საქართველოსა და ირანის სავაჭრო ურთიერთობებზე კორონავირუსის გავლენა პირველ რიგში იმ პროდუქტს შეეხო, რომლის ძირითადი მომწოდებელიც ირანია. საქართველოში ასფალტის წარმოებისთვის საჭირო ბიტუმის 90 პროცენტი ირანულ პროდუქტს უჭირავს.საქართველო-ირანის სავაჭრო-სამრეწველო პალატის დირექტორთა საბჭოს წევრი ვანო მთვრალაშვილი განმარტავს, რომ ირანთან ვაჭრობის მთავარი ბენეფიტი ლოგისტიკა და პროდუქტის ფასი იყო. შესაბამისად, აუცილებელია ალტერნატიული გზების ძიება, რადგან ბიტუმის მარაგი ქვეყანას არ აქვს.
„ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი პროდუქტი, რაც ირანიდან საქართველოში შემოდიოდა ეს იყო საგზაო ბიტუმი. გვქონდა ერაყული და აზერბაიჯანული ბიტუმიც, მაგრამ ირანი იყო ძირითადი მომწოდებელი, რომელსაც ახლა ვერ ვიღებთ. მთავარი კომფორტი ირანულ სატრანსპორტო საშუალებას უკავშირდებოდა - 24 ტონიანი ტრაილერები აღჭურვილი იყო იმ საშუალებებით, რომ მას შეუძლია პირდაპირ მწარმოებელს, ასფალტის ქარხანას პირდაპირ ადგილზე მიაწოდოს ტვირთი. ბიტუმის გადამტანი ტრანსპორტის დიდი ავტოპარკი ჩვენ არ გაგვაჩნია, შესაბამისად, ეს ორივე მხარისთვის მისაღები იყო. იქიდან წამოღებული ტვირთის ფასიც საკმაოდ კონკურენტუნარიანი იყო. რუსეთშიცაა ეს პროდუქტი და ყაზახეთშიც ამიტომ სასურველია, რომ დროზე დაიწყოს ალტრნატიული ბაზრის ძიება. ახლა ის პერიოდია, რომ გზების მშენებლობა იწყება და შეფერხდება იმიტომ, რომ დიდი მარაგები ამ პროდუქტზე არასდროს არ ყოფილა. ამიტომ საჭიროა გადაეწყოს ბაზარი. ამ პროდუქტზე ქმნის ამ პრობლემას, თუმცა სხვა პროდუქტიც მოდიოდა — სამშენებლო მასალები, კერამოგრანიტის ფილები, საკვები პროდუქცია, ქიმიური პროდუქცია. თუ ეს პერიოდი დიდხნას გაიწელა ბიტუმის საკითხში ალბათ სირთულეები იქნება. ესეც მოგვარებადია, მაგრამ დროზეა საჭირო ალტერნატიული გზების ძიება“. - ამბობს ვანო მთვრალაშვილი.
ბიზნესმენი ნაზი ალასანია აღნიშნავს, რომ აუცილებელია სახელმწიფომ მოახდინოს პროდუქტის შემოტანა ალტერნატიული ქვეყნებიდან და საწარმოებისთვის მიწოდება. მისივე თქმით, მიუხედავად იმისა რომ ირანულ ბიტუმზე არ არის დამოკიდებული ქართული ბაზარი, ახლა მარაგების სერიოზული პრობლემაა.
„ ახლა ბიტუმის მარაგები ქვეყანაში არ არის, მაგრამ ალტერნატიული გზების ძიებაში ვართ, მაქვს შემოთავაზება თურქმენეთიდან და ვოლგოგრადიდან. ახლა ბაქოდან შემოდის ბიტუმი მაგრამ ხარისხი არ არის ისეთი, როგორიც ირანული. რაც შეეხება რუსულ ბიტუმს, კარგი ხარისხისაა და ირანულს სჯობს. პრობლემა ისაა, რომ რუსული ბიტუმის შემოტანისას თანხა წინასწარ უნდა გადაიხადო. ამის საშუალება კი არცერთ მეგზევეს არ აქვს. თუ სახელმწიფო დაგვეხმარება, რომ შემოგვატანინოს ბიტუმი და მან გასცეს მეგზევეებზე, ეს არავითარ პრობლემას არ შექმნის.
არის სხვა ბაზრების ალტერნატივა და ირანზე არ არის დამოკიდებული საქართველო. ირანი იმიტომ იყო კარგი, რომ თვითონ ირანელებს შემოჰქონდათ, მაგრამ იქ უფრო ძვირად ყიდულობდნენ და იაფად ყიდდნენ, რითაც გააფუჭეს მთელი ბაზარი. მე მივესალმები რომ ირანი დაიკეტა, მიუხედავად იმისა, რომ 30 წელია ირანთან ვმუშაობ. ახლა ბიტუმის მარაგი არავის არ აქვს , ხოლო ვისაც აქვს, მაქსიმუმ ორი კვირას ეყოს. მე ვაპირებ მისვლას მერიაშიც და მთავრობაშიც, რათა შევთავაზო გზა, რომ სახელმწიფომ შემოიტანოს ბიტუმი და მან გაანაწილოს მეგზევეებზე.მგონი თვის ბოლოსთვის გაიხსნება საზღვარი და კორონავირუსი აღარ იქნება საფრთხის შემცველი, ამიტომ არ ვთვლი ამ ყველაფერს ზარალად.“ - აღნიშნა ნაზი ალასანიამ.
საქართველოს ირანთან პირდაპირი საზღვარი არ აქვს. ორ ქვეყანას შორის დაკავშირება თურქეთის აზერბაიჯანის და სომხეთის გავლით ხდება. შეგახსენებთ, რომ კორონავირუსის პრევენციის მიზნით საქართველოში ირანული ტვირთის შემოსვლა აიკრძალა. ამავე მიზეზით რამდენიმე დღეა საქართველოს საზღვართან 60-ამდე სომხური სატვირთოა გაჩერებული , რომელსაც რუსეთში სარეალიზაციოდ ირანული ხილი და ბოსტნეული გადააქვს.
მარიამ მორგოშია