7 თვეში საქართველოდან ექსპორტმა რეკორდულ მაჩვენებელს - $2.276 მლრდ–ს მიაღწია, რაც გასული წლის ანალოგიურ მაჩვენებელს 1.27-ჯერ, ხოლო 5 წლის წინანდელ მაჩვენებელს 2-ჯერ აღემატება.

ექსპორტში პირველი ადგილი $466 მლნ-ით სპილენძის მადნებმა დაიკავეს, მისმა წილმა 20%-ს გადააჭარბა. სპილენძის მადნებს საქართველო ძირითადად სომხეთისგან ყიდულობს და ჩინეთში ყიდის, თუმცა საქსტატი მას მაინც ადგილობრივ ექსპორტად აღრიცხავს.

2021 წლის იანვარ-ივლისში საქართველომ სომხეთიდან $272 მლნ-ის იმპორტი განახორციელა, გასული წლის ანალოგიურ პერიოდთან შედარებით 15%-ით მეტი.

2020 წელს 2019 წელთან შედარებით სომხეთიდან იმპორტი 57%-ით $422 მლნ-მდე გაიზარდა, ეს მაშინ როცა ჯამური იმპორტი $1.5 მლრდ-ით $8 მლრდ-მდე შემცირდა.

რაც შეეხება უშუალოდ სპილენძის მადნებს, მიმდინარე წლის პირველ 7 თვეში, მისი იმპორტი 31%-ით $396 მლნ-მდე გაიზარდა. Commersant აღნიშნული საკითხის გასარკვევად საქსტატს დაუკავშირდა.

საქსტატის აღმასრულებელი დირექტორის მოადგილის ლიკა ძებისაურის განმარტებით, საქართველო მადნების გადამუშავებასა და გამდიდრებას ახდენს და ამის გამო მისი ექსპორტი შიდა ექსპორტად აღირიცხება და არა რეექსპორტად.

რამდენი პროცენტით იზრდება გადამუშავების შემდეგ მადნების ღირებულება უცნობია. გადამუშავების მიუხედავად ჩინეთში და სხვა ქვეყნებშიც ექსპორტი მაინც მადნების სახით ხორციელდება და არა მზა პროდუქციის, რაც აჩენს იმის თქმის საფუძველს, რომ გადამუშავების წილი საექსპორტო ღირებულებაში არც ისე დიდია.

იანვარ-ივლისში ჩინეთში ექსპორტზე სულ $370 მლნ-ის პროდუქცია გავიდა, 48%-ით მეტი ვიდრე შარშან იმავე პერიოდში. ჩინეთში ექსპორტის 82%-ზე მეტი სწორედ სპილენძის მადნებზე მოდიოდა.

2018 წლის 1-ლი იანვრიდან საქართველო-ჩინეთს შორის თავისუფალი ვაჭრობის ხელშეკრულება ამოქმედდა, რის გამოც საქართველოსთვის ჩინეთში რეექსპორტიც მომგებიანი გახდა. 2020 წლიდან ჩინეთმა საექსპორტო პარტნიორებში პირველი ადგილი დაიკავა, 2021 წელს კი პოზიციები უფრო მეტად გაიმყარა. ჩინეთის წილი ექსპორტში 2017 წელს 7.3%-ს, 2020 წელს 14.3%-ს, 2021 წლის იანვარ-ივლისში კი 16.3%-ს შეადგენდა.

წმინდა ექსპორტის მსგავსად ქვეყნისთვის რეექსპორტიც მომგებიანია, ის დამატებით ღირებულებას ქმნის, უარყოფით სავაჭრო ბალანსს ამცირებს და ადამიანებს ასაქმებს, თუმცა მისი ეფექტი შედარებით მცირეა.

ეს პირველი შემთხვევა არ არის, როცა საქსტატის მეთოდოლოგია კითხვებს აჩენს. აპრილში ეკონომიკის 45%-იანი ზრდა და იქამდე ბიუჯეტიდან სუბსიდირებული ელექტროენერგიის გაიაფებად აღრიცხვა და ინფლაციის განაკვეთის ხელოვნურად შემცირება განმარტების მიუხედავად სათანადოდ ვერ იქნა ახსნილი.

გიორგი ელიზბარაშვილი