საგარეო ვალის ზრდასთან ერთად, მისი მომსახურების ხარჯიც იზრდება, რასაც თავის მხრივ გაუფასურებული ლარიც ემატება. 2021 წელს საქართველოს 3.3 კურსზე მოუწევს ისეთი ვალბის დაფარვა რომლის აღების მომენტშიც 1 აშშ დოლარის ღირებულება 3.00-ზე და 2.80-ზე ნაკლებსაც შეადგენდა.
2020 წლის პირველ სამ კვარტალში საქართველოს საგარეო ვალი გასასტუმრებლად $841 მლნ-ის გადახდა მოუწევს, რაც 18 იანვრის კურსით ₾2.750 მლრდ-ს შეადგენს. ამ თანხის 3/4-ის $604 მლნ-ის გადახდა მეორე კვარტალშია გათვალისწინებული.
ეროვნულ ბანკს საგარეო ვალის დაფარვის გრაფიკში ცალკე მეოთხე კვარტალი გამოყოფილი არ აქვს, თუმცა 2021 წლის მეოთხე კვარტალისა და 2022 წლის პირველის ჯამურ დასაფარ თანხად $204 მლნ-ა მითითებული. ბიუჯეტის პროექტის მიხედვით ვალდებულებების კლებაში ₾2.647 მლნ-ა გათვალისწინებული, რაც ახლდასაღევ ვალთან შედარებით ₾528 მლნ-ით ნაკლებია.
გადასახდელი $841 მლნ-დან $94 მლნ ანუ 309 მლნ ლარი საპროცენტო ხარჯია, დანარჩენი სეხის ძირი თანხა.
სახელმწიფოების მიმართ საქართველოს ყველაზე მეტი ვალი გერმანიასთან აქვს - $720 მლნ, მეორე ადგილზე $571 მლნ-ით საფრანგეთია, სამეულს $218 მლნ-ით იაპონია ასრულებს.
ვალის მოცულობა გაცილებით დიდია საერთაშორისო ფინანსური ინსტიტუტების მიმართ. მსოფლიო ბანკის, რეკონსტრუქციისა და განვითარების საერთაშორისო ბანკისა (IBRD) და განვითარების საერთაშორისო ასოციაცია (IDA)-ს მიმართ არსებული ჯამური დავალიანების მოცულობა $2.011 მლრდ-ს აღწევს.აზიის განვითარების ბანკის (ADB) წინაშე არსებული დავალიანება კი $1.415 მლრდ-ს შეადგენს.
2020 წლის 30 სექტემბერის მდგომარეობით საქართველოს მთლიანი საგარეო ვალი $19.7 მლრდ-ს (64.7 მლრდ ლარს) შეადგენდა - მშპ-ს 120.4%-ს. ამ თანხის 45.1% - $8.9 მლრდ სახელმწიფო ვალია, რაც მშპ-ს 54.6%-ს შეადგენს, საიდანაც $6.8 მლრდ უშუალოდ სამთავრობო სექტორის ვალია, $458 მლნ ეროვნული ბანკის და $1.7 მლრდ სახელმწიფო კომპანიების. დანრჩენის $10.8 მლრდ კერძო სექტორზე მოდის, მათ შორის $4.4 მლრდ კომერციულ ბანკებზე. ფინანსთა სამინისტროს ბოლო მონაცემები 30 ნოემბრით თარიღდება, სადაც სამთავრობო სექტორის საგარეო ვალი $200 მლნ-ით $7.005 მლრდ-მდეა გაზრდილი.
2021 წელს სახელმწიფო ვალი მშპ-ს 60%-ს გადააჭარბებს, რასაც „თავისუფლების აქტი“ კრძალავს, მაგრამ იგივე დოკუმენტი ორ გამონაკლისს უშვებს: 1) საომარი ან სგანგებო მდგომარეობა; 2) თუ ზედიზედ 2 კვარტალის ეკონომიკური ზრდის მაჩვენებელი 2 პროცენტული პუნქტით ან უფრო მეტით დაბალია წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით.საქათველოში საგანგებო მდგომარეობაც იყო გამოცხადებული და ეკონომიკური ზრდის ტემპი არათაუ 2%-ით 11%-ითაც შემცირდა და 5.1%-იანი ზრდის შემდეგ, 11 თვეში 5.9%-ით შემცირდა.
გიორგი ელიზბარაშვილი