პანდემიით გამოწვეული კრიზისის უარყოფითი შედეგების აღმოფხვრასთან ერთად, უძრავ ქონებაზე მოთხოვნა მნიშვნელოვნად გაიზარდა. გაზრდილი მოთხოვნისა და მშენებლობის ხარჯების მატების შედეგად, უძრავი ქონების ფასის და ქირის ზრდის ტენდენცია შეინიშნება.
ეროვნულ ბანკში აღნიშნავენ, რომ ბათუმში საცხოვრებელ უძრავ ქონებაზე მოთხოვნის მნიშვნელოვან ნაწილს უცხოელები ქმნიან, რაც ამ ბაზარს გეოპოლიტიკური რისკების მიმართ მოწყვლადს ხდის. ხოლო რაც შეეხება კერძო სახლების მშენებლობის ნებართვებს, ის მნიშვნელოვნად გაიზარდა, რაც შინამეურნეობის პრეფერენციების ცვლილებაზე მიუთითებს.
„მიმდინარე წელს, წინა წლის მსგავსად, უძრავი ქონების ბაზარზე მოთხოვნის ზრდის მაღალი ტემპი შენარჩუნდა. კერძოდ, 2022 წლის პირველი 6 თვის განმავლობაში, 2021 წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, თბილისში საცხოვრებელი უძრავი ქონებით განხორციელებული ტრანზაქციები 22 პროცენტით გაიზარდა. აღსანიშნავია, რომ მიუხედავად მიმდინარე წელს მცირე შემცირებისა, წინა წლებთან შედარებით, უძრავ ქონებაზე ხელმისაწვდომობა მაღალ დონეზე ნარჩუნდება, რაც მოთხოვნის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ფუნდამენტურ ფაქტორს წარმოადგენს. გარდა ამისა, მნიშვნელოვნადაა გაუმჯობესებული კაპიტალიზაციის ინდექსიც, რაც უძრავი ქონების, როგორც საინვესტიციო აქტივის მიმზიდველობის საზომია. მნიშვნელოვანია აღინიშნოს, რომ ეროვნული ბანკის ხელთ არსებულ მონაცემებზე დაყრდნობით, უძრავი ქონების ბაზარი მდგრადობას ინარჩუნებს, თუმცა რუსეთსა და უკრაინას შორის მიმდინარე საომარი მოქმედებები რეგიონში გაურკვევლობას მნიშვნელოვნად ზრდის, რაც სექტორში რისკების დაგროვების წყარო შეიძლება გახდეს. ამის ფონზე, უძრავი ქონების მონიტორინგი განსაკუთრებულ მნიშვნელობას იძენს, რადგან 2008 წლის გლობალური ფინანსური კრიზისიდან მიღებული გამოცდილების გათვალისწინებით, უძრავი ქონების ბაზარზე დაგროვილი რისკების რეალიზებას შეუძლია მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინოს ბანკების აქტივების ხარისხზე, და ფინანსური სტაბილურობის რისკები წარმოქმნას.
2021 წელს, 2020 წელთან შედარებით, გაცემული მშენებლობის ნებართვების ოდენობა 34 პროცენტით გაიზარდა, რაც კერძო სახლების მშენებლობაზე გაცემული ნებართვების რაოდენობის მნიშვნელოვანი ზრდითაა განპირობებული. 2022 წლის პირველ ნახევარში, წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, ბათუმში უძრავი ქონებით განხორციელებული ტრანზაქციები 42 პროცენტით, ხოლო 2019 წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, 47 პროცენტითაა გაზრდილი“, — ნათქვამია ანგარიშში.
რაც შეეხება ფასებს, სებ-ში განმარტავენ, რომ გაზრდილი მოთხოვნისა და მშენებლობის ხარჯების შედეგად, უძრავი ქონების ფასების ზრდის ტენდენცია შეინიშნება.
„2022 წლის ივნისში 2021 წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, უძრავი ქონების ლარში გამოხატული ფასი საშუალოდ 5 პროცენტით, ხოლო დოლარში გამოხატული ფასი საშუალოდ 12 პროცენტით გაიზარდა. საომარი მოქმედებების დაწყების შემდეგ ქვეყანაში გაზრდილი მიგრაცია, ტურიზმის აღდგენა და უძრავი ქონების საინვესტიციო მიმზიდველობის მატება უძრავ ქონებაზე მოთხოვნას ზრდის. ასევე, აღსანიშნავია, გაზრდილი სამშენებლო ხარჯები, რაც უძრავი ქონების ფასს დამატებით ზრდის. 2022 წლის ივნისში, წინა წლის შესაბამის პერიოდთან შედარებით, მშენებლობის ღირებულება 18 პროცენტით გაიზარდა.
კომერციულ უძრავ ქონებაზე მოთხოვნა გაიზარდა, თუმცა კრიზისამდე არსებულ დონეს ჩამორჩება. საბანკო პორტფელში სამშენებლო და უძრავი ქონების სექტორებზე გაცემულ სესხებს მნიშვნელოვანი წილი აქვს, თუმცა პასუხისმგებლიანი დაკრედიტების რეგულაციის გატარების შედეგად, აღნიშნული სესხების ხარისხი გაუმჯობესებულია. 2022 წლის ივნისში 2008 წლის კრიზისულ პერიოდთან შედარებით, მთლიან საბანკო პორტფელში იპოთეკური სესხების წილი 8 პროცენტული პუნქტით მაღალია, ხოლო სამშენებლო სექტორზე გაცემული სესხები 3 პროცენტული პუნქტით დაბალი.
არარეზიდენტებისგან შედარებით გრძელვადიან ქირაზე მოთხოვნის ზრდის შედეგად, ქირის ფასი მნიშვნელოვნად გაიზარდა, თუმცა რეგიონში არსებული მდგომარეობის ფონზე ქირის ფასის სამომავლო ტენდენციის გაურკვევლობა მაღალია. ქირის ფასის ზრდა უძრავ ქონებას, როგორც საინვესტიციო აქტივს, უფრო მიმზიდველს ხდის, თუმცა საკრედიტო პორტფელში რისკების დაგროვების პრევენციისთვის მნიშვნელოვანია დაკრედიტების გადაწვეტილება ქირის საშუალოვადიან დინამიკას ეყრდნობოდეს“, — აღნიშნავენ სებ-ში.
სებ
