საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ ეკონომიკური გუნდის, ეროვნული ბანკისა და საბანკო სექტორის წარმომადგენლებთან, ეკონომიკური სტიმულირების გეგმა განიხილა. საბანკო სექტორმა კოორდინირებულ რეჟიმში თანამშრომლობისთვის მზადყოფნა გამოთქვა და მსესხებლებისთვის საშეღავათო პერიოდის შეთავაზება აქტიურად დაიწყო. ბანკები სესხების რესტრუქტურიზაციას  3-4 თვის მანძილზე უზრუნველყოფენ.

საბანკო ექსპერტი გოჩა თუთბერიძე აცხადებს, რომ კომერციული ბანკების მიერ გადადგმული ასეთი ნაბიჯი განსაკუთრებულ შედეგს არ მოიტანს, რადგან  მსესხებელს რეალურად საპროცენტო ხარჯი გაეზრდება, ხოლო ბანკებს ფულადი ნაკადები ოდნავ შეუმცირდებათ.

„ბანკების მიერ გადადგმული ეს ნაბიჯი დიდი შედეგების მომტანი არ არის, რადგან რეალურად ეს ნიშნავს იმას, რომ მსესხებელს გაეზრდება საპროცენტო ხარჯი, ბანკები კი ბევრს არაფერს კარგავენ, უბრალოდ ფულადი ნაკადები ოდნავ შეუმცირდებათ. ამ ინიციატივით, სესხის ძირი თანხების დაფარვის ნაწილში კლიენტებს შეღავათი ექნებათ, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ 3 თვის შემდეგ მეტი ექნებათ სესხის თანხა და შესაბამისად, მეტი პროცენტი დაერიცხებათ. ამით მომხმარებლებს საპროცენტო ხარჯი გაეზრდებათ. მეორე მომენტი არის ის, რომ ამ ეტაპზე შეიძლება ნაღდი ფულის პრობლემა შეიქმნას და შესაბამისად, მომხმარებლებს ნაკლები ნაღდი ფული დასჭირდებათ საკუთარი ვალდებულებების შესასრულებლად. ბანკებისთვის ეს არაფერს ცვლის, ისინი შემოსავალს სრულად იღებენ, რაც შეეხება მომხმარებლებს, მათ საპროცენტო ხარჯი გაეზრდებათ ანუ ამ 3 თვის განმავლობაში დარიცხული პროცენტი დარჩენილ პერიოდზე გადანაწილდება,  უბრალოდ, საურავებს და ჯარიმებს არ გადაიხდიან. ვინც კარგად დათვლის, მიხვდება, რომ თუ შესაბამისი რესურსი აქვს ჯობია, რომ გრაფიკით გააგრძელოს  სესხის გადახდა და ამით ნაკლები ხარჯი ექნება, ვინც ამას ვერ მიხვდება გამოიყენებს და სესხის მომსახურების  თანხა გაეზრდება. უფრო რეალური იქნებოდა, მთავრობას საშემოსავლო გადასახადი შეემცირებინა ან 2-3 თვე უარი ეთქვა მასზე, ეს იქნებოდა ყველაზე კარგი, რადგან იმ ადამიანებს ვინც მუშაობენ გაეზრდებოდათ შემოსავლები და საბანკო გადავადებების გარეშეც შეძლებენ სესხის მომსახურებას. ყველაზე სწორი ნაბიჯი თბილისის მერმა გადადგა, როცა დაწესებულებებს იჯარის გადასახადი გაუუქმა, დანარჩენი პლიუსი ჩასაწერად არის გაკეთებული, რადგან არ არის რეალურად მოსახლეობისთვის ყოფის შემამსუბუქებელი“, - განაცხადა გოჩა თუთბერიძემ.

თავისუფლებისა და დემოკრატიის ფონდის აღმასრულებელი დირექტორი ანა გოგოლაძე მიიჩნევს, რომ სესხების გადავადება თუ არ მოხდებოდა, ეკონომიკა და მომხმარებლები ფინანსური თვალსაზრისით უარეს დღეში აღმოჩნდებოდნენ.

„ეს იყო მთავრობის მხრიდან ბანკებთან შეთანხმება. ბანკების მხრიდან აუცილებლად გადასადგმელი ნაბიჯია, რადგან რომ არა სესხების გადავადება რეალურად ეკონომიკა, ისევე როგორც მომხმარებლები ფინანსური თვალსაზრისით უარეს დღეში აღმოჩნდებოდნენ. გარდა ამისა, ბანკებიც იზარალებდნენ, რადგან შესაბამისად დარიცხული ჯარიმების და საურავების ამოღება მერე უფრო გაჭიანურდებოდა, რეცესიაც უფრო გაღრმავდებოდა და ა.შ. ერთია, რომ ეს ბანკების კეთილ ნებად ჩაითვალოს, მაგრამ რეალურად აუცილებლად გადასადგმელი ნაბიჯი იყო. აქ საინტერესო არის კიდევ ის, რომ ზოგიერთმა ბანკმა მხოლოდ სამომხმარებლო სესხზე გამოაცხადა აღნიშნული აქცია და გამორიცხა ბიზნეს სესხები რაც არასწორი ნაბიჯია, რადგან ძირითადად, ახლა წნეხს ბიზნესი განიცდის, განსაკუთრებით ტურიზმი, ექსპორტ-იმპორტში დასაქმებულები და ა.შ. პირველი რაც უნდა გაეკეთებინათ, ეს იყო ბიზნესისთვის შეღავათების დაწესება. თუმცა, მეორე საკითხია ის, რომ მსგავს ფორსმაჟორში ისედაც ვალდებულები იყვნენ ქვეყნის ეკონომიკური ინტერესებიდან გამომდინარე ეს ნაბიჯი გადაედგათ. აღნიშნული აქციით ვერ ისარგებლებს ყველა მსესხებელი, მათ შორის ის, ვინც დასაქმებულია საჯარო სექტორში ან ისეთ კომპანიებში, სადაც ხელფასების გაცემა უწყვეტად ხდება“, - განაცხადა ანა გოგოლაძემ.

ეკონომიკის ექსპერტი და ანალიტიკოსი ნიკა ობოლაძე თვლის, რომ ბანკების მიერ დაწესებული შეღავათები ამ ეტაპზე საკმარისია, თუმცა დროთა განმავლობაში შესაძლოა დამატებითი ღონისძიებების გატარება გახდეს საჭირო.

„კორონავირუსისგან მიღებული ზარალის გათვლა ამ ეტაპზე შეუძლებელია, რადგან საბოოლოო სურათს ჯერ კიდევ ვერ ვხედავთ, პროცესი მიდის და მისი ზიანის პიკი როდის იქნება და როდის დასრულდება - ჯერ უცნობია. თუმცა ის, რომ დიდ ეკონომიკურ პრობლემებს გვიქმნის ეს ფაქტია. ამიტომ რა უნდა მოხდეს და რა მასშტაბის ღონისძიებები გატარდეს, ამას ეტაპობრივად უნდა მივყვეთ, ვითარებიდან გამომდინარე. ის ნაბიჯი რაც ბანკებმა გადადგეს ეს არის სწორი, მაგრამ ახლა მთავარი მისია სახელმწიფოზეა, რა თქმა უნდა ეს ღონისძიებები გამოიწვევს ეკონომიკურ დარტყმებს, უბრალოდ, ვისაც რა შეუძლია იმის მიხედვით უნდა იმოქმედოს. შეიძლება დღეს საკმარისად მივიჩნიოთ, მაგრამ მომავალში აღმოჩნდეს რომ ბანკების ეს გადაწყვეტილება არასაკმარისია. პროცესი მიდის და ამ ეტაპზე ეს გადაწყვეტილება მისაღებია, დანარჩენი თუ უფრო დამძიმდება პროცესი შემდეგ დეტალებზე და გაუმჯობესებაზე მერე უნდა ვილაპარაკოთ“, - განმარტა ნიკა ობოლაძე.

აღსანიშნავია, რომ ეკონომიკურ გუნდის მიერ ეკონომიკის სტიმულირების ღონისძიებების კონკრეტული გეგმის მიხედვით, ბიზნესს, რომელსაც შეექმნება სესხის გადახდის პრობლემა ბანკები ინდივიდუალურად გაუკეთებენ სესხის რესტრუქტურიზაციას. გარდა ამისა, მოქალაქეებს, რომლებსაც აქვთ სურვილი გადაავადონ სესხის გადახდა, მომდევნო სამი თვის განმავლობაში ბანკი მათ მისცემს შენატანის გადავადების საშუალებას.

ნინო თამაზაშვილი