„წინა ლოქდაუნის დროს, გამომცემლობამ ნახევარი მილიონი ლარის ზარალი მიიღო და ახლა შეიძლება მეტიც კი იყოს. ალბათ საახალწლო პერიოდში ჩვენი გეგმის ნახევარსაც ვერ შევასრულებთ. ძალიან შემცირდება წიგნების რეალიზაცია და ვფიქრობ, გაზაფხული უარესი იქნება,“ - ამის შესახებ „კომერსანტთან“ „სულაკაურის გამომცემლობის“ დირექტორმა თინა მამულაშვილმა ისაუბრა.
როგორ იმოქმედა შეზღუდვება და წიგნის მაღაზიების დახურვამ გამომცემლობების საქმიანობაზე, რომელთაც სულ რამდენიმე თვეში უნდა უზრუნველყონ განახლებული სახელმძღვანელოების კონკურსისთვის სასკოლო წიგნების მომზადება? - 2020 წლის 21 ოქტომბერს განათლების სამინისტროს მიერ 8-9 კლასის საგნების სასკოლო სახელმძღვანელოებზე/სერიებზე გრიფირება გამოცხადდა. კონკურსში მონაწილეობენ გამომცემლობები, რომელთან განახლებული სასკოლო სახლმღვანელოები თებერვლის შუა რიცხვებამდე უნდა წარადგინონ. მიუხედავად გამომცემლობების მოთხოვნისა, რომ შეზღუდვების გამო, კონკურსი 2 თვით მაინც გადავადებულიყო, სამინისტრომ ოქტომბრიდან თებერვლამდე, მათ მხოლოდ 4 თვიანი ვადა მისცა სასკოლო წიგნების მოსამზადებლად. გამომცემლობები მიიჩნევენ, რომ ასეთი მიდგომა სახელმძღვანელოების მიმართ ნიშნავს, არა საგანმანათლებლო სისტემის გაუმჯობესებას, არამედ იგივე ან უარესი სასწავლო ლიტერატურის დამკვიდრებას სკოლებში, რადგანაც ხარიხის უზრუნველსაყოფად კონკურსის მონაწილეებს არც დრო აქვთ და არც საშუალება.
„თებერვალში სასკოლო სახელმძღვანელოებზე კონკურსი გვაქვს, დარჩენილია ძალიან ცოტა დრო. მოვითხოვეთ ვადის გადაწევა, თუმცა სამინისტროსგან უარი მივიღეთ. უმძიმესია ამ პირობებში სახელმძღვანელოზე მუშაობა, რომელიც მიმდინარეობს, მაგრამ დისტანციურად, ასეთ პირობებში ორჯერ მეტი დრო სჭირდება. ეს ხარისხზეც იმოქმედებს. ძალიან ცოტა დრო გვაქვს - როგორ უნდა დაიწეროს 4 თვეში ხარისხიანი სახელმძღვანელო სკოლისთვის, რომელიც გინდა რომ წინაზე უკეთესი იყოს,“ - განმარტავს თინა მამულაშვილი.
გამომცემლობა კი, ამასობაში როგორც ბიზნესი მილიონიან ზარალს განიცდის, წიგნის ფესტივალების არქონისა და ელექტრონული ვაჭრობის არაეფექტურობის გამო.
„გამომცემლობას კონვეიერივით აქვს საქმიანობა აწყობილი და რა თქმა უნდა, პირველი ლოქდაუნი როგორც კი გამოცხადდა, მაშინვე შევაჩერეთ პროექტები, მეორე ლოქდაუნზე არც კი ვფიქრობდით. შეკვეთები გვაქვს და რომ ჩამოვა ამდენი წიგნი, მაღაზიები თუ დაკეტილია დაკეტილია, როგორ უნდა გაიყიდოს ვერ ვხვდებით, ფაქტობრივად უნდა დავასაწყობოთ. ელექტრონულ გაყიდვებზე ჩვენც ვართ დამოკიდებული, მაგრამ ადამიანების უმრავლესობა წიგნს მაინც მაღაზიაში ყიდულობს, ეს რიტუალივითაა ბევრისთვის. შესაბამისად, ელექტრონული გაყიდვები ვერ აკომპენსირებს ზოგად გაყიდვებს. იმ მასშტაბის პროექტები არ გვაქვს, რასაც ადრე გამოვცემდით, როგორც შეგვეძლო შევაჩერეთ ან გადავავადეთ.
მთავარი პრობლემა არის ის, რომ შეიძლება გამომცემლობამ გადაიტანოს ეს მძიმე პერიოდი, მაგრამ წიგნზე კი არა საკვებისა და მედიკამენტების შეძენაზე იფიქრებს ის ხალხი, ვინც შემოსავლების გარეშე დარჩა,“ - ამბობს „სულაკაურის გამომცემლობის“ დირექტორი.
კონკურსთან და 8-9-ე კლასელების მომდევნო სახლმძღავნელოების ხარისხთან დაკავშირებით იმავე აზრზეა გამომცემლობა „ინტელექტი“. გამომცემლობის დამფუძნებელი კახა კუდავა მიიჩნევს, რომ სასკოლო წიგნის გაუმჯობესებაზე საუბარი ზედმეტია, როდესაც სამუშაოდ გამომცემლობებს მხოლოდ 4 თვე აქვთ, ისიც შეზღუდვებისა და დისტანციური მუშაობის პირობებში.
„ ეს არის კატასტროფა - არც ერთ ქვეყანაში წიგნის მაღაზიები არ არის დახურული. თუ წიგნი არ გაიყიდა, მაშინ რას გვაძლევს მისი დაწერა, დაბეჭდვა ან გამოცემა. ჩვენ ყველა რეგულაციას დავიცავთ, მაგრამ წიგნის მაღაზიები სასწრაფოდ უნდა გაიხსნას, ეს ყველაზე დიდი სატკივარია.
მეორე სატკივარია ის, რომ მეცხრე კლასის სახელმძღვანელოები თებერვლის შუა რიცხვებში უნდა ჩავაბაროთ. ასეთ პირობებში სახელმძღვანელოს შედგენა შეუძლებელია. ჩვენი თანამშრომლების დიდი ნაწილი მუშაობს ონლაინ რეჟიმში, მაგრამ სახელმძღვანელო არ არის რომანი, რომ დააკაბადონო. ეს არის ცოცხალი სამუშაო, სადაც ავტორი, დიზაინერი, დამკაბადონებელი უნდა იყვნენ მუშაობის პროცესში ერთად. სახელმძღვანელოს დასაწერად იძლევიან 4 თვეს და მათი შეფასებისათვის იხარჯება 7-8 თვე. როგორღაც უნდა შემცირდეს ამ შემფასებელი ექსპერტების სამუშაო დრო და მიეცეს ავტორებს საშუალება, რომ კარგი სასკოლო წიგნი დაწერონ. ღია წერილით მივმართეთ განათლების სამინისტროს, შემდეგ მთავრობას, მაგრამ უშედეგოდ. ჩვენ ვითხოვდით, რომ ორი თვით მაინც გაგვიხანგრძლივონ ეს ვადა.
ასეთ სახლმძღვანელოებს „სუროგატებს“ ვეძახით, რაც ხარისხს არ იძლევა და არაა გაუმჯობესებული. რეფორმა იმას ნიშნავს, რომ წიგნი უნდა იწერებოდეს დაკვირვებით. რაღაცა შეთავაზებები გვქონდა, მაგრამ განათლების სამინისტროს სძინავს,“ - ამბობს გამომცემლობა „ინტელექტის“ დამფუძნებელი და დირექტორი კახა კუდავა.
კახა კუდავას თქმით, წიგნის სფერო გაკოტრების პირასაა და საერთაშორისო ბაზრობებსა და ფესტივალებზე საქართველოს მიერ მოპოვებული სახელი სახელმწიფოს მიერ არაა დაფასებული.
„ვმუშაობთ ონლაინ გაყიდვებზე, ეს რეალიზაცია არის 5-8 პროცენტი იმის, რაც გვქონდა. გაკოტრდება ეს სფერო და როცა 2018- ში ვამაყობდით ფრანკფურტის წიგნის ფესტივალზე, როცა მთელმა მსოფლიომ გაიგო ჩვენს შესახებ - ეს ყველას დაავიწყდება და სამწუხაროა. ასე ვერ წავალთ შორს - 25 წელია მუშაობს ჩვენი გამომცემლობა, ბევრი თანამშრომელიც ზუსტად ამდენი წელია ჩვენთანაა, როგორ გავათავისუფლო ეს ხალხი, ვინც გამომცემლობის და წიგნის ყველა ნიუანსი იცის. გამოსავალი ისაა, რომ წიგნი უნდა გავიდეს ისევ ბაზარზე, უამრავი წიგნი გვქონდა მზად და დავბეჭდეთ, ონლაინ ფესტივალები ჩავატარეთ და გვიდევს წიგნები დასაწყობებული. ეს სფერო რომელიც ვითარდებოდა წლობით, ჩაიძირება. ჩვენთან წიგნის მაღაზიებში რიგები არაა და დისტანციის დაცვა არ გაგვიჭირდება. მოკლედ, პანაშვიდი გვაქვს და ვიღებთ სამძიმრებს,“ - ამბობს კახა კუდავა.
მარიამ მორგოშია