მაისში, ვადაგადაცილებული სესხები 13.6 მლნ ლარით გაიზარდა და 506.2 მლნ ლარს გაუტოლდა. მათი წილი კომერციული ბანკების საკრედიტო პორტფელში 1.5 პროცენტი იყო. ვადაგადაცილებული სესხების 34.1 პროცენტი ეროვნული ვალუტით არის დენომინირებული. ამის შესახებ ინფორმაციას ეროვნული ბანკი აქვეყნებს.

საბანკო პროდუქტების ექსპერტმა დავით კიკვიძემ „კომერსანტთან“ საუბრისას აღნიშნა, რომ საშეღავათო პერიოდის გასვლის შემდეგ ვადაგადაცილებული სესხების პორტფელის გაზრდა მოსალოდნელიც იყო, გარდა ამისა 3 თვიანი პერიოდის გასვლა ლარის კურსის გაუფასურებასაც გამოიწვევს.

„ვადაგადაცილებული სესხების გაზრდა მოსალოდნელი იყო, რადგან უმუშევრობა გაზრდილია. სამთვიანმა საშეღავათო პერიოდმა საბანკო სექტორს პორტფელის სტაბილურობა შემატა, რათა თავიდანვე არ აფეთქებულიყო და დროში გადანაწილებულიყო. თუ უახლოეს პერიოდში ქვეყანამ ეკონომიკური სტაბილიზაციისკენ ნაბიჯები არ გადადაგა ვადაგადაცილებული სესხების ზრდა უფრო ფართო მასშტაბით იქნება მოსალოდნელი, ამას მერე საშეღავათო სესხები ვეღარ უშველის. თუმცა პირველი საშეღავათო პერიოდი გავიდა და პრობლემებიც შესაბამისად დაიწყო. გარდა ამისა, საშეღავათო პერიოდის გასვლას კურსის გაუარესება უნდა მოჰყვეს, რადგან სასესხო პორტფელის 60-70% უცხოურ ვალუტაშია და შესაბამისად  როგორც კი სესხების მომსახურება დაიწყება, დოლარზე  მოთხოვნა გაიზრდება, რაც წესით ლარის გაუფასურებას გამოიწვევს.

გარდა ამისა, შემცირებულია დეპოზიტების მაჩვენებელი, რაც იმას ნიშნავს, რომ მოსახლეობამ  დანაზოგების ხარჯვა დაიწყო და ისიც სავარაუდოდ ნელ-ნელა ამოიწურება. საზოგადოებას რეალური ფული აღარ ექნება იმისთვის, რომ ეკონომიკას მიაწოდოს. ხალხი პირველადი მოხმარების საგნების შეძენაზე აქტიურად გადადის და ფუფუნების საგნების ბიზნესებს ძალიან გაუჭირდებათ“, - განმარტა დავით კიკვიძემ.

ექსპერტმა საპროცენტო განაკვეთის ზრდაზეც ისაუბრა და აღნიშნა, რომ საბანკო სისტემაში საშუალო შეწონილი საპროცენტო განაკვეთები სესხებზე მიმდინარე წლის მაისში გაიზარდა 1.2 პროცენტული პუნქტით და 13.6 პროცენტს შეადგენს. მისი თქმით, ბანკები საშეღავათო პერიოდის განმავლობაში მიღებული დანაკლისის ანაზღაურებას გაზრდილი საპროცენტო განაკვეთებით ცდილობენ.

„ბანკები საშეღავათო პერიოდის განმავლობაში მიღებული დანაკლისის ანაზღაურებას გაზრდილი საპროცენტო განაკვეთებით ეცდება, რაც ძირეულად არასწორია და ამაში ეროვნული ბანკი უნდა ჩაერიოს. სამწუხარო რეალობაა, რომ 3 თვიანი საშეღავათო პერიოდი ძალიან სტანდარტულად და მოწესრიგებულად ჩატარდა ანუ რეალური პროცენტი დაერიცხათ, თუმცა ახლა გადავადების პროცესი მომხმარებლისთვის ზედმეტი ხარჯი იქნება.

პარადოქსულია ისიც, როდესაც ინფლაცია კრიზიის დროს იზრდება, არადა პირიქით უნდა ყოფილიყო. ეს ის სამწუხარო რეალობაა, რომელსაც ახსნა ვერ მოვუძებნე. ერთადერთი ისაა რომ სეზონურ სასურსათო პროდიქციაზე რაღაც ეტაპზე ფასების მატება მოხდა, ასევე კრიზისის დროს პანიკურმა დამოკიდებულებამაც იმოქმედა, როცა ცდილობდნენ პროდუქციის მომარაგებს, ამან ფასების ზრდა გამოიწვია. თუმცა მთლიანობაში  ინფლაციის მაჩვენებელი არცერთ შემთხვევაში ასეთი მაღალი არ უნდა ყოფილიყო. გარდა ამისა, კაფე-რესტორნები შემცირებული ხალხის რაოდენობას გაზრდილი ფასით ცდილობდნენ, რაც ბიზნესისთვის შეიძლება სწორია, მაგრამ ეკონომიკისთვის დამღუპველია, რადგან ასეთ ბალანსს დიდხანს ვერ დაიჭერენ. ინფლაციის ზრდა სებ-მა ახსნა იმით, რომ ეს დროებითია, რაშიც ეჭვი მეპარება, გარდილი ფასები შენარჩუნდება და ინფლაცია წლის ბოლომდე მიზნობრივს ვერ დაუბრუნდება. ეს ყველაფერი გამომდინარეობს იქედან, რომ ეროვნულმა ბანკმა ძალიან აბსურდული მონეტარული პოლიტიკა გაატარა, დედოლარიზაციით და საბანკო რეგულაციებით დაწყებული“, - განაცხადა დავით კიკვიძემ.

აღსანიშნავია, რომ 2020 წლის მაისში, წინა თვესთან შედარებით, კომერციული ბანკების მიერ ეკონომიკის დაკრედიტება 39.0 მლნ ლარით შემცირდა და 33.68 მლრდ ლარს გაუტოლდა. კომერციული ბანკების მიერ გაცემული სესხების პორტფელის წლიურმა ზრდის ტემპმა კი 24.1 პროცენტი შეადგინა.

ნინო თამაზაშვილი