„დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა (NCDC) 90 ათას ლარზე მეტი გადაუხადა საეჭვო ტენდერებში შემჩნეულ FCTC-ს“, - აცხადებენ არასამთავრობო ორაგანიზაციაში „მმართველობის მონიტორინგის ცენტრი“ (GMC). რომლის ვებგვერდზე გამოქვეყნებული მასალიდან ირკვევა, რომ დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა აღნიშნული თანხა FCTC-ს  პანდემიის დროს დახურულ ობიექტებში თამბაქოს კანონის აღსრულების გაკონტროლებისთვის გადაუხადა. 

GMC-ის ინფორმაციით, თამბაქოს კონტროლის ალიანსის ხელმძღვანელი (FCTC) გიორგი ბახტურიძე, რომელიც თამბაქოს აკრძალვაზე და პოპულარიზაციის შემცირებაზე წლებია საუბრობს და სახელმწიფო უწყებებთან ხშირად თანამშრომლობს და მილიონობით ლარის ღირებულების ხელშეკრულებებს აფორმებს - ძირითად შემთხვევაში შემსყიდველი უწყება სწორედ დაავადებათა კონტროლის და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ცენტრია. 

საჯარო რეესტრის მიხედვით გიორგი ბახტურიძე 24 კომპანიაში მონაწილეობს როგორც დამფუძნებელი, ისე დირექტორი. 

„ამ კომპანიებიდან ორი: ა(ა)იპ ”საქართველოში თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენციის იმპლემენტაციისა და მონიტორინგის ცენტრი” (FCTC) და ა(ა)იპ “საქართველოს ჯანმრთელობის ხელშეწყობისა და განათლების ფონდი” ხშირად მონაწილეობს სახელმწიფო ტენდერებში. ორივე კომპანიის ძირითადი საქმიანობის სფერო სატრენინგო მომსახურება, ბაზრის კვლევა და გამოკითხვების ჩატარებაა.

კომპანიები ყველაზე ხშირად მომსახურებას სსიპ „დაავადებათა კონტროლისა და საზოგადოებრივი ჯანმრთელობის ცენტრს“ (NCDC) უწევენ.

ა(ა)იპ “საქართველოში თამბაქოს კონტროლის ჩარჩო კონვენციის იმპლემენტაციისა და მონიტორინგის ცენტრი” სახელმწიფო შესყიდვებში 2011 წლიდან მონაწილეობს. 2011 წლიდან დღემდე კომპანიის 2,468,364 ლარის ღირებულების ხელშეკრულება აქვს გაფორმებული. კომპანიას ყველა ხელშეკრულება მხოლოდ NCDC-ის აქვს გაფორმებული.

აღნიშნული თანხიდან 1,441,800 ლარი დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა FCTC-ის თამბაქოს კანონმდებლობის აღსრულებისა და განხორციელების ობსერვაციისთვის გადაუხადა. 2018 წლიდან დღემდე ამ კონკრეტული მომსახურებისთვის NCDC ექსკლუზიურად მხოლოდ FCTC-ს უფორმებს ხელშეკრულებას და ასიათასობით ლარს უხდის იმისათვის, რომ დაადგინოს რამდენად ჯეროვნად ხდება თამბაქოს კანონმდებლობის პრაქტიკული აღსრულება. 

საინტერესოა, რომ 2020-2021 წლებში ქვეყანაში არსებული პანდემიის პირობებშიც NCDC-ი აგრძელებდა ბაზრის კვლევისთვის FCTC-თვის ხელშეკრულების გაფორმებას. 

მაგალითად, 2020 წელს 300,000 ლარის ღირებულების ხელშეკრულება გაფორმდა დაავადებათა კონტროლის ცენტრსა და FCTC-სთან.

როგორც ხელშეკრულებაში ვკითხულობთ, FCTC-ის უნდა მოეხდინა თამბაქოს კონტროლის მონიტორინგი შემდეგ დაწესებულებებში: კაფე-ბარები, რესტორნები, ჩილიმ-ბარები, ტოტალიზატორები, სავაჭრო ობიექტები, ასევე საზოგადოების თავშეყრის ადგილები, მედია ორგანიზაციები, საჯარო დაწესებულებები, საზ. ტრანსპორტსა და ქუჩის ლოკაციებზე,  ასევე მედია ორგანიზაციებსა და სამედიცინო დაწესებულებებში. აღსანიშნავია, რომ  რამდენიმე ობიექტის გარდა (მაგ: სამედიცინო დაწესებულებები ), კოვიდ რეგულაციების გამო 2020 წელს რამდენჯერმე მოხდა თვეობით მათი დახურვა, მაგალითად  პირველი “ლოქდაუნი” 30 მარტს გამოცხადდა და ზაფხულის დასაწყისამდე გაგრძელდა. აღნიშნული შეზღუდვით ეკონომიკური საქმიანობის დიდი ნაწილი შეიზღუდა, ამიტომ FCTC-ი  ვერ განახორციელებდა  ბოლომდე ხელშეკრულებით ნაკისრ ვალდებულებებს.

ირკვევა, რომ ხელშეკრულებაში წარმოდგენილი ფასების ცხრილის მიხედვით კომპანია 30,000 ლარს დახარჯავდა დეკემბრის თვეში ხელშეკრულებით. გათვალისწინებული პირობების შესასრულებლად.

გამომდინარე იქიდან, რომ სამუშაოს შესრულების ვადა არის 10 თვე, შეგვიძლია ვივარაუდოთ რომ დანარჩენს თვეებშიც 30,000 ლარს დაიხარჯებოდა მომსახურებაზე. ხოლო ქვეყანაში არსებული შეზღუდვების გამო კომპანია ვერ დახარჯავდა თვიურად გათვალისწინებული 30,000 ლარს, სრულად პირობების შესაბამისად. ასევე, ხელშეკრულება ითვალისწინებდა სამუშაო შეხვედრების ორგანიზებას აღმასრულებელი სტრუქტურის წარმომადგენლებთან თბილისსა და რეგიონებში. 

აქვე უნდა აღვნიშნოთ, რომ მხოლოდ 2020-2021 წლებში მსგავსი შეზღუდვა 3-ჯერ განხორციელდა, რის გამოც კომპანია ვერ მოახდენდა აღნიშნულ ობიექტებში მონიტორინგს. აქედან გამომდინარე, შეგვიძლია ვივარაუდოთ, რომ ამ პერიოდში ბიუჯეტიდან გადახდილი თანხა არამიზნობრივად დაიხარჯა.

2022 წლის თებერვლით თარიღდება ბოლო ტენდერი, რომელიც FCTC-იმ უკონკურენტოდ მოიგო. შესყიდვის საგანი კვლავ თამბაქოს კონტროლის და მონიტორინგს გულისხმობს, სხვადასხვა დაწესებულებაში, ასევე კონტროლს საზოგადოებრივ დაწესებულებასა, მედია ორგანიზაციებსა და ქუჩის სარეკლამო ლოკაციებზე და სხვა. ხელშეკრულების ღირებულება 387,500 ლარია“, - აღნიშნულია GMC-ის ინფორმაციაში.

„კომერსანტი“ კომენტარისთვის დაავადებათა კონტროლის ეროვნულ ცენტრსაც დაუკავშირდა, პასუხი მიღებისთანავე გამოქვეყნდება.