კორონავირუსის უარყოფითი ეფექტი ყველაზე მკვეთრად ქართული ლარის კურსზე აისახა. მაშინ როდესაც Bloomberg-ის სავაჭრო სისტემაში ბოლო პერიოდის განმავლობაში ლარი მკვეთრად უფასურდება, რეგიონში და მსოფლიოს უმეტეს ქვეყნებში ვალუტის კურსები ან მცირედით და ეტაპობრივად უფასურდება, ან მყარდება.
ეროვნული ბანკის მიერ გამოქვეყნებული 26 მარტის მონაცემების თანახმად, ქართული ლარის კურსი ისევ გაუფასურდა და ვაჭრობის შედეგად ერთი აშშ დოლარის ღირებულებამ 3.4842 ლარი შეადგინა. ამის პარალელურად, ბოლო ორი დღის განმავლობაში Bloomberg-ის სავაჭრო სისტემაში ლარი მკვეთრად მყარდება და თუ რამდენიმე დღის წინ, 1 აშშ დოლარის ღირებულება 3.55 ლარს გასცდა, ბოლო ორი დღეა ლარის ფასი დოლართან მიმართებაში ა 3.40-3.30-იან ნიშნულს შორის მერყეობს. გამყარება შეინიშნებოდა სავალუტო ჯიხურებშიც.
კაპიტალის ბაზრის ექსპერტი ვახტანგ ხომიზურაშვილი აღნიშნავს, რომ სავალუტო ჯიხურები და ბიზნესის წარმომადგენლები კურსზე ორიენტაციას Bloomberg -ის მიხედვით აკეთებენ, რადგან სხვა ალტერნატიული სისტემა არ არსებობს. მისივე თქმით, აღნიშნულ სისტემაში ძალიან ცოტა მონაწილეა და კურსი სპეკულაციური ოპერაციების მიმართ ძალიან მგძნობიარეა.
„სავალუტო ჯიხურები კურსზე ორიენტაციას Bloomberg -ის მიხედვით აკეთებენ, რადგან სხვა სისტემა არ გააჩნიათ. უშუალოდ Bloomberg -ის სისტემაში დაფიქსირებული კურსი ხშირად არ ასახავს სავალუტო ბაზარზე არსებულ მდგომარეობას, ეს განპირობებულია იმით, რომ ამ სისტემაში კურსის ჩამოყალიბების პრინციპები არაადეკვატურია. ყველაზე ოპტიმალური ვარიანტი ჩვენისთანა ქვეყნებისთვის სავალუტო კურსის ჩამოყალიბებისთვის არის სავალუტო ბირჟა, რომელიც ეროვნულმა ბანკმა გააუქმა და ვაჭრობა Bloomberg -ზე გადმოიტანა, სადაც არის ძალიან ცოტა მონაწილე და კურსი სპეკულაციური ოპერაციების მიმართ ძალიან მგძნობიარეა. აქ ბევრი ნეგატიური მომენტია, რომელიც აუცილებლად უნდა შეიცვალოს, მცირე რაოდენობის მონაწილეს შორის ვაჭრობა რეალურ კურსს ვერ ადგენს. თუმცა, სხვა ალტერნატივა რომ არ არსებობს, ბიზნესი და სავალუტო ჯიხურები მაინც მას უყურებენ და ჩნდება შიშები, არასასურველი მოლოდინები, შფოთვები და დოლარზე ზედმეტი მოთხოვნა, რაც არასწორი მექანიზმითაა გამოწვეული“, - აღნიშნავს ვახტანგ ხომიზურაშვილი.
ეკონომიკის ექსპერტი და ანალიტიკოსი ნიკა შენგელია ამბობს, რომ Bloomberg-ზე არსებული ვალუტის კურსი შესაძლოა განსხვავდებოდეს რეალური კურსისგან და იქ ლარის გამყარება ან გაუფასურება სულ რაღაც 1000 დოლარის ყიდვა-გაყიდვის შედეგად შეიცვალოს.
„Bloomberg-ზე დადგენილი კურსი შეიძლება რეალურ კურსს აცდეს, ამიტომ ვფიქრობთ, რომ ზოგიერთმა მონოპოლიურმა კომერციულმა ბანკებმა ერთმანეთში წაითამაშეს, ალბათ ეროვნული ბანკის მითითებით და მოახდინეს Bloomberg-ის ტერმინალში ლარის კურსის გამყარება. შეიძლება Bloomberg-ის კურსი შეიცვალოს სულ რაღაც 1000 დოლარის ყიდვა-გაყიდვის განცხადების გაკეთებითაც, ამიტომ ეს რეალობას ვერ დაგვანახებს, რეალური გარიგებები აქ, ბანკთაშორის ბირჟაზე ხდება. Bloomberg-ის ტერმინალს უყურებს სავალუტო ჯიხურები, რადგან დღის განმავლობაში სხვა ალტერნატივა არ აქვთ, შესაბამისად, გუშინდელ ცვლილებასაც აყვნენ, ეს იმას ნიშნავს, რომ უახლოეს მომავალში ჯიხურებში უნდა ველოდოთ კურსის კიდევ უფრო სწრაფ გაუფასურებას. Bloomberg-ის გუშინდელი ცვლილება ნიშნავს, რომ ბანკებს ძალიან უნდათ აწეული კურსი ნახონ და დარჩენილი დოლარი იაფად იყიდონ, მაგრამ არამგონია, რომ მოსახლეობას დოლარი კიდევ ჰქონდეს და დახურდავება დაიწყონ. სანამ სავალუტო ფონდის დახმარება არ მოვა, კარგი იქნება თუ სახელმწიფო 3.50-იან ნიშნულს შეინარჩუნებს“, - აცხადებს ნიკა შენგელია.
ნინო თამაზაშვილი