ბაზრის ანალიტიკოსები უახლოეს პერიოდში სპილენძის მნიშვნელოვან გაძვირებას პროგნოზირებენ და ამის მიზეზად ორ მსხვილ მომპოვებელ ქვეყანაში - ჩილეში და პერუში - მთავრობების ახალ საგადასახადო პოლიტიკას ასახელებენ.

ჩილეზე მოდის ამ ლითონის გლობალური ბაზრის 25% და დეკემბრის დასაწყისში ქვეყნის პარლამენტმა ეკონომიკის ამ სექტორში გადასახადების გაზრდის გადაწყვეტილება პირველი მოსმენით მიიღო.

სავარაუდოდ, ეს ფასების ზრდას როგორც მინიმუმ 2022-2023 წლებში გამოიწვევს, თუმცა, არაა გამორიცხული, რომ ძვირი სპილენძის ეპოქა გაცილებით უფრო დიდხანს გაგრძელდეს.

ჩილეს სენატის გადაწყვეტილებით, გადასახადი სპილენძზე 2-ჯერ გაიზრდება და ბაზარზე ამ ქვეყნის წილის გათვალისწინებით, აშკარაა, რომ ეს ნაბიჯი შეუმჩნევლად არ ჩაივლის.

ლითონის მოპოვების თვითღირებულების ზრდა სხვა ქვეყნებშიცაა მოსალოდნელი - სავარაუდოდ, ჩილეს მაგალითს პერუც გაიზიარებს, სადაც გადასახადების ზრდის საკითხი უკვე განიხილება.

პერუზე სპილენძის მადნის მსოფლიო მოპოვების 15% მოდის. შესაბამისად, გადასახადების მკვეთრი მატება სპილენძის ბაზრის 40%-ს შეეხება.

პირველ რიგში გადასახადების ზრდა შეეხება  ჩილეს სახელმწიფო კომპანია Codelco-ს, რომელმაც 2020 წელს 1,6 მლნ ტონა სპილენძი მოიპოვა.

ზოგადად, მაღალი ტექნოლოგიების ეპოქაში, სპილენძზე მოთხოვნა ბუნებრივად იზრდება, რადგანაც ეს ლითონი ციფრულ მოწყობილობებში ფართოდ გამოიყენება. 2021 წლის დასაწყისიდან, გლობალური ეკონომიკის აღდგენის, მზარდი ვაქცინაციის და ფისკალურ-მონეტარული სტიმულირების აქტიური ზომების ფონზე, ლითონის ფასი იზრდებოდა.

დოლარის დასუსტების, სპილენძის საბადოების დიდი ნაწილის გამოფიტვის და აშშ-ის პრეზიდენტის მიერ გამოცხადებული ინფრასტრუქტურის განახლების გეგმის წყალობით, ლითონის ფასი ტონაზე რეკორდულ 10 725 დოლარამდე ავარდა.

თუმცა, როგორც ჩანს, მომპოვებელი-ქვეყნების მთავრობებს თავიანთი ამ რესურსიდან მაქსიმალური მოგების მიღება სურთ, და ეს ფასიც ზედა ზღვარი ვერ იქნება.

ანალიტიკოსების აზრით, უახლოეს პერიოდში მსოფლიო ეკონომიკას სპილენძის მცირე, დაახლოებით 1 პროცენტიანი დეფიციტი მოელის, თუმცა, ეს უმნიშვნელო დისბალანსი მოთხოვნას და მიწოდებას შორის ლითონის გაძვირებისთვის საკმარისი არ იქნებოდა.

2022 წლის ბოლოსთვის ეს დეფიციტიც აღმოიფხვრება, რადგანაც დაგეგმილია მოპოვების ზრდა ჩილეში, პერუში და კონგოში, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში სპილენძის ღირებულება მაინც მაღალი იქნება - პირველი რიგში განახლებადი ენერგეტიკის და ავტოტრანსპორტის ელექტრიფიცირების გამო.

ექსპერტები ასევე არ გამორიცხავენ, რომ გადასახადის ზრდის გამო ჩილეში მცირე მომპოვებლების დიდი ნაწილი გაკოტრდება, რაც დეფიციტს გააღრმავებს.

სპილენძთან პარალელურად ძვირდება კიდევ ერთი სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ლითონი - ალუმინი, რომელიც ხშირ შემთხვევაში, მაგალითად, სადენების წარმოებაში, სპილენძის ალტერნატივად გამოიყენება.

ალუმინის გაძვირების ზრდა გამოიწია ჩინეთში დაწესებულმა შეზღუდვებმა და ეს მაშინ, როდესაც  ამ ლითონის ბაზრის 60% სწორედ ჩინეთზე მოდის.

Kommersant