ამერიკაში კორონავირუსით გამოწვეულმა კრიზისმა ათი თვის თავზე შრომის ბაზარი გაანადგურა, ქვეყნის ეკონომიკაზე პანდემია შოკურ ეფექტებს კვლავ განაგრძობს.
მიუხედავად იმისა, რომ გასული წლის გაზაფხულზე დაკარგული 22 მილიონი სამუშაო ადგილიდან ნახევარზე მეტი აღდგა, ინფექციის ახალმა ტალღამ კომპანიების კვლავ დახურვა და ადამიანების სამსახურებიდან გათავისუფლება გამოიწვია, კრიზისი განსაკუთრებით სტუმართ-მასპინძლობისა და ტურიზმის სექტორებს შეეხო.
გასული კვირის ხუთშაბათს აშშ-ის შრომის დეპარტამენტმა განაცხადა, რომ უმუშევრების მხრიდან შემწეობის შეღავათზე მოთხოვნა მკვეთრად გაიზარდა, რამაც ივლისის თვის მაჩვენებელს მილიონით გადააჭარბა.
რამდენიმე დღით ადრე აშშ-ის მთავრობამ გამოაცხადა, რომ დამსაქმებლებმა დეკემბერში 140,000 დასაქმებული გაათავისუფლეს, რაც გასული წლის გაზაფხულის შემდეგ პირველი დიდი შემცირებაა.
რესტორნები, ბარები და სასტუმროები დიდი კრიზისის წინაშე დგანან და ზარალს ვეღარ ითვლიან.
„ჩვენ ღრმა ეკონომიკურ კრიზისში ვართ და არასწორი მიმართულებით მივდივართ. კვლევები აჩვენებს, რომ უმუშევრად დარჩენილი ადამიანებისგან პრეტენზიების ზრდა მოსალოდნელია და იმის საფუძველი ნამდვილად არსებობს, ვიფიქროთ, რომ ყველაფერი გაუარესდება“, - აღნიშნა უფროსმა ეკონომისტმა დანიელ ჟაომ.
მისივე განცხადებით, ეს პერსპექტივა კიდევ უფრო შემაშფოთებელია, რადგან გასულ თვეში პრეზიდენტ ტრამპის მიერ ხელმოწერილი უმუშევართა შემწეობის 300 დოლარიანი პაკეტი მარტის თვეში ამოიწურება.
ამერიკის ახლად არჩეულმა პრეზიდენტმა ჯოზეფ ბაიდენმა განაცხადა, რომ ის კონგრესის გავლით სტიმულირების ახალ პაკეტებს შემოიღებს, რითაც როგორც დასაქმებულებს ასევე დამსაქმებლებს დაეხმარება მანამ, სანამ ამერიკაში პანდემია იმძვინვარებს.
ბაიდენის გეგმა მოიცავს შიდამეურნეობის, მცირე ბიზნესისა და ადგილობრივი და სახელმწიფო მმართველობის დახმარებას.
როგორც გასულ ხუთშაბათს ამერიკის შრომის დეპარტამენტმა განაცხადა, უმუშევრობის შემწეობაზე 1.15 მილიონმა მუშაკმა შეიტანა განაცხადი.
ახალი წლის პირველი კვირის განმავლობაში, პანდემიით გამოწვეული უმუშევრობის შემწეობისთვის გადაუდებელი დახმარების ფედერალურ პროგრამას 284 000-მა მოქალაქემ მიმართა. ესენი არიან შტატგარეშე და ნახევარ განაკვეთზე დასაქმებული თანამშრომლები, რომლებიც სახელმწიფო შემწეობის პროგრამაში ვერ მოხვდნენ. პანდემიამდე უმუშევრობის შემწეობაზე კვირაში 200.000 - მდე განცხადება შედიოდა. საახალწლო დღესასწაულების დროს ეს მაჩვენებელი იმის გამო შემცირდა, რომ ადამიანები დღესასწაულების დასრულებას ელოდებოდნენ, რათა ახალ წელს ახალი განაცხადი შეეტანათ, თუმცა ამ ფაქტს აშშ-ის ეკონომისტების ნაწილი სკეპტიკურად უყურებს. ეკონომისტების და ექსპერტების ვარაუდით ახალი სამუშაოს მაძიებლებს პანდემიის პერიოდში ნაკლები პერსპექტივები აქვთ. ბოლო ხუთი თვის მონაცემები აჩვენებს, რომ ადამიანების დასაქმების მაჩვენებელი მკვეთრად შემცირებულია.
აშშ-ის შრომის დეპარტამენტის მონაცემებზე დაყრდნობით, ნოემბრის თვეში ვირუსის შემთხვევების მკვეთრად მატებამდე უმუშევართა რაოდენობა სამუშაო ადგილებს ოთხი მილიონით აჭარბებდა.
ეკონომიკური პოლიტიკის ინსტიტუტის, მემარცხენე მკვლევართა ჯგუფი, აცხადებს, რომ პანდემიის გამო უმუშევრად დარჩენილი ადამიანების რაოდენობა გაცილებით მეტია ვიდრე ამას დეკემბრის თვეში ოფიციალური სტატისტიკა აჩვენებს, სტატისტიკის მიხედვით ეს მაჩვენებელი10.7 მილიონს შეადგენდა.
მკვლევარები ვარაუდობენ, რომ იმ შემთხვევაში თუ მონაცემები თავიდან დაითვლება და სწორად დაკლასიფიცირდება სამუშაო ძალის გარეთ დარჩენილი ადამიანების რაოდენობა 26.8 მილიონი იქნება.
უმუშევობის ყოველკვირეული 300 დოლარიანი კომპენსაცია, რომელიც გამყოფილი იყო ხელოვანებისთვის და სხვადასხვა სფეროს წარმომადგენლებისთვის, რომლებიც მოკლევადიან პროექტებში იყვნენ დასაქმებულები ამოიწურა.
სენატორმა, ორეგონის დემოკრატმა და სენატის საფინანსო კომიტეტის მომავალმა თავმჯდომარემ რონ უიდენმა განაცხადა, რომ იგი უმუშევართა შეღავათების სისტემის აღდგენისთვის ყველაფერს გააკეთებს.
ეკონომიკის აღდგენის გეგმის ფარგლებში, ბაიდენი შეეცდება, რომ კონგრესში უმუშევრობის შემწეობის ავტომატური განახლების პროგრამა დაამტკიცოს, ასევე გამოყოს სახსრები სხვადასხვა დახმარებისთვის, მანამ სანამ უმშევრობის მაჩვენებელი მკვეთრად არ დაეცემა.
„როდესაც პანდემიის და ჯანმრთელობის მდგომარეობას ვუყურებ, ვხედავ რომ ადამიანებს ვირუსის მაინც ეშინიათ, კორონავირუსი არის სათავე ყველაფერ იმისა, რაც დღეს ხდება, ამ ყველაფერს კი ეკონომიკაზე თავისი გავლენა ექნება“, - აღნიშნა ეკონომისტმა ანა ელისაბეტ ნონკელმა.
ანალიტიკოსები და ეკონომისტები უკეთეს პერიოდს გაზაფხულიდან პროგნოზირებენ. ისინი ვარაუდობენ, რომ რაც უფრო მეტი ადამიანი გაიკეთებს ვაქცინას, მით უფრო მალე მოიხსნება შეზღუდვები ბიზნესზე და ასევე სამომხმარებლო ბიზნესიც განაახლებს ფუნქციონირებას.
თუმცა ეკონომისტები ასევე აღნიშნავენ, რომ კორონავირუსის შემსუბუქების შემდეგ ეკონომიკის აღდგeნა ერთ დღეში ვერ მოხდება და გარკვეული პერიოდი დასჭირდება.
თაკო კვაჭანტირაძე
Nytimes.com