საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ კანონში ცვლილებები იგეგმება, რაც მის ფუნქციებს კიდევ უფრო მეტად გაზრდის. საქართველოს პარლამენტის 2020 წლის საგაზაფხულო სესიისთვის გათვალისწინებულ საქართველოს მთავრობის კანონშემოქმედებითი საქმიანობის მოკლევადიან გეგმის მიხედვით, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ საქართველოს ორგანულ კანონში“ ცვლილების შეტანა იგეგმება.

„კანონპროექტის შემუშავება განპირობებულია სესხის გამცემი სუბიექტის ცნების გაფართოების საჭიროებისა და სალიზინგო კომპანიების საქართველოს ეროვნული ბანკის ზედამხედველობის ქვეშ შემოყვანის აუცილებლობით. მნიშვნელოვანია, საქმიანობის სპეციფიკის გათვალისწინებით, სალიზინგო კომპანია, რომელიც სამოქალაქო კოდექსის შესაბამისად, გასცემს ლიზინგს, დაექვემდებაროს ეროვნული ბანკის რეგულირებასა და ზედამხედველობას, მათ შორის, უკანონო შემოსავლის ლაგალიზაციის აღკვეთის კუთხით“, - ნათქვამია კანონპროექტში.

ამ დროისთვის, „საქართველოს ეროვნული ბანკის შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონით გათვალისწინებული სესხის გამცემი სუბიექტის ცნება არეგულირებს მხოლოდ საკრედიტო/სასესხო ურთიერთობებს. დოკუმენტის თანახმა, ამან გამოიწვია ბაზარზე დაურეგულირებელი სფეროების გაჩენა, ცალკეული პირების მიერ სესხის გამცემი სუბიექტის რეგულირებისათვის თავის არიდების მიზნით, ამიტომ მნიშვნელოვანი გახდა გაფართოვდეს სესხის გამცემი სუბიექტის ცნება, რათა აღნიშნულმა მოიცვას არა მხოლოდ სესხის/კრედიტის გამცემი პირების საქმიანობა, არამედ ისეთი ურთიერთობებიც, რომელიც თავისი შინაარსიდან და მახასიათებლებიდან გამომდინარე, საკრედიტო ურთიერთობას წარმოადგენს.

„სალიზინგო კომპანიების ასოციაციის“ თავმჯდომარე აიეტი კუკავა მიიჩნევს, რომ  ისედაც არარსებული დარგის რეგულირება, სალიზინგო სფეროს სულ ჩაძირავს. მისი აზრით, მთავრობა რეგულირების ნაცვლად ამ დარგის წინ წამოწევით უნდა იყოს დაკავებული.

„ლიზინგის დარგი საქართველოში არ არსებობს, რადგან აქ ლიზინგის კომპანიებისთვის საინტერესო კლიმატი არ არის, თორემ რეალურად მაკროეკონომიკურ ინდიკატორებს თუ ავიღებთ, ლიზინგის დარგის პორტფელი 3-დან 6 მლრდ.-მდე მაინც უნდა იყოს, ახლა კი სულ რაღაც ნახევარ მილიარდამდეა. ეს იმას ნიშნავს, რომ ლიზიგის დარგში ინვესტირებით კომპანიები არ ინტერესდებიან, ამიტომ სასაცილოა ეროვნული ბანკის მიერ იმ დარგის რეგულირება, რომელიც უბრალოდ არ არსებობს. თუ რეგულირებას იწყებ ე.ი. რაღაც არ მოგწონს, დარგი ზედმეტად არის განვითარებული და გინდა შეზღუდო. ლიზინგის დარგში ყოველწლიური ინვესტიციები ასობით მილიონი უნდა იყოს, რაც ქვეყანაში პირდაპირ უცხოურ ინვესტიციებსაც გაზრდიდა, თუმცა, საქართველოში ასე არ ხდება. აქ სულ სამი ლიზინგის კომპანიაა, აქედან 2 ბანკის მიერ მართული და მესამე ჩვენი „ალიანს ჯგუფი ლიზინგი“, რომლებიც ენთუზიაზმზე ვმუშაობთ, ვინაიდან ვერ ვხედავთ ამ ეტაპზე საქართველოში დარგის მომავალს, რომ უფრო მეტი ინვესტიცია განვახორციელოთ“, - აცხადებს აიეტი კუკავა.

„სალიზინგო კომპანიების ასოციაციის“ თავმჯდომარე ამბობს, რომ ლიზინგის დარგში ინვესტორებს არ უღირთ ფულის მოცდენა, რადგან სახელმწიფოს მხრიდან ხელშეწყობა საერთოდ არ არის. გარდა ამისა, ეროვნული ბანკიც ცდილობს ლიზინგის დარგი შეზღუდოს.

„საქართველოში არის დაბალი კონკურენცია, ლიზინგის კომპანიები მთელ მსოფლიოში საბანკო სფეროს კონკურენციას უწევენ, ეს იმას ნიშნავს, რომ კომპანიები კონკურენტულ პირობებში ზრდიან ხარისხს კლიენტების მოსაზიდად, ჩვენთან კი პირიქით ხდება, მომხმარებლები იქეთ ეხვეწებიან ბანკებს სესხებს, რამე რომ მოხდება, სახლს და ბიზნეს ართმევენ და არაფერი რჩებათ, ლიზინგის შემთხვევაში კი საქმე სულ სხვანაირად არის. მაგალითად, თუ გლეხს სოფლის-სამეურნეო დანადგარის შეძენა სურს და სესხს აიღებს ბანკისგან, მას სახლის ჩადება მოუწევს, ლიზინგის კომპანია, რომ არსებობდეს, ის მხოლოდ ამ დანადგარს ჩაიდებს, რომელიც მის ბალანსზე იქნება, სანამ ეს ადამიანი სესხს დაფარავს, კომპანია კლიენტის სხვა ქონებას არ შეეხება.

ბოლო 7-8 წელია საერთოდ არ ვავითარებთ ლიზინგის კომპანიას, რადგან როგორც ინვესტორს არ მიღირს ამ დარგში ფულის მოცდენა, რადგან სახელმწიფოს მხრიდან ხელშეწყობა საერთოდ არ არის, პირიქით ეროვნული ბანკი ყველანაირად ცდილობს, რომ ეს შეზღუდოს, მთავრობაც მას უსმენს. სებ-ს ორი პრობლემა აქვს, არ ჰყავს პროფესიონალები, რომლებმაც იციან რა არის ლიზინგი და მეორე ეროვნულ ბანკს აქვს ფინანსურ ინსტიტუტებთან დაკავშირებით შიში, რომ რომელიმე თუ გაკოტრდება ხალხი მიადგება მთავრობას და რევოლუცია მოხდება. ამ შიშის გამო სებ-ი ეკონომიკას დიდ ზიანს აყენებს, რადგან ლიზინგს შეუძლია ქვეყანაში ასეულობით მილიონის ინვესტიცია შემოიტანოს“, - განმარტავს აიეტი კუკავა.

ნინო თამაზაშვილი