მთაწმინდის პარკში პირველი სანაყინე კაფე-პავილიონი ააშნდება. როგორც „კომერსანტმა“ გაარკვია პროექტის ესკიზი თბილისის არიქტექტურის სამსახურთან უკვე შეათანხმა.

როგორც განმარტებით ბარათში ვკითხულობთ, პროექტის კონცეფცია მდგომარეობს იმაში, რომ  არსებულ ისტორიულად ჩამოყალიბებულ გარემოში უხეში ჩარევის გარეშე, ძეგლის მარჯვენა  პლატოზე ახალი სანაყინე კაფე-პავილიონის განთავსდეს.  ირკვევა, რომ საპროექტო კაფე-პავილიონის განთავსების ადგილი განისაზღვრა საარქივო მასალებში მოძიებული ტერიტორიის გენგეგმაზე დაყრდნობით. აღნიშნული გენ.გეგმის მიხედვით, ძეგლის ორივე მხარეს არსებულ პლატოებზე  სიმერტიულად იყო დაპროექტებული წრიული ფორმის შადრევნები. მარცხენა პლატოზე შადრევნის ადგილას შემდგომში განთავსდა „ ხილის პავილიონი“. რომელიც ამჟამად აღარ არსებობს. სწორედ ამ „ხილის პავილიონის „  ანალოგიურად ძეგლის მარჯვენა პლატოზე ადრე არსებული წრიული ფორმის შადრევნის ადგილას მოიაზრება წარმოდგენილი ობიექტის განთავსება.

დოკუმენტში წერია, რომ შენობა წარმოადგენს თეთრი ფერის მსუბუქი ლითონის აჟურული კონსტრუქციის და მინის ვიტრაჟებით შესრულებულ პავილიონს. მისი სიმაღლე არ აღემატება 6 მეტრს, დიამეტრი კი 11,10 მერტია. პირველ სართულზე, რომლის სასარგებლო ფართი 94მ2-ია, განთავსებულია  დახლ-ბუფეტი დამხმარე სათავსებით, მაგიდები მომსვლელთათვის, სველი წერტილები პერსონალისათვის და შშმ პირთათვის. მეორე სართულზე (80მ2) განთავსებულია მომსვლელთათვის განკუთვნილი მაგიდები. კაფეს ვიტრაჟები წარმოადგენს ე.წ. სლაიდერების სისტემას რომლებიც შესაბამისი ამინდის დროს უზრუნველყოფენ შენობის მქსიმალურ გახსნილობას. შენობის პერიმეტრზე მოწყობილია წყლის სარკე დეკორატიული შადრევნებით. პავილიონის მიმდებარედ მოიაზრება საჩრდილობელი პერგოლის და გარე მსუბუქი დიზაინის მქონე მაგიდების და სკამების განთავსება.

საპროექტო წინადადებით ასევე განსაზღვრულია ფუნიკულიორისა და საბაგირო გზის ზედა შენობების მიმდებარე ტერიტორიისა და საპარკო ნაგებობების კეთილმოწყობა და საბაგირო გზის ზედა ახალი შენობის დაპროექტება.

დოკუმენტის მიხედვით ირკვევა, რომ ესკიზი შესრულებულია საპროექტო ნაკვეთის იმ ნაწილზე რომელიც მდებარეობს მთაწმინდის ფუნიკულიორის ზედა ბაქანზე კულტურული მემკვიდრეობის უძრავი ძეგლის ჩრდილოეთით და ესაზღვრება პარკის საბაგიროს ზედა სადგურის განთავსების ტერიტორიას. ბაქნის ნაწილზე, რომელზედაც მოიაზრება ესკიზური პროექტი, ამჟამად განთავსებულია გასართობი მსუბუქი კონსტრუქციის ატრაქციონი-ბატუტი.        

პროექტს თან ახლავს ტერიტორიის ისტორიულ-არქიტექტურული კვლევა, რომელიც ხელოვნებათმცოდნე გია ჭანიშვილმა მოამზადა. დოკუმენტი 33 გვერიანი და მოთხრობილია მთაწმინდის პარკის განაშენიანების ისტორია 1896 წლიდან დღემდე. კომერსანტი გთავაზობთ მცირე ამონარიდ მომზადებული კვლევიდან:

„ფუნიკულიორის გაყვანის იდეა 1896წ. წამოაყენა. თბილისის `კონკის მმართველმა, ბელგიის ანონიმური საზოგადოების ინჟინერმა ალფონს რობიმ. 1900წ. ქალაქის თვითმმართველობამ ხელშეკრულება დადო ბელგიელებთან, რომლის თანახმად ეს საზოგადოება ფუნიკულიორს 45 წლის განმავლობაში გაუწევდა ექსპლუატაციას, შემდეგ კი, უსასყიდლოდ გადასცემდა ქალაქს. ფუნიკულიორის მშენებლობა დაიწყო 1903 წ. და დამთავრდა 1905 წ. გაიხსნა 27 მარტს და თავიდანვე თბილისის ლანდშაფტის სილუეტის განმსაზღვრელი გახდა.

ფუნიკულიორი ააგო ბელგიურმა ანონიმურმა სააქციონერო საზოგადოებამ. პროექტის ავტორი იყო ფრანგი ინჟინერი  ბლაში. 1920-იანი წლების ბოლოს დაიწყო მთაწმინდის მოშიშვლებული ფერდობების გამწვანება ახალი ნარგავებით. ეს ადგილი უნდა გადაიქცეულიყო დასვენებისა და გართობის ადგილად. თუმცა, პლატო არ იყო კეთილმოწყობილი და მისი მხოლოდ წინა ბაქანი გამოიყენებოდა. ამიტომ, 1930-იან წლებში გადაწყდა პლატოზე პარკის მოწყობა.

პარკთან ერთად აქ უნდა აშენებულიყო მთელი კომპლექსი: ფუნიკულიორის ახალი ზედა სადგური, რესტორანი, ღია თეატრი, საზაფხულო კინოთეატრი, სპორტული ნაგებობები, ინგლისური ბაღი და სხვ. პარკი. 1956 წელს აღიმართა სატელევიზიო ანძა  ხოლო 1972 წელს აშენდა ახალი სატელევიზიო ანძა. 1959წელს ამუშავდა საბაგირო გზა რუსთაველის პრ.  მთაწმინდის პლატო, რომლის სიგრძე  906მეტრი იყო სიჩქარე კი 18,1 კმ/სთ, გამტარუნარიანობა 500 მგზავრი საათში. 1970-იანი წლების დასაწყისში აშენდა ფუნიკულიორის ახალი ქვედა სადგური. 1990-იან წლებში საქართველოში მომხდარი პოლიტიკური ცვლილებების დროს მთაწმინდის პარკი და რესტორნის შენობა ფუნიკულიორით და საბაგირო გზით მიტოვებულ იქნა და უპატრონობით გაპარტახდა. 2000-იანი წლებიდან მიმდინარეობს მთაწმინდის პლატოს პარკის, ფუნიკულიორის სისტემის და სხვადასხვა ნაგებობების სარეაბილიტაციო სამუშაოები“,- წერია კვლევაში.

აღსანიშნავია, რომ პროექტი „სტუდია 9“ მოამზადა, მთავარი არქიტექტორი კი მამუკა ჩხაიძეა.

ბაჩო ადამია