,,საპარტნიორო ფონდის“ არსებობას ვერავინ ამართლებს, მაგრამ რა ფორმით შეიძლება გააგრძელოს საქმიანობა, ამაზე მთავრობაც კი ბოლომდე ჩამოყალიბებული არ არის. როგორც სპეციალისტები აღნიშნავენ, თავდაპირველად ამ ორგანიზაციის შექმნის მიზანი კაპიტალის ბაზრის განვითარება და ინვესტიციების წახალისება იყო, თუმცა, საბოლოოდ, თვითონვე დაეუფლა სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული აქტივების უდიდეს ნაწილს და მთავარ დაბრკოლებად ექცა ბიზნესს, რომლებიც ფონდის წყალობით არაკონკურენტუნარიან გარემოში აღმოჩნდნენ.

ფონდის ისტორია კი სულ სხვა გარემოებასა და რეალობაში დაიწყო. როგორც ბიზნესის სამართლის ექსპერტი, იურისტი აკაკი ჩარგეიშვილი ამბობს, მიხეილ სააკაშვილის მმართველობის პერიოდში, ნიკა გილაურის პრემიერ-მინისტრობისას, გადაწყდა, რომ სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებული მსხვილი აქტივების კონცენტრაცია მოეხდინათ. ასეთი მცდელობა მიზნად ისახავდა ბონდების გამოცემას. თუმცა ისე მოხდა, რომ ცალკეულად გამოუშვეს ბონდები ,,საქართველოს რკინიგზამ“ და სხვა სტრუქტურებმა.

,,საპარტნიორო ფონდს“ მიეცა უფლება, გარკვეული ეკონომიკური ხასიათის პროექტები დაეფინანსებინა, კერძო ინვესტორებთან, ვისაც ფონდის ფული დასჭირდებოდა, პარტნიორულ მონაწილეობაში შესულიყო.  ამ დროს არსებობს ეკონომიკის სამინისტრო, რომელიც, წესით, მართავს სახელმწიფოს საკუთრებაში არსებულ აქტივებს.  სამინისტროს ცალკე გააჩნია საწარმოთა მართვის სააგენტო, რომელმაც ფაქტობრივად ფუნქცია დაკარგა. ერთგვარი გადახალისება მოხდა და რაც კი ყველაზე კარგი და მსხვილი საწარმო იყო, წაიღო მხოლოდ ,,საპარტნიორო ფონდმა“, დანარჩენი წამგებიანი ან ნაკლებადმომგებიანი საწარმოები სამართავად ისევ სახელმწიფოს დარჩა. ცხადია, რომ სახელმწიფომ ,,საპარტნიორო ფონდის“ შექმნით დამატებითი რგოლი და ხარჯი გააჩინა, რაც დღემდე გრძელდება“, - განაცხადა ,,კომერსანტთან“ საუბარში იურისტმა.

მესამე წელი სრულდება, რაც მთავრობა საპარტნიორო ფონდის საქმიანობის მოდელის ცვლილებაზე მუშაობს. თუმცა მიდგომა, თუ როგორ უნდა გაგრძელდეს ფონდის საქმიანობა, ჯერჯერობით გამოკვეთილი არ აქვს.

„საპარტნიორო ფონდი ეფექტურად ვერ მართავს ვერც იმ სახელმწიფო საკუთრებაში არსებულ კომპანიებს, რომელიც სხვადასხვა დროს გადაიბარა, ნორმალურად ვერც ბიზნესების გამართვაში მონაწილეობს, რათა კომპანიების საქმიანობას თავისი რესურსი მოახმაროს. ამის გამო თითქმის ყველა საწარმო, რომელიც ფონდის ქოლგის ქვეშ არის, დიდ ზარალშია. ხოლო გაიზარდა სახელმწიფოს ხარჯვითი რესურსი, გაჩნდა შუალედური რგოლი ფონდის სახით. მაგალითისთვის, თუკი ,,რკინიგზას“ ან სხვა საწარმოებს, რაიმე მოგება აქვთ, რომელიც პირდაპირი წესით უნდა წასულიყო ბიუჯეტში, პირველ რიგში, ფონდში ხდება ფულის აკუმულირება, რომლის დიდი ნაწილი ხელფასებზე იფლანგება. შესაბამისად, ბიუჯეტამდე მცირე ნაწილი აღწევს. კანონი სპეციალურად მისთვის  არის მიღებული, სამეთვალყურეო საბჭოს ფორმირეებისთვის და ა.შ. ამდენად, უაღრესად ნეგატიურია „საპარტნიორო ფონდის“ მოღვაწეობა, რასაც დიდი გულისტკივილით ვამბობ. მისი რეორგანიზაციისთვის დღემდე ვერ მოიცალა სახელმწიფომ, ხედვაც კი არ აქვს, როგორ და რა უნდა გააკეთოს“, - უთხრა „კომერსანტს“ აკაკი ჩარგეიშვილმა.

იურისტის მოსაზრებას ეთანხმება ეკონომიკური ტრანსფორმაციის ცენტრის ხელმძღვანელი რამაზ გერლიანი, რომლის შეფასებითაც არსებული ფორმით „საპარტნიორო ფონდის“ არსებობას გამართლება არ აქვს.

„ბოლო 4-5 წლის მანძილზე აშკარად გამოჩნდა „საპარტნიორო ფონდის“ უფუნქციობა. აშკარაა, რომ ტვირთია ქვეყნისთვის, რომელსაც არაფერი სასარგებლო არ აქვს გაკეთებული. თუნდაც თავის ბალანსზე აღრიცხული კომპანიებისთვისაც, რომლებსაც მფარველობს,  რაც თვალნათლივ ჩანს როგორც ფინანსური, ასევე სხვა მაჩვენებლით, როგორიცაა ლობირება, ინტერესთა კვეთა ხელმძღვანელობასა და სხვადასხვა  პროექტებში. პრაქტიკულად იგი ეკონომიკას არაფერს არგებს, პირიქით, ვნებს, რადგან მოქმედებს თავისუფალი კონკურენციის, საბაზრო პრინციპების წინააღმდეგ. „საპარტნიორო ფონდის“ სახით გვაქვს ფინანსურად ძლიერი და დიდი ჰეგემონური ორგანიზაცია, რომლის პოტენციალი შეიძლება გამოყენებულიყო, რაღაც გაეკეთებინა, მაგრამ ამ ბოლო პერიოდის მონაცემებს თუ დავაკვირდებით, უსარგებლოა. მას უნდა შეესრულებინა ახალი პროექტები, რომელიც არ ავნებდა კონკურენტებს და ემუშავა კაპიტალის ბაზრის ფორმირებაზე, მაგრამ პირიქით - ამის წინააღმდეგ წავიდა“, - აღნიშნა გერლიანმა.

შეგახსენებთ, რომ სს „საპარტნიორო ფონდი“ არის სახელმწიფო საინვესტიციო ფონდი, რომელიც დაარსდა 2011 წელს. ფონდს მინიჭებული ჰქონდა საერთაშორისო სარეიტინგო სააგენტო Fitch-ის რეიტინგი BB, რაც საქართველოს საკრედიტო რეიტინგის თანასწორია. „საპარტნიორო ფონდი შეიქმნა სატრანსპორტო, ენერგეტიკისა და ინფრასტრუქტურის სფეროში არსებული მსხვილი სახელმწიფო საწარმოების კონსოლიდაციის ბაზაზე. ფონდის მთავარი დანიშნულებაა საქართველოში ინვესტიციების წახალისება საინვესტიციო პროექტების განვითარების საწყის ეტაპზე თანამონაწილეობის გზით (კაპიტალში თანაინვესტირება, სუბორდინირებული სესხი და ა.შ.).

 „საპარტნიორო ფონდის“ 2019 წლის კონსოლიდირებული ფინანსური ანგარიშგების მიხედვით, 70.9 მილიონი ლარის წმინდა მოგება დაფიქსირდა. თუმცა 2018 წელს 585-მილიონიანი ზარალი განიცადა.

მარი ჩიტაია