ევროპის საშუალოდ განვითარებული ქვეყნების დონემდე მისაღწევად საქართველოს, სულ მცირე, 9-10 წელი დასჭირდება. ამისთვის, როგორც სტატისტიკოსი სოსო არჩვაძე ,,კომერსანტთან“ განმარტავს, 1 სულ მოსახლეზე მშპ-მ $31 ათასს უნდა მიაღწიოს, რაც ევროკავშირის წევრი ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელია.
,,ეკონომიკური ზრდის დონის მიხედვით, რიგ ქვეყნებთან შედარებისთვის, პანდემიური წელი არ გამოგვადგება. ვარდნის სიღრმე სხვადასხვა ქვეყნისთვის განსხვავებულია. ეკონომიკური კლება გასულ წელს იყო უფრო მაღალი, ვიდრე საშუალოდ მსოფლიოში. ჩვენთან დაახლოებით 6,2%-იანი შემცირება გვქონდა, ხოლო მსოფლიოში ეს მაჩვენებელი 4%-ს შეადგენდა. ამჟამად მსყბიდველობითუნარიანობის პარიტეტის მიხედვით ჩვენ ვიმყოფებით სადღაც 86%-ის ქვემოთ, საშუალო დონეზეც კი არ ვართ. თუმცა მარტიდან ეკონომიკური ზრდის უფრო მაღალი ტემპი დაფიქსირდა. სავალუტო ფონდის თავდაპირველი პროგნოზი ეკონომიკურ ზრდასთან დაკავშირებით იყო 3,5%, რომელიც შემდეგ შეიცვალა და 7,7%-იანი ზრდა დასახელდა. პანდემია წელს თუ ძალიან არ შეგვიშლის ხელს, წლის ბოლომდე გვექნება ორნიშნა ეკონომიკური ზრდა. 7,7%-იანი ზრდის შემთხვევაში, გვექნება დაახლოებით 1%-ით უფრო მაღალი მშპ 2019 წელთან შედარებით. ცხადია, თუ გვექნა ორნიშნა ზრდა, ეს მაჩვენებელიც შესაბამისად გაიზრდება“, - ამბობს არჩვაძე.
მისი შეფასებით, პროგნოზი გაკეთება საკმაოდ საფრთხილოა, თუმცა, თუ მივიღებთ გათვლებს, რაც ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრომ გააკეთა, მომავალ წელს საქართველოს ეკონომიკა 6%-იან ზრდას დააფიქსირებს.
,,სამინისტროები ერთიმეორის მიყოლებით აწყობენ პრეზენტაციებს - სამოქმედო გეგმას 2030 წლამდე. ვფიქრობ, საკმაოდ საფრთხილოა პროგნოზის გაკეთება ასეთ სიტუაციაში, მაგრამ თუ მივიღებთ გათვლებს, რაც ეკონომიკისა და მდგრადი განვითარების სამინისტრომ გააკეთა, ვფიქრობთ, რომ 2030 წლისთვის მშპ გაიზრდება 2-ჯერ და მეტად, მოსახლეობის 1 სულზე ის მიაღწევს 31 000 დოლარს, ამჟამინდელ მონაცემს რომ შევადაროთ, ეს ევროკავშირის საშუალო მაჩვენებლის დონეზეა. ცუდი ნამდვილად არ არის, მაგრამ უნდა გავითვალისწინოთ, რომ ამ მონაცემის მიღწევა მხოლოდ 9-10 წლის შემდეგ იქნება შესაძლებელი. ნათქვამია, რომ ,,ყველა გზა რომში მიდის“. რა რეფორმაც არ უნდა ჩატარდეს, ეკონომიკური ღონისძიების მიზანი უნდა მდგომარეობდეს უფრო მაღალი ეკონომიკური ზრდის მიღწევაში, რის გარეშეც ჩვენ განვითარების დონით წინ ვერ წავალთ. ცხადია, არავინ გვაძლევს გარანტიას, არც ერთი ქვეყანა - მეგობრული თუ არამეგობრული, რომ არსებულ დონეზე გაგჩერდებიან. ისინი წინ წავლენ, ჩვენ კი 2030 წლისთვის მათ ამჟამინდელ პარამეტრებს დავეწევით, ეს არის ბულგარეთიდან დაწყებული, ჩეხეთით დამთავრებული, ამ ქვეყნების საშუალო მაჩვენებელია“, - ამბობს არჩვაძე და მსოფლიო გამოცდილებაზეც დასძენს და მაგალითად ჩინეთი მოჰყავს.
,,ჩვენ სხვა არჩევანი არ გვაქვს, გარდა იმისა, რომ ინოვაციების შემცველი ეკონომიკური დარგებისა და წარმოების განვითარებაზე უნდა ავიღოთ აქცენტი. გავიხსენოთ ჩინეთის მაგალითი, 1960 წელს ის იყო ერთ-ერთი ჩამორჩენილი ქვეყანა. ჩინეთში სპეციალური ეკონომიკური ზონები შექმნეს, მისცეს საშუალება უცხოურ ინვესტიციებს, კაპიტალი დაებანდებინათ თავიანთ ქვეყანაში. შედეგად, ეკონომიკური სიძლიერით ის ლიდერია და სერიოზულ კონკურენციას უწევს აშშ-ს პირველი ადგილის დაკავებაში. ამდენად, ერთი თაობის მანძილზე ისტორიული ამოცანის გადაწყვეტა - ჩამორჩენილი ქვეყნიდან მოწინავეთა რიგებში გადასვლა, აბსოლუტურად შესაძლებელია. თავის დროზე ამის მაგალითი მოგვცეს სამხრეთ კორეამ, სინგაპურმა, ტაილანდმა და სხვა. ჩვენც ამ გზით უნდა ვიაროთ. ამისთვის მეტად უნდა გათავისუფლდეს ეკონომიკა პოლიტიკისა და პოლიტიკოსთა დიქტატისაგან და მიეცეს სწრაფი და თავისუფალი განვითარების შესაძლებლობა. მთავრობამ და ხელისუფლებამ ხელი უნდა შეუწყოს ბიზნესს ზრდაში და შეუქმნას თავისუფალი, სამართლიანი კონკურენციის რეჟიმი“, - ამბობს არჩვაძე ,,კომერსანტთან“ საუბარში.
თუმცა, კეთილდღეობა მარტო ეკონომიკური ზრდის ტემპით არ იზომება. როგორც სტატისტიკოსი განმარტავს, გასათვალისწინებელია ყველაფერი კომპლექსურად - გარემო პირობები, ეკოლოგია, უსაფრთხოება, მომავლის იმედი და სხვა. მატერიალური და არამატერიალური პირობები ერთად ადგენენ ისეთი ინდიკატორის შინაარსს, როგორიცაა ცხოვრების ხარისხი. არა მხოლოდ მშპ, ბევრი კომპონენტიც უნდა იყოს გათვალისწინებული.
შეგახსენებთ, რომ საერთაშორისო სავალუტო ფონდის მიერ ეკონომიკური ზრდის პროგნოზის შეცვლის გადაწყვეტილება 3,5%-დან 7.7%-მდე, მოსალოდნელზე მაღალმა ეკონომიკურმა ზრდამ განაპირობა. აპრილში საქართველოში 44.8%-იანი, მაისში კი 25.8%-იანი ეკონომიკური ზრდა იყო.
სავალუტო ფონდის პროგნოზით, 2021 წელს მთლიანი შიდა პროდუქტის ნომინალური მაჩვენებელი თითქმის 57 მილიარდი აშშ დოლარი იქნება. მშპ ერთ სულ მოსახლეზე კი 4 700 აშშ დოლარი.
მარი ჩიტაია