოდ ხუთ ქვეყანაშია კონცენტრირებული და ეს გლობალური ტყის ფართობის ნახევარზე მეტია.
მათ შორისაა, რუსეთის ფედერაცია, ბრაზილია, კანადა, ამერიკის შეერთებული შტატები და ჩინეთი.
კვლევაში ასევე აღნიშნულია, რომ აზია ერთადერთი რეგიონია, სადაც 1990 წლიდან ტყის ფართობის წმინდა ზრდა დაფიქსირდა.
ინდოეთმა 2025 წლის გლობალური რეიტინგის ანგარიშში ერთი პოზიციით წინ წაიწია.
რუსეთის ფედერაცია
რუსეთის ფედერაცია ტყის ფართობით კვლავაც მსოფლიო ლიდერია. ის 832.6 მილიონ ჰექტარს მოიცავს. მსოფლიოს ტყის მთლიანი ფართობის 20%-ზე მეტი მოდის ციმბირის ტერიტორიაზე და დედამიწაზე ტყის უდიდეს უწყვეტ სივრცეს ქმნის.
ეს ტყეები ასევე მდიდარი ბიომრავალფეროვნების სამშობლოა. იქ ცხოვრობენ ციმბირული ვეფხვები, ყავისფერი დათვები და მრავალი გადამფრენი ფრინველის სახეობა.
ბრაზილია
ბრაზილია დაახლოებით 486 მილიონი ჰექტარი ტყის სამშობლოა, რაც მას მსოფლიოში ყველაზე დიდი ტროპიკული ტყეების მქონე ქვეყანად აქცევს. მხოლოდ ამაზონის ტროპიკული ტყეები ამ ფართობის თითქმის 60%-ს შეადგენს და ცნობილია, როგორც „დედამიწის ფილტვები“.
მიუხედავად იმისა, რომ ამაზონი გადამწყვეტ როლს ასრულებს ნახშირბადის უზარმაზარი რაოდენობით შენახვასა, მილიონობით მცენარისა და ცხოველის სახეობის შენარჩუნებაში, ის კვლავ ძალიან მგრძნობიარეა ისეთი საფრთხეების მიმართ, როგორიცაა ტყეების გაჩეხვა და ხანძრები.
კანადა
კანადა მსოფლიოში მესამე ადგილს იკავებს 368.8 მილიონი ჰექტარი ტყით. ქვეყანა ცნობილია თავისი ხელუხლებელი ტყის ეკოსისტემებით. კანადის ვრცელი ტყე გადაჭიმულია აღმოსავლეთით ნიუფაუნდლენდიდან - დასავლეთით იუკონამდე და მოიცავს ქვეყნის ტერიტორიის თითქმის 40%-ს. ეს უზარმაზარი ტერიტორია თავშესაფარს უქმნის ცნობილ ველურ ბუნებას, მათ შორის გრიზლი დათვებს, მგლებს, ლოსებს, ირმებს და მრავალ სხვა სახეობას.
ამერიკის შეერთებული შტატები
შეერთებულ შტატებში დაახლოებით 308.9 მილიონი ჰექტარი ტყიანი მიწაა, რომელიც ეკოსისტემების წარმოუდგენელ მრავალფეროვნებას წარმოადგენს.
ალასკის მკვრივი წიწვოვანი ტყეებიდან და წყნარი ოკეანის ჩრდილო-დასავლეთის მაღალი სეკვოიებიდან დაწყებული - აპალაჩის მთების ფერადი ფოთლოვანი ტყეებითა და ჰავაის ტროპიკული ტყეებით დამთავრებული, ქვეყნის ტყის ლანდშაფტები უაღრესად მრავალფეროვანია.
ეს უზარმაზარი ტყეები სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან ჰაბიტატებს ქმნის ველური ბუნების მრავალფეროვანი სახეობებისთვის, მათ შორის ყავისფერი დათვებისთვის, ნაცრისფერი მგლებისთვის, შველებისთვის, ლოსებისთვის, ბიზონებისთვის, პუმებისთვის და მრავალი სხვა სახეობისთვის.
ჩინეთი
ჩინეთის 227.2 მილიონი ჰექტარი ტყის მასივი ადამიანის მიერ აღდგენილი ეკოსისტემის შესანიშნავი ისტორიაა.
ქვეყანა ერთ დროს ტყეების მასიური გაჩეხვის წინაშე იდგა, მაგრამ ნელ-ნელა სტაბილურად შეიცვალა ტენდენცია და კაცობრიობის ისტორიაში ერთ-ერთი უდიდესი ტყე აღდგა.
2015-დან 2025 წლამდე ჩინეთმა ტყე დაახლოებით 1.69 მილიონი ჰექტარით გაზარდა.
კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა
კონგოს დემოკრატიულ რესპუბლიკას დაახლოებით 139 მილიონი ჰექტარი ტყის ფართობი აქვს, რაც მას აფრიკის უდიდეს ტყიან ქვეყნად აქცევს.
კონგოს ტროპიკული ტყეები ამაზონის შემდეგ მსოფლიოში სიდიდით მეორეა. იქ ბინადრობენ ისეთი იშვიათი ცხოველები, როგორიცაა ლეგენდარული მთის გორილა, აფრიკული ტყის სპილო, თეთრმუცლიანი პანგოლინი და სხვა.
ავსტრალია
ავსტრალიის 133.5 მილიონი ჰექტარი ტყის საფარი მოიცავს კუინზლენდის ტროპიკულ ტყეებს, ევკალიპტის ტყეებს და ტასმანიის ტყეებს.
ავსტრალიის ტყეები ენდემური ველური ბუნების სამშობლოა - როგორიცაა კოალები, ვომბატები და კაკადუები.
მსოფლიოში უძველესი ტროპიკული ტყე - დეინტრის ტროპიკული ტყე, ამ შესანიშნავი ეკოსისტემის ნაწილია.
ინდონეზია
ინდონეზიის ტყეები, რომლებიც დაახლოებით 95.9 მილიონ ჰექტარს მოიცავს, დედამიწაზე ბიოლოგიურად ყველაზე მდიდარ ტყეებს შორისაა. ის სუმატრას, ბორნეოსა და პაპუას კუნძულებს მოიცავს.
ინდონეზიის ტროპიკული ტყეები ორანგუტანების, სუმატრის ვეფხვების და რამდენიმე გადაშენების პირას მყოფი და ენდემური სახეობის სამშობლოა.
ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ინდონეზია პალმის ზეთის კულტივაციისა და უკანონო ტყის გაჩეხვის გამო სერიოზულ პრობლემებს შეეჯახა. თუმცა ორგანიზაციებისა და საზოგადოების ერთობლივი ძალისხმევის წყალობით, ყველაფერი ნელ-ნელა იცვლება.
ინდოეთი
ინდოეთის ტყეები დაახლოებით 72.7 მილიონ ჰექტარს მოიცავს და აღსანიშნავია, რომ ქვეყანამ FAO-ს 2025 წლის გლობალურ რეიტინგში ერთი ადგილით წინ წაიწია.
ზრდა მთავრობის სტრატეგიამ გამოიწვია - ამოქმედდა სპეციალური პროგრამები, რომლებიც ტყეების გახშირებას და აღდგენას ემსახურებოდა. ინდოეთის ტყეები მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე მრავალფეროვანია.
პერუ
პერუ, დაახლოებით 72.1 მილიონი ჰექტარი ტყის ფართობით, მე-10 ადგილზეა. პერუს ტყის საფარის დიდი ნაწილი ამაზონის აუზშია და ხელს უწყობს მდიდარი ბიომრავალფეროვნების და მრავალი ადგილობრივი თემის შენარჩუნებას. თუმცა, სოფლის მეურნეობის, სამთო მოპოვებისა და ინფრასტრუქტურის გაფართოების შედეგად ტყეების გაჩეხვა კვლავ შეშფოთების საგანია.
რაც შეეხება საქართველოს, გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტრო სტყის ეროვნული აღრიცხვის შედეგების მიხედვით, საქართველოს, მათ შორის დროებით ოკუპირებული ტერიტორიები, ტყის შემქმნელი მერქნიანი მცენარეებით დაფარული ფართობი შეადგენს 3 100 500 ჰექტარს, რაც ქვეყნის მთლიანი ტერიტორიის 44.5%-ია.
წყარო: timesofindia.com bpn.ge
