ერთ თვეზე მეტია, ლარი დოლართან მიმართებით გამყარების ტენდენციას ინარჩუნებს. საქართველოს ეროვნული ბანკის მიერ 7 თებერვლისთვის განსაზრვული კურსით, 1 აშშ დოლარი 2.9867 ლარი ღირს. Bloomberg-ის სავაჭრო სისტემაში დოლარი ამ დროისთვის 2.9300 ლარი ღირს, რაც 2020 წლის ზაფხულის შემდეგ ლარის ყველაზე მყარი კურსია.
ეკონომისტi აკაკი ცომაია „კომერსანტთან“ ლარის გამყარების 2 ფუნდამენტურ ფაქტორს ასახელებს, ესენია ექსპორტის და ფულადი გზავნილების ზრდა.
„ლარის ბოლოდროინდელი გამყარების ორი მთავარი მიზეზი არსებობს, ეს არის ექსპორტის და ფულადი გზავნილების ზრდა. 2021 წელს ორივე მნიშვნელოვნად გაიზარდა, რამაც 2020 წელთან შედარებით ჩვენს ეკონომიკურ ზრდაზე მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა, ასევე აისახა ლარის კურსზეც.
2021 წელს საქართველოს ეკონომიკა 10.6%-ით გაიზარდა, რაც ახლა ლარის კურსზეც აისახება. გარდა ამისა, კურსზე გავლენას მკაცრი მონეტარული პოლიტიკა ახდენს, მაღალ საპროცენტო განაკვეთი ხელს უწყობს ლარში დეპოზიტების მოზიდვას, დოლარში კი შემცირებას. მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრება, ასევე, ახდენს მოთხოვნის მოთოკვას, რაც აისახება ხარჯვით ნაწილზე და იმპორტის შემცირებაზე. შედეგად, იმპორტზე ფასები უნდა შემცირდეს, რამაც ჯამში, ხელი უნდა შეუწყოს ლარის გამყარებას“, — ამბობს აკაკი ცომაია.
ეკონომისტი ნიკა შენგელია ფიქრობს, რომ გამყარების ტენდენცია თებერვლის შუა რიცხვებამდე გაგრძელდება, თუმცა არც ამის შემდეგ იქნება მნიშვნელოვანი რყევები.
„ზოგადად იანვარში დოლარზე მოთხოვნა ნაკლებია. პროდუქტების, სურსათისა და სხვა იმპორტირებული პროდუქციის მარაგი დეკემბერშია გაკეთებული, რაც იმპორტის შემცირებასა და შესაბამისად დოლარზე მოთხოვნის შემცირებას განაპირობებს. თებერვლის შუა რიცხვებამდე ლარი 3.-4-3.10-ს შუალედში იქნება, შემდეგ დაიწყებს მცირედ გაუფასურებას, მაგრამ არ იქნება მნიშვნელოვანი ცვლილება. 2022 წლის პირველ კვარტალში, მაქსიმუმ, 3.13 ნიშნულს მიაღწიოს“, - განაცხადა ნიკა შენგელიამ.
TBC Capital-ში აღნიშნავენ, რომ ლარის მიმდინარე კურსი ზომიერად ოპტიმისტურია და სამომავლოდ მისი ან დაახლოებით იმავე დონეზე შენარჩუნება ან გარკვეული დასუსტებაა უფრო მოსალოდნელი, ვიდრე გამყარების ბოლო პერიოდში არსებული დინამიკის გაგრძელება.
„ბოლო პერიოდში სახეზეა უფრო მეტი ინვესტირება ლარის დეპოზიტებში და ამავდროულად მეტი სავალუტო დაკრედიტება, განსხვავებით იმ პერიოდებისაგან, როდესაც ორივე შემთხვევაში საპირისპირო ტენდენცია ლარის გაუფასურებას იწვევდა. წმინდა შემოდინებების მხრივ, აღსანიშნავია დეკემბრის მნიშვნელოვანი გაუმჯობესება, ისევე როგორც, თიბისის წინასწარ მონაცემებზე დაყრდნობით, იანვარში ტურიზმის აღდგენის დაჩქარება. ამასთან, მართალია ჯერჯერობით არარეზიდენტების მიერ დეკემბერსა და იანვარში ლარში ინვესტირების მაჩვენებლები არაა ხელმისაწვდომი, თუმცა, როგორც ჩანს, ამ მიმართულებითაც აქტივობა მაღალი იყო. ფისკალური კომპონენტი კი, იმის გათვალისწინებით, რომ დეკემბერში დეფიციტი ტრადიციულად მაღალი იყო, ლარის გამყარების განმსაზღვრელი ფაქტორი ვერ იქნებოდა,– ნათქვამია TBC Capital–ის ეკონომისტის მიმოხილვაში.
აღსანიშნავია, რომ ლარის გამყარებას ეროვნული ბანკის მიერ მონეტარული პოლიტიკის გამკაცრება და დეკემბერში რეფინანსირების განაკვეთის 10.5%-მდე ზრდა უძღვოდა წინ, რომელიც სებ-მა თებერვლის დასაწყისში უცვლელად დატოვა. გარდა ამისა, 2021 წლის დეკემბერში ფულადი გზავნილები წლიურად 14.9%-ით – 711.1 მლნ ლარამდე, ხოლო ექსპორტი 28.8%-ით – 419.5 მლნ აშშ დოლარამდე გაიზარდა.
ნინო თამაზაშვილი
ლარის კურსი
