2012 წელს ქართული ოცნების ერთ-ერთი მთავარი წინასაარჩევნო დაპირება პენსიების მკვეთრი ზრდა იყო. საარჩევნო პროგრამაში ზუსტი რიცხვი არ ჩაწერილა, მაგრამ მხარდამჭერებთან შეხვედრაზე 220-230 ლარი სახელდებოდა. 220 ლარი პენსია მართლაც გახდა, ოღონდ 8 წლის შემდეგ, 2020 წლის ივლისში.
რამდენი იყო პენსია ხელისუფლების ცვლილებამდე? სოციალურ ქსელში ხშირად ვრცელდება მცდარი ინფორმაცია, რომ თითქოს 2012 წელს ასაკობრივი პენსია 150 ლარს შეადგენდა. სინამდვილეში 67 წლამდე პირები 110 ლარს იღებდნენ, 67 წლიდან ზემოთ 125 ლარს. 150 ლარი კი 2013 წლის ბიუჯეტის პროექტში იყო გათვალისწინებული. კიდევ უფრო მეტი სიზუსტისთვის 67 წლამდე პირების საბაზისო პენსია 100 ლარს შეადგენდა, რომელსაც სტაჟის მიხედვით 5, 7 ან 10 ლარი ემატებოდა, მაგრამ რადგან უმეტესობისთვის დანამატი 10 ლარს უდრიდა რიცხვი 110 მაინც შეიძლება სწორად ჩაითვალოს.
ოცნების ხელისუფლების პირობებში პენსიების ზრდა 2013 წელს დაიწყო და ის 150 ლარს გაუტოლდა, რაც 67 წლამდე პირებისთვის 36%-იან ზრდას ნიშნავდა, 67 წელს გადაცილებულებისთვის 20%-იანს. შემდგომ წლებში პენსია ან საერთოდ არ იზრდებოდა, ან ზრდის ტემპი ბევრად დაბალი იყო. 2014 წლის ნულოვანი ზრდის მდეგ 2015 წელს მხოლოდ 7%-ით 160 ლარამდე გაიზარდა.
2013-ის შემდეგ, ყველაზე მაღალი ზრდა 2020 წელს დაფიქსირდა, როდესაც საბაზისო პენსია 200-დან 220 ლარამდე გაიზარდა. 70 წლისა და უფროსი ასაკის ადამიანებისთვის ზრდის ტემპი 25%-ს შეადგენდა მათი პენსია 250 ლარს გაუტოლდა. ზრდა ორ ეტაპად იანვარსა და ივლისში მოხდა. ჯერ კიდევ პანდემიამდე ოპოზიციამ ზრდის ტემპის დაჩქარება საარჩევნო წელს დაუკავშირა, რაც მთავრობამ კატეგორიულად უარყო.
ასაკობრივი პენსია ბოლოს 2021 წლის იანვარში გაიზარდა. 70 წლამდელებისთვის 20 ლარით 240 ლარამდე 70 წლის და უფრო მაღალი წლოვანების ადამიანებისთვის 25 ლარით 275 ლარამდე.
მაღალმთიან დასახლებაში მცხოვრები პირები პენსიაზე 20%-იან დანამატს იღებენ, შესაბამისად მათი პენსია 288 და 330 ლარს უდრის.
ინფლაციის გაუთვალისწინებლად არც მშპ-ის, არც ხელფასისა და არც პენსიის ნომინალური რაოდენობა ბევრს არაფერს გვეუბნება. საქსტატის ცნობით 2012 წლის დროინდელი 110 ლარი მსყიდველობითუნარიანობით 2021 წლის 147 ლარს უთანაბრდება. გამოდის რომ საბაზისო პენსია რომელიც დღეს 240 ლარია, 2012 წლის დროინდელს 63%-ით აღემატება. ისევე როგორც არასწორია ნომინალურით თავის მოწონება და იმის მტკიცება, რომ პენსია თითქოს 118%-ით გაიზარდა, ასევე მცდარია მისი დოლარებში დაანგარიშება და ზრდის ტემპის ხელოვნურად 10%-მდე შემცირება.
იმავე ინფლაციის კალკულატორით 9 წლის წინანდელი 125 ლარი, ამჟამინდელ 167 ლარს უდრის. 67 წლიდან 70 წლამდე პირებისთვის პენსია მხოლოდ 44%-ითაა გაზრდილი, ხოლო 70 წლისა და უფროსი ასაკის ადამიანებისთვის 65%-ით.
მაღლმთიან დასახლებაში მცხოვრბთთათვის პენსიების შესაბამისად 96%-ით, 72%-ითა და 98%-ით გაიზარდა.
სხვადასხვა ასაკობრივი კატეგორიისა და სხვადასხვა გეოგრაფიულ არეალში მცხოვრებთთათვის რეალური პენსია 2012-2021 წლებში 44-98 პროცენტითაა გაზრდილი, თუმცა იმის გათვალისწინებით, რომ მაღალმთიან დასახლებაში მოსახლეობის მხოლოდ 6.7% ცხოვრობს და 67-70 წლის ადამიანთა წილიც პენსიონერთა საერთო რაოდენობაში არც ისე მაღალია, უმეტესობა მათგანის რეალური პენსია მაინც 63-65 პროცენტით გაიზარდა.
2012-2020 წლებში ქვეყნის ეკონომიკა მხოლოდ 24.3%-ით გაიზარდა. ანუ პენსიის ზრდის ტემპი ეკონომიკის ზრდის ტემპს 2.6-ჯერ აღემატებოდა.
2012 წელს მოსახლეობის საპენსიო უზრუნველყოფისთვის 1.065 მლრდ ლარი იყო გამოყოფილი, რაც ამჟამინდელ 1.422 მლრდ-ს უდრის, 2021 წელს იმავე მიზნისთვის ბიუჯეტში 2.6 მლრდ ლარია გათვალისწინებული, ანუ 83%-ით მეტი. ჯამური თანხის უფრო მაღალი პროცენტული რაოდენობით ზრდა პენსიონერთა რაოდენობის ზრდამ გამოიწვია. თუ ამ თანხას სავალდებულო საპენსიო დაზღვევისთვის გამოყოფილ 220 მლნ-საც დავამატებთ მივიღებთ რიცხვ 2.82 მლრდ-ს, ანუ 9 წლის წინანდელთან შედარებით 98%-ით მეტს, რაც უკვე, ეკონომიკის რეალური ზრდის ტემპს არა 2.6-ჯერ, არამედ 4-ჯერ აღემატება.
გიორგი ელიზბარაშვილი
პენსია
