დედამიწაზე უამრავი ლითონია, რომლებიც იშვიათად გვხვდება და რთული მოსაპოვებელია. სპეციალისტები ლითონებს ორ ჯგუფად ყოფენ: ბუნებრივ და ლაბორატორიაში ხელოვნურად მიღებულ ლითონებად. მეორე ჯგუფის ზოგიერთი წარმომადგენლის ღირებულება ძალიან მაღალია.

ოდესმე დაფიქრებულხართ, რატომ ინახავს ხალხი ოქროს ნატეხებს სეიფებში? და რატომ არის თქვენი ვერცხლის ჭურჭელი ასე კარგად შენახული? ეს იმიტომ ხდება, რომ ოქრო და ვერცხლი ორი ძვირფასი ლითონია. მაგრამ რაც შეეხება სხვა მეტალებს, არსებობს სხვა ნივთიერებები, რომლებიც უფრო ძვირია, ვიდრე ოქრო.

გთავაზობთ მსოფლიოში 10 ყველაზე ძვირფასი ლითონის ჩამონათვალს:

1. კალიფორნიუმ-252 - გრამის ფასი 30 მილიონი დოლარი

ყოველწლიურად მსოფლიოში სულ 30-40 მიკროგრამი კალიფორნიუმ-252 იწარმოება. მისი თვისებები უნიკალურია - იზოტოპის 1 გრამის მიერ გამომუშავებული ენერგიის სიმძლავრე ატომური რეაქტორის სიმძლავრეს უტოლდება.

კალიფორნიუმ-252-ის კრიტიკული მასა 5 კგ-ია, ეს კი იმას ნიშნავს, რომ თეორიულად, ამ წონის კალიფორნიუმ-252-ის აფეთქება 5 000 ატომური რეაქტორის აფეთქების ტოლფასია, რაც კაცობრიობის ისტორიის დასრულების პირდაპირპროპორციულია.

ეს ელემენტი მხოლოდ 2 ბირთვულ რეაქტორთან არსებულ ლაბორატორიაში მზადდება. აქედან ერთი აშშ-შია, მეორე - რუსეთში. პირველად ლითონი კალიფორნიის უნივერსიტეტ ბერკლიში 1950 წელს დაამზადეს.

კალიფორნიუმ-252-ს იყენებენ მედიცინაშიც.

უნიკალური ლითონი საშუალებას იძლევა, დაზიანების აღმოსაჩენად დაინახოს ატომური რეაქტორის ნაწილები, თვითმფრინავის დეტალები, რასაც ვერ ხედავს რენტგენის სხივები. მისივე საშუალებით პოულობენ მიწის წიაღში ოქროს მადანსა თუ ნავთობის საბადოებს.

2. პლუტონიუმი - გრამის ღირებულება 256,402 დოლარი

მძიმე მოვერცხლისფრო-თეთრი ფერის რადიოაქტიური ლითონი მიეკუთვნება აქტინოიდების ოჯახს.

ელემენტის ბუნებაში არსებობა იმდენად მცირეა, რომ მისი მოპოვება არამიზანშეწონილია. პლუტონიუმის მისაღებად გამოიყენება როგორც გამდიდრებული ურანი, ისე ბუნებრივი ურანი.

პლუტონიუმი ფართოდ გამოიყენება ბირთვული იარაღის წარმოებაში და ატომურ რეაქტორებში, როგორც ენერგიის წყარო კოსმოსური აპარატებისათვის.

3. ოსმიუმი - გრამის ღირებულება 200.000 დოლარი

დედამიწაზე ერთ-ერთი ყველაზე მკვრივი ელემენტი, ოსმიუმი არის მოლურჯო - ვერცხლისფერი მეტალი. იშვიათი იზოტოპის მოპოვება ძალიან რთულია. პროცესს დაახლოებით 9 თვე სჭირდება.

ეს პლანეტის ყველაზე მკვრივი ნივთიერებაა, მაგრამ ამავდროულად ძალიან მყიფეა. გამოიყენება, როგორც უზუსტესი გამზომი სამედიცინო ხელსაწყოებისთვის.

მსხვილი მწარმოებლები: ყაზახეთი, რუსეთის ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის ქვეყნები.

გამოყენება: პლატინის შენადნობების გასამაგრებლად ელექტრული კონტაქტების, ძაფებისა და სხვა გამოყენებისთვის.

4. რენიუმი - გრამის ღირებულება 1,290 დოლარი

რენიუმი ერთ-ერთი ყველაზე მკვრივი ლითონია, მაღალი დნობის წერტილით. რენიუმისგან მოიპოვებენ სპილენძს.

მსხვილი მწარმოებლები: ჩილე, ყაზახეთი და შეერთებული შტატები.

გამოყენება: მაღალტემპერატურული ტურბინის ძრავებში და ემატება ნიკელის ბაზაზე დამატებით შენადნობებს ტემპერატურის სიმტკიცის გასაუმჯობესებლად. სხვა გამოყენებებში შედის ძაფები, ელექტრო საკონტაქტო მასალა და თერმოწყობილები.

5. რუთენიუმი - გრამის ღირებულება 850 დოლარი

პლატინის ლითონების ეს წევრი ფლობს ჯგუფის მრავალ მახასიათებელს, მათ შორის სიმკვრივეს.

მსხვილი მწარმოებლები: რუსეთი, ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკა და კანადა.

გამოყენება: რუთენიუმი საკმაოდ პოპულარული გახდა ელექტრონიკის სფეროში, როგორც ელექტრო კონტაქტების ეფექტურად დამონტაჟების საშუალება.

6. როდიუმი - გრამის ღირებულება 688 დოლარი

ამ უკიდურესად იშვიათ, ვერცხლისფერ მეტალს ამრეკლავი თვისებები აქვს. მას აქვს საოცარი უნარი გაუძლოს კოროზიას.

როდიუმის მსხვილი მწარმოებლები არიან: სამხრეთ აფრიკა, რუსეთი, კანადა და სხვა ქვეყნები.

გამოყენება: ხშირად გამოიყენება ამრეკლავი თვისებებისთვის - ისეთ ობიექტებში, როგორიცაა საძიებო განათება, სარკეები და საიუველირო ნაწარმი. ასევე ღირებულია საავტომობილო ინდუსტრიაში და რამდენიმე ტიპის სამრეწველო სფეროში.

7. პალადიუმი - გრამის ღირებულება 230 დოლარი

ეს მონაცრისფრო-მოწითალო, ძვირფასი ლითონი ხასიათდება ცხელ პირობებში მდგრადობისა და ოთახის ტემპერატურაზე მნიშვნელოვანი რაოდენობით წყალბადის შთანთქმის უნარით.

მსხვილი მწარმოებლები: რუსეთი, სამხრეთ აფრიკა, აშშ, კანადა და სხვა სხვადასხვა ქვეყნები.

გამოყენება: ავტომობილების მწარმოებლები, გამონაბოლქვის შესამცირებლად პალადიუმისგან კატალიზატორებს ამზადებენ. საიუველირო საშუალებები პალადიუმს "თეთრი ოქროს" შენადნობების შესაქმნელად იყენებენ.

8. ირიდიუმი - გრამის ღირებულება 520 დოლარი

ეს მონაცრისფრო-მოწითალო, ძვირფასი ლითონი ხასიათდება ცხელ პირობებში მდგრადობისა და ოთახის ტემპერატურაზე მნიშვნელოვანი რაოდენობით წყალბადის შთანთქმის უნარით.

მსხვილი მწარმოებლები: რუსეთი, სამხრეთ აფრიკა, აშშ, კანადა და სხვა სხვადასხვა ქვეყნები.

გამოყენება: ავტომობილების მწარმოებლები, გამონაბოლქვის შესამცირებლად პალადიუმისგან კატალიზატორებს ამზადებენ. საიუველირო საშუალებები პალადიუმს "თეთრი ოქროს" შენადნობების შესაქმნელად იყენებენ.

ეს არის პლატინის ჯგუფის ყველაზე ექსტრემალური წევრი. ამ მოთეთრო ლითონს აქვს სუპერ მაღალი დნობის წერტილი, ერთ – ერთი ყველაზე მკვრივი ელემენტია და გამოირჩევა კოროზიისადმი ყველაზე დიდი გამძლეობით. ირიდიუმის დამუშავება ხდება პლატინის მადნისგან.

მსხვილი მწარმოებლები: სამხრეთ აფრიკა.

გამოყენება: მედიცინის, ელექტრონიკისა და ავტომობილების ინჟინერიაში. გამოიყენება პროდუქტებში, როგორიცაა კალმები, საათები, კომპასი.

9. სუფთა პლატინა - გრამის ღირებულება 100 დოლარი

პლატინამ სახელი მისი მოქნილობის, სიმკვრივის და არაკოროზიული თვისებების გამო გაითქვა. ეს მეტალი ასევე ჰგავს პალადიუმს, რადგან შეუძლია გაუძლოს დიდი რაოდენობით წყალბადს.

მსხვილი მწარმოებლები: სამხრეთ აფრიკა, რუსეთი, კანადა და მინერალების გადამამუშავებელი სხვა ქვეყნები.

გამოყენება: სამკაულებში თავისი ბრწყინვალე გარეგნობისა და შესანიშნავი წინააღმდეგობის გამო გამოიყეება. ასევე სტომატოლოგია, შეიარაღება და აერონავტიკა.

10. ოქრო (999,9 სინჯის) - გრამის ღირებულება 58 დოლარი

თავისი სასურველობისა და გამძლეობის გამო ოქრო ერთ–ერთ ყველაზე პოპულარულ ლითონად და ინვესტიციის ვარიანტად რჩება.

ოქროს ძირითადად მიმდებარე ქანებისგან, ოქროს მომპოვებელი აღჭურვილობით მოიპოვებენ.

უდიდესი მწარმოებლები: სამხრეთ აფრიკა, შეერთებული შტატები, ავსტრალია და ჩინეთი.

გამოყენება: სამკაულები და სამრეწველო გამოყენება. მისი გამტარობა მას ელექტრონიკის დიდ კომპონენტად აქცევს, ხოლო ამრეკლავი ზედაპირი ხელს უწყობს უკეთ გამოსხივების ფარებისა და ოფისის ფანჯრების შექმნას. ოქრო საუკეთესოდ იზომება ცეცხლის ანალიზის მეთოდით.

Bpn.ge