„საქართველოში უამრავი პრობლემა გვაქვს და თუ მთავრობამ მოიფიქრა რაღაც სასწაულებრივი გადაწყვეტილება, რომლითაც დაარწმუნებს ინვესტორებს, რომ ანაკლიის პორტის მშენებლობაზე ხელის შეშლა სამართლიანი იყო და სამართლიანად მოხდა ბიზნესებისთვის ხელის შეშლა, მაშინ აზრი ექნება ინვესტიციების მოზიდვის ახალი სტრატეგიის შემუშავებას,“ - ასე აფასებს ეკონომისტი ზვიად ხორგუაშვილი ინვესტიციების მოზიდვის განახლებულ სტრატეგიას, რომელიც რამდენიმე დღის წინ საქართველოს პრემიერ-მინისტრის მრჩეველმა ეკონომიკურ საკითხებში ბექა ლილუაშვილმა და სააგენტოს - „აწარმოე საქართველოში“ ხელმძღვანელმა მიხეილ ხიდურელმა ეკონომიკის ექსპერტებთან განიხილეს.  

შეხვედრისას საუბარი შეეხო იმ მსხვილ უცხოურ კომპანიებთან კომუნიკაციას, რომლებიც, შესაძლოა, საქართველოში ინვესტიციების განხორციელებით დაინტერესდნენ. აღსანიშნავია, რომ განახლებული სტრატეგიის დეტალებზე საუბარი არ ყოფილა და უცნობია რა ნაბიჯებს ითვალისწინებს მთავრობის ახალი გეგმა ქვეყანაში უცხოური ინვესტიციების მოსაზიდად. მათივე თქმით, პროცესში ანალიტიკოსებისა და ექსპერტების რეკომენდაციებს განსაკუთრებული ყურადღება ექცეოდა.

„არავინ იცის დეტალები, თუ რა უნდა იყოს ამ განახლებულ სტრატეგიაში, კონკრეტულად რა უნდათ და რას აპირებენ, მხოლოდ ვიცით  ზოგადი მესიჯები. ეჭვის დონეზეა ის, რომ შეიძლება ექსპორტი წაახალისონ და იმპორტი შედარებით შეიზღუდოს, რათა ვაჭრობა დაბალანსდეს, მაგრამ დადასტურებულად არაფერია ცნობილი.

რეალურად, მთავრობა ამდენი ხნის მანძილზე გვპირდება, რომ აუცილებლად გაუმკლავდება ამ ეკონომიკურ კრიზისს ისე, რომ საკმაოდ ბევრ ფულს დაუთმობდა მოსახლეობას. ეს იყო მთელი ამ პროცესების მთავარი აზრი, მაგრამ მივიღეთ, ის რომ მთავრობამ გასცა უამრავი დაპირება და  უამრავი ფული იფლანგება საბანკო საკრედიტო სუბსიდირებებში.  მაგალითად ფული იხარჯება იმაში, რომ რაღაც გაუგებარი 20 მილიონი ლარი აქვთ გამოყოფილი მცირე გრანტებისთვის. კაცმა არ იცის ეს რა მცირე გრანტებია და რა კრიტერიუმებით უნდა მოხდეს ამის შერჩევა.  თავისივე საბიუჯეტო გეგმაში აქვთ უამრავი პრობლემა, რაც იმაში მდგომარეობს, რომ თითქმის არაფერი არ აქვთ დასაბუთებული,“ - განმარტავს ზვიად ხორგუაშვილი.

როგორ უმკლავდებოდა მთავრობა თავისი გეგმებით საქართველოში ეკონომიკური თუ საინვესტიციო გარემოს შენარჩუნების მისიას, ამასთან დაკავშირებით ზვიად ხორგუაშვილი განმარტავს, რომ ხანგრძლივი შეზღუდვები და არათანმიმდევრულობა არც ინვესტორისთვის დარჩებოდა შეუმჩნეველი და შესაბამისად, ინვესტიციების მოზიდვა ახლა უფრო რთული ხდება. 

ერთის მხრივ, მთავრობა ნებისმიერ გამოწვევასთან დაკავშირებით იყო არათანმიმდევრული, რაც პანდემიამ გვაჩვენა.  ერთ შემთხვევაში რაღაცას ზღუდავდა, მეორე შემთხვევაში ხსნიდა. დროის საკითხი იყო გაუგებარი, დიდი ხანი რაღაცის შეზღუდვა რატომ არ მოიხსნა და რატომ გაგრძელდა დიდი ხნით, ასევე გაურკვეველი იყო ტრანსპორტის შეზღუდვა.

ერთია რომ მთავრობას ჰქონდა არათანმიმდევრულობა, მეორე იყო რომ ნელა უმკლავდებოდა პროცესებს, ამას ინვესტორი უყურებდა რომ ამ პერიოდში არც ერთი ბიზნესის არანაირი რეგულირება არ მომხდარა პირიქით გაიზარდა რეგულაციები, მათ შორის საბანკო სფეროში, მშენებლობის  სექტორში და ამან გამოიწვია ის, რომ საქართველო ამ მხრივ არა არის სხვა ქვეყნებთან შედარებით მიმზიდველი, — აღნიშნა ეკონომისტმა. 

ზვიად ხორგუაშვილი ჯანსაღი საინვესტიციო გარემოს შექმნაში საგადასახადო სისტემის როლს უსვამს ხაზს, რომლის შემსუბუქებისთვის, მისი თქმით დღევანდელ რეალობაში არაფერი გაკეთებულა.

„შეიძლება ჩვენ უფრო ნაკლები გადასახადები გვქონდეს ვიდრე საფრანგეთში, მაგრამ ჩვენზე ნაკლები გადასახადები აქვს სომხეთსაც , აზერბაიჯანსაც , რუსეთსაც , მოლდოვასაც და უამრავ სხვა ქვეყანას, თურქეთსაც მათ შორის. შესაბამისად ამ მხრივ არც ერთი ნაბიჯი არ გადადგმულა იმისთვის, რომ მცირედით მაინც შემცირებულიყო გადასახადები, იქნებოდა ეს მოგების გადასახადი, დამატებითი ღირებულების, საშემოსავლო თუ ა.შ. ეს  წაადგებოდა არა მხოლოდ ინვესტიციებს, არამედ მოქალაქეებსაც, იქიდან გამომდინარე, რომ ფული,  დასაქმებასაც წაახალისებდა და უმუშევრობის კუთხით ეს მდგომარეობა არ გვექნებოდა, — განმარტავს ხორგუაშვილი. 

უცნობ საინვესტიციო გეგმას, ეკონომისტის აზრით ბევრი მინუსი აქვს, მათ შორისაა ის ექსპერტები, რომელთან კონსულტაციითაც ხდებოდა გადაწყვეტილებების მიღება.

„მცდარი ეკონომიკური წარმოდგენებიდან გამომდინარე შექმნილი გეგმა ვერ იქნება წარმატებული, იქიდან გამომდინარე, რომ ვიცით ვინ ყავთ მოწვეული ექსპერტები.

ერთერთი ეკონომიკის ექსპერტი სამხრეთ კორეელი გვარად ჩანგია, რომელიც არის ანტი-კაპიტალისტი , სოციალისტი, მემარცხენე - როგორ შეიძლება ამ გვარს და ინვესტიციების მოზიდვას შორის ტოლობის ნიშნის დასმა.  პირიქით, ესეთი ადამიანები  ზოგადად აფრთხობენ ბიზნესს.

მე არანაირი იმედი არ მაქვს, რომ გადასახადების შემცირება მოხდება ან დერეგულირების საკითხი წამოიჭრება. მე არ მჯერა, რომ რაც არ უნდა საინვესტიციო პაკეტი თუ გეგმა მიიღონ, რეალურად იქნება ინვესტიციების მოზიდვაზე  მორგებული გადაწყვეტილება. ეს იქნება პოპულისტური და არჩევნების მოგებაზე მორგებული გადაწყვეტილება, — ამბობს ზვიად ხორგუაშვილი კომერსანტთან საკითხის შეფასებისას.

მარიამ მორგოშია