ბელარუსში თვითმფრინავის იძულებითი დასმის და ოპოზიციური ჟურნალისტის დაპატიმრების შემდეგ, ცივილიზებული სამყაროს წინაშე რთული პრობლემა დადგა - რა პასუხი უნდა გაეცეს სახელმწიფოს მიერ დაგეგმილ საჰაერო მეკობრეობას?
პირველი რეაქცია ბუნებრივი და ლოგიკურია, ევროპას და ბელარუსს შორის ავიამიმოსვლის შეწყვეტა. ერთი შეხედვით, ადეკვატური ინიციატივაა, თუმცა, მხოლოდ ერთი შეხედვით. რეალობაში ეს სანქცია არც თავად ლუკაშენკოს და არც მის გარემოცვას არანაირად არ შეეხება, ისინი ისედაც ვერსად ვერ მოგზაურობენ.
ამ აკრძალვის შედეგად მხოლოდ განათლებული და თანამედროვედ მოაზროვნე, არსებული რეჟიმის მოწინააღმდეგეები დაზარალდებიან. ფრენების ბლოკირება ბელარუსების იზოლირებას და დიქტატორის მძევლებად გადაქცევის პროცესს მხოლოდ დააჩქარებს.
სანქციები? არც ეს არის ეფექტური გზა, ლუკაშენკოს დიდი მეგობრის, ვლადიმერ პუტინის და მისი რეჟიმის წინააღმდეგ არაერთი აკრძალვაა შემოღებული. პირველი ზომები ჯერ კიდევ 2012 წელს, იურისტის სერგეი მაგნიცკის ციხეში გარდაცვალებასთან დაკავშირებით იქნა შემოღებული.
ამის შემდეგ პუტინმა ყირიმი მიიტაცა, მისმა ქვეშევრდომებმა სამგზავრო თვითმფრინავი ჩამოაგდეს, აშშ-ს არჩევნებში ჩაერიენ, სკრიპალები ინგლისში მოწამლეს და დასავლეთი მნიშვნელოვან ინფრასტრუქტურაზე რამდენიმე ჰაკერული შეტევა განახორციელეს.
ყოველ ახალ თავხედობას სანქციების ახალი პაკეტი მოჰყვებოდა, თუმცა, პუტინის საქციელი ვერაფერმა შეცვალა. მეტიც, აკრძალვები რუსეთის პრეზიდენტს ქვეყნების ეკონომიკური პრობლემების დასავლეთზე გადაბრალების საშუალებას აძლევენ.
ბრიტანეთში, სადაც ცხოვრება და მოპარული მილიარდების შენახვა რუს ოლიგარქებს და მაღალჩინოსნებს განსაკუთრებით უყვართ, მათი სიმდიდრის წარმოშობის შესწავლა დაიწყეს. წესით ეს მათთვის სერიოზული პრობლემა უნდა ყოფილიყო, თუმცა, წლები გავიდა და კრემლთან დაკავშირებულმა არც ერთ რუს მილიარდერმა თავისი ქონების 1%-ც კი არ დაუკარგია.
„მათ ძალიან კარგი ბუღალტრები ჰყავთ, ისინი ყოველთვის ჩვენზე 1 ნაბიჯით წინ არიან“ - განაცხადა ბარაკ ობამას ადმინისტრაციის ერთ-ერთმა მაღალჩინოსანმა.
კრემლის წარმომადგენელთა დიდი უმრავლესობის შვილები დასავლეთში ან ცხოვრობენ და ქონებას ფლობენ და მათთვის ევროპაში და შტატებში შესვლის აკრძალვა მძიმე დარტყმა იქნება. მაგრამ დასავლეთი ამაზე გასაგები მიზეზების გამო არ მიდის, კოლექტიური პასუხისმგებლობის პრინციპის დამკვიდრება ევროპის და ამერიკისთვის მიუღებელია.
მაშ რა შეიძლება იყოს ეფექტური? რუსეთის ეკონომიკა მისი სისუსტის მიუხედავად, გლობალური ეკონომიკასთან ძალიან მჭიდროდაა დაკავშირებული და მისთვის შესაძლოა ძალიან მტკივნეული იყოს ისეთი ზომები, როგორც სახაზინო ობლიგაციებით ვაჭრობის აკრძალვა, მსხვილი რუსული კომპანიების აქციების დაბლოკვა და რუსეთის გათიშვა SWIFT -ის სისტემიდან.
რუსეთის ინტერნეტ-დომენი ru კალიფორნიული კორპორაციის ხელშია, ხოლო რუსული გაზის (საბიუჯეტო შემოსავლების 25%-ს წყარო) ძირითადი მომხმარებელი ევროპაა. აქაც შესაძლებელი პუტინის რეჟიმისთვის მძიმე დარტყმის მიყენება.
მაგრამ რამდენად ეფექტური იქნება ეს სანქციები? შესაძლოა პირიქით, მათი წყალობით რუსები პუტინის ირგვლივ გაერთიანდნენ და ამან რეჟიმის არა დასუსტება, არამდე გაძლიერება გამოიწვიოს.
ლუკაშენკოს და პუტინის მთავარი მოკავშირეა დასავლეთის ქვეყნებს შორის ქრონიკული შეუთანხმებლობა, რომელიც მათ ლავირების საშუალებას აძლევს. ორივე ლიდერს იმის იმედი აქვს, რომ დასავლეთს სერიოზული კონფრონტაციის შემთხვევაში გარდაუვალი დანაკარგების ეშინია.
გარდა ამისა, ევროპას და ამერიკას რუსი და ბელარუსი ახალგაზრდების იმედი აქვს, რომ საბოლოო ჯამში, განახლება სწორედ მათგან წამოვა, ამიტომაც დასავლეთს მათთვის ზურგის ქცევა არ სურს.
ეს კი შესაძლო სანქციების არეალს მკვეთრად ამცირებს, არც ისე ბევრია იმის შესაძლებლობები, რომ რეჟიმი მკაცრად დაისაჯოს ისე, რომ ეს მის მომავალ თაობას არ შეეხოს.
spectator.co.uk
თენგიზ აბლოთია