ელექტროენერგიის ბაზრის პირობებში განსაკუთრებულად მნიშვნელოვანია ადგილობრივი წარმოების განვითარება, რათა წარმოების ნაწილში კონკურენცია განვითარდეს და საქართველო არ ჩამოყალიბდეს ნეტო იმპორტიორ ქვეყნად. იმის გამო, რომ ელექტროენერგიის მოხმარება ყოველწლიურად იზრდება (პანდემიის პერიოდის გარდა), ელექტროენერგიის ბაზარი სულ უფრო დეფიციტური ხდება. ამიტომ, სპეციალისტების აზრით, შეჩერებული ჰესების პროექტების დაძვრა და ახალი პროექტების დაწყება ერთ-ერთი ძირითადი პრიორიტეტია. თუმცა, აღნიშნული უნდა განხორციელდეს ადგილობრივ მოსახლეობასთან მჭიდრო თანამშრომლობითა და საყოველთაო კონსენსუსით.

ენერგეტიკული სექტორის გამოწვევებსა და განვითარების პერსპექტივებზე „კომერსანტთან“ საქართველოს ეკონომიკის ყოფილმა მინისტრმა გიორგი ქობულიამ ისაუბრა.

„ენერგეტიკული სექტორი არის ჩვენი ერთ-ერთი დიდი უპირატესობა, რომელიც გაგვაჩნია, როგორც ქვეყანას. ჩვენ გვაქვს დიდი მოცულობის ჰიდრო რესურსი, საქართველოს ტერიტორიაზე საკმაოდ დიდი წარმადობის ჰიდროელექტროსადგურების აშენება არის შესაძლებელი. ჩვენ უნდა ვიფიქროთ იმაზე, თუ როგორ გამოვიყენოთ ეს უნიკალური უპირატესობა, როგორც ქვეყანამ, ჩვენივე კეთილდღეობისთვის. უნდა აშენდეს ჰიდროელექტროსადგურები, მაგრამ ეს უნდა მოხდეს ბუნებისა და გარემოს დაცვის უმკაცრესი პირობების გათვალისწინებით. დღესდღეობით, შესაძლებელია დიდი სიმძლავრეების აშენება.

რეალურად, არ აშენებენ, ან თუ აშენებენ ნელი ტემპებით. ამის მიზეზია ჩვენი ხელისუფლების დაბალეფექტური მუშაობა. გასაგებია მოსახლეობის პროტესტი, მაგრამ ხელისუფლების მოვალეობაა აუხსნას მოსახლეობას, ჩაატაროს საკომუნიკაციო ღონისძიებები, დამატებითი ექსპერტიზები და ხელი შეუწყოს დამატებითი ჰიდროელექტროსადგურების აშენებას. საქართველოს აქვს შესაძლებლობა გახდეს წყალბადის მწარმოებელი და მიმწოდებელი ქვეყანა. მთელი მსოფლიო ფიქრობს იმაზე, თუ როგორ გადავიდეს დაბალი ნახშირბადის შემცვლელ ენერგო რესურსების გამოყენებაზე. საქართველომ კი შესაძლოა მნიშვნელოვანი როლი ითამაშოს ამ პროცესში, ვინაიდან ჰიდროელექტროსადგურების აშენებით, მისი რესურსის გამოყენებით გამოიმუშაოს წყალბადი და ის ევროპას მიაწოდოს. ჩვენს ტერიტორიაზე გადის გაზსადენი მილი, რაც გვაძლევს უნიკალურ საშუალებას, რომ გამოვიყენოთ კიდევ ერთი ჰიდრო რესურსი. წყალბადის გამომუშავებისთვის საჭიროა ასევე მტკნარი წყალი, რომელიც გვაქვს და მილი, რითიც ამ წყალბადს სხვა ქვეყნებს მივაწვდით. ჩვენ გვაქვს ასევე პორტი და სწორედ მისი დახმარებით შეიძლება წყალბადის გატანა“, - განმარტავს გიორგი ქობულია.

მისი თქმით, საქართველოს პოტენციალი ბევრად დიდია და ამ პოტენციალის ათვისებას ეფექტური მუშაობა სჭირდება. ქობულიას შეფასებით, ეს არის იმ მცირე რაოდენობის უპირატესობებიდან, რაც ჩვენ ქვეყანას გააჩნია.

„ხელისუფლებამ უნდა შეუწყოს ხელი ინვესტორებს, რომლებიც დაშინებულები არიან. უნდა მოვიდნენ ახალი ინვესტორები, ახალი ჯგუფები, უნდა ჩამოყალიბდეს ასეთი ტიპის პროექტები.  იაპონიაში ვცხოვრობ და აქ  უდიდესი კომპანიები ძალიან დიდ ინტერესს გამოთქვამენ ასეთი პროექტების კეთებაში, ისინი მზად არიან ამ სექტორში თავიანთი საინჟინრო კომპანიები შემოიყვანონ. თუმცა, ამას მთავრობის მხრიდან სათანადო მომზადება და მუშაობა სჭირდება.

ეს მუშაობა არც ჩემი მინისტრობის დროს ხდებოდა და არც ახლა. ჩვენ დროს საუბარი იყო იმაზე, თუ როგორ შეგვეწყო ხელი ამ ტიპის პროექტებისთვის. მახსოვს, ჩემი მინისტრობის პერიოდში ერთი დიდი თურქული კომპანია იყო, რომელიც აკეთებდა 700 მილიონიან პროექტს, ხუთჯერ შევხვდი ამ კომპანიის მფლობელს და მზად იყო, რომ შემოსულიყო და ფული ჩაედო, მაგრამ ჩვენ ვერ მოვაბით თავი, რომ ამ პროექტის ირგვლივ პრობლემური საკითხები მოგვეხსნა, იგივეა მოსახლეობასთან კომუნიკაციის თვალსაზრისით. ჩვენ როგორც ქვეყანას, თითზე ჩამოსათვლელი უპირატესობები გვაქვს და რაც გვაქვს, ისიც თუ არ გამოვიყენეთ, ვერ განვვითარდებით“, - აცხადებს ქობულია.

ყოფილი მინისტრის თქმით, ელექტროენერგიის თვალსაზრისით, ჩართული უნდა ვიყოთ უფრო დიდი ქვეყნის ქსელში, ასეთი ორი ქვეყანაა: ან რუსეთი, ან აზერბაიჯანი, სხვანაირად ჩვენი სისტემა არასტაბილური იქნება, მოხდება სიხშირეებისა და ძაბვების ვარდნები და ელექტროენერგიის ხარისხს ვერ გავაკონტროლებთ.

„ჰესების არსებობა სხვა ქვეყნებთან დამოკიდებულებასაც ამცირებს და ელექტროენერგიის გარედან შესყიდვასაც, ვინაიდან დროის ნებისმიერ მომენტში, ვინც უფრო იაფად მოგვაწვდის მას, მაგალითად თურქეთი, აზერბაიჯანი თუ რუსეთი შეგვიძლია იქ ვიყიდოთ, მაგრამ დღესდღეობით ხან ერთში ვართ ჩართულები, ხან მეორეში, რაც ძალიან არაეფექტურია, სასურველია რამდენიმეში ერთდროულად ვიყოთ“, - განმარტა გიორგი ქობულიამ.

გიორგი ქობულიასთან ვრცელ ინტერვიუს „კომერსანტი“ მომდევნო დღეებში შემოგთავაზებთ

ნინო თამაზაშვილი