სომხეთის სამხრეთ რეგიონში მდებარე მეგრის სარკინიგზო სადგური მთლიანად დანგრეულია. ვაგზლის შენობა დიდი ხნის მიტოვებულია, რელსები კი ბალახითაა დაფარული.

საბჭოთა დროში მოქმედი სარკინიგზო მაგისტრალისგან თითქმის არაფერია დარჩენილი - ეს ერთადერთი გზაა, რომელიც თურქეთისკენ მიდის და ამ დროისთვის ის მთლიანად დემონტირებულია.

1992 წელს მეგრის სადგურის გავლით ბაქოდან ერევნამდე მატარებელი დადიოდა, მაგრამ შემდეგ აზერბაიჯანს და სომხეთს შორის ომი დაიწყო, რომელმაც სარკინიგზო მიმოსვლა მთლიანად შეწყვიტა.

თუმცა, 2020 წლის შემოდგომაზე ყველაფერი შეიცვალა, აზერბაიჯანულმა მხარემ სომხეთის მიერ წართმეული ტერიტორიები 44 დღეში დაიბრუნა და დღეს ორივე მხარემ რუსეთის შუამდგომლობით, სატრანსპორტო მიმოსვლის აღდგენაზე მუშაობა დაიწყო.

დასახული გეგმების რეალიზებად დიდი ინვესტიციები დასჭირდება, თუმცა პროექტი ბაქოსთვის და ერევნისთვის ძალიან მომგებიანია.

ეს საკითხი რუსეთის, სომხეთის და აზერბაიჯანის ხელმძღვანელებს შორის მოსკოვში გამართული შეხვედრის დროს განიხილეს. პირველად ომის დასრულების შემდეგ ვლადიმერ პუტინის ინიციატივით, სომხეთის და აზერბაიჯანის ლიდერები ერთმანეთს მოსკოვში შეხვდნენ.

მათ ერთობლივ განცხადებაში ნათქვამია, რომ ქვეყნები სატრანსპორტო მიმოსვლის აღდგენას გეგმავენ. ეს კი ომით და ზიზღით გაჟღენთილ რეგიონს ახალ ეკონომიკურ პერსპექტივებს უხსნის.

იდეების რეალიზებისთვის პუტინი, ალიევი და პაშინიანი სამი ქვეყნის მთავრობების წარმომადგენელთა მონაწილეობით სამუშაო ჯგუფის შექმნაზე შეთანხმდნენ. ინფრასტრუქტურული გეგმების რეალიზებას აქამდე მთიან ყარაბაღში გადაუწყვეტელი კონფლიქტი აფერხებდა, თუმცა, უკვე დასრულებულმა ომმა ვითარება რეგიონში მკვეთრად შეცვალა - ბაქომ დაკარგულ ტერიტორიებზე კონტროლი აღადგინა, მათ შორის რეგიონები, რომელთა გავლით თურქეთის მიმართულებით სარკინიგზო მაგისტრალი მიდის.

ომის წარმატებულ დასრულების შემდეგ ალიევი სომხეთზე გამავალი სარკინიგზო მარშრუტის გამოცოცხლებას ცდილობს. ეს აზერბაიჯანს ექსკლავ ნახიჭევანთან სახმელეთო კავშირის აღდგენას საშუალებას მისცემს.

ნახიჭევანი კი თურქეთს ესაზღვრება, შესაბამისად აზერბაიჯანი თურქეთთან პირდაპირ მიმოსვლას იწყებს.

გაცილებით უფრო რთული და ძვირადღირებული სარკინიგზო მაგისრტალი საქართველოს გავლით, სწორედ აზერბაიჯანის და თურქეთის ერთმანეთთან დაკავშირების მიზანს ისახავდა, მაგრამ სომხური ტრანზიტის აღდგენის შემთხვევაში აზერბაიჯანს ამ გზაზე უარის თქმა შეუძლია.

სატრანსპორტო კომუნუკაციების გახსნა სომხეთისთვისაც მომგებიანია, აი უკვე 30 წელია, რაც ქვეყანას, თურქეთთან და აზერბაიჯანთან დახურული საზღვრების გამო, გარე სამყაროსთან მხოლოდ ერთად-ერთი დამაკავშირებელი გზა აქვს - საქართველოს გავლით.

ახალი მარშრუტი ამ ვითარებას შეცვლის და ერევანს ახალ შესაძლებლობებს მისცემს. თუმცა, სომხებს ამ თემაზე შერეული გრძნობები აქვთ. მეგრის გავლით ნახიჭევანში გზის გახსნა ნიშნავს, რომ ქვეყნის ტერიტორიაზე იმოძრავებენ აზერბაიჯანელები, რომლებიც მათში დიდ ზიზღს იწვევენ.

დერეფნის უსაფრთხოებას რუსი მესაზღვრეების გააკონტროლებენ, სომხებს ეშინიათ, რომ ისინი ან ტერიტორიაზე და მასთან ერთად ირანის საზღვარზე კონტროლს ნელა-ნელა დაკარგავენ.

ბლოკირებული მარშრუტების აღდგენის შემთხვევაში მთელი რეგიონის სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა მკვეთრად შეიცვლება. სომხეთს და რუსეთს ერთმანეთთან კავშირი საქართველოს გვერდის ავლით ექნებათ, ერევანი ასევე პირდაპირ გზას თურქეთის და შესაბამისად, ევროპის მიმართულებითაც მიიღებს.

აზერბაიჯანსაც თურქეთთან და ევროპასთან დაკავშირების გაცილებით უფრო მოკლე გზა ექნება.

წყარო: nzz.ch