ვლადიმერ პუტინმა რუსეთის შემაკავებელი ძალების მორიგეობის განსაკუთრებულ რეჟიმში გადაყვანის ბრძანება გასცა. ამ ძალებში, რა თქმა უნდა, ბირთვული იარაღიც იგულისხმება. როგორ რეაგირებს დასავლეთი რუსეთის პრეზიდენტის ამ ნაბიჯზე?ამ კითხვაზე პასუხები BBC-მ მოიძია.
რეალურია თუ არა საფრთხე?
პუტინის ამ განცხადებას ბრიტანეთის თავდაცვის მინისტრი ბენ უოლესი უკრაინაში მიმდინარე მოვლენებიდან სხვა მიმართულებით ყურადღების გადატანის მცდელობად აფასებს. მისი განმარტებით, რუსეთის პრეზიდენტის ეს ბრძანება სულაც არ ნიშნავს იმას, რომ პუტინი ბირთვული იარაღის გამოყენებას აპირებს. უბრალოდ, მას სურს შეახსენოს მსოფლიოს, რომ აქვს შემაკავებელი ძალა მოცემულ ვითარებაში, როდესაც უკრაინაში შეჭრა გეგმის მიხედვით არ წარიმართა და რუსები შეუპოვარი წინააღმდეგობის წინაშე აღმოჩნდნენ.
გადაცემა BBC Breakfast-თან ინტერვიუში უოლესმა განაცხადა, რომ პუტინის სიტყვების გამო ადამიანების შეშფოთების ესმის. ბრიტანეთის თავდაცვის მინისტრის თქმით, მას 12 წლის ვაჟმაც კი დაურეკა და ჰკითხა, რამდენად რეალური იყო ბირთვული საფრთხე. ”ჩვენ ვერაფერს ვხედავთ ამ ფრაზაში, რომელიც ბირთვულ სფეროში რუსეთის პოზიციის ცვლილებას ასახავს. პუტინმა ეს მაგიდაზე მხოლოდ იმისთვის დადო, რომ შეგვახსენოს - მას აქვს შემაკავებელი ფაქტორი. დიდი ბრიტანეთის ბირთვული შემაკავებელი სისტემა ჩვენს უსაფრთხოებას უზრუნველყოფს და ამიტომ მინდა ვუთხრა მშობლებს მთელი ქვეყნის მასშტაბით - ჩვენ არ გავაკეთებთ ისეთ რამეს, რამაც შეიძლება ამ სფეროში ესკალაცია გამოიწვიოს,“ - განაცხადა ბენ უოლესმა.
თავის მხრივ, რუსეთის თავდაცვის მინისტრმა სერგეი შოიგუმ განაცხადა, რომ სტრატეგიულმა სარაკეტო ძალებმა, ჩრდილოეთისა და წყნარი ოკეანის ფლოტებმა შესაბამის ავიაციასთან ერთად, პერსონალის გაძლიერებული შემადგენლობით საბრძოლო მორიგეობის შესრულება დაიწყეს. ბირთვული იარაღის გამოყენების პოტენციურ შესაძლებლობას პუტინი განიხილავდა ადრეც - ყირიმის ანექსიის დროს, თუ დასავლეთის ქვეყნების მხრიდან შეიარაღებული დაპირისპირება იქნებოდა.
ამის შესახებ რუსეთის პრეზიდენტმა ისაუბრა 2015 წელს, ანდრეი კონდრაშოვის დოკუმენტურ ფილმში - „ყირიმი. გზა სახლისკენ“. ფილმი რუსეთის მიერ ყირიმის ანექსიის ერთი წლისთავს მიეძღვნა. „ჩვენ მზად ვიყავით, ეს გაგვეკეთებინა (ბირთვული ძალები საბრძოლო მზადყოფნაში მოგვეყვანა). მე ხომ ველაპარაკებოდი (დასავლელ) კოლეგებს და ვეუბნებოდი, რომ ეს (ყირიმი) ჩვენი ისტორიული ტერიტორიაა, იქ ცხოვრობს რუსი ხალხი, რომელთაც საფრთხე ემუქრებათ და ჩვენ მათ ვერ დავტოვებთ, - განაცხადა მაშინ პუტინმა.
რა არის პუტინის ბირთვული მუქარის მიზეზი და მიზანი?
BBC-ის კორესპონდენტი უსაფრთხოების საკითხებში გორდონ კორერა ვარაუდობს, რომ შესაძლოა, პუტინის მიზანია, უკრაინის მიმართ ნატოს მხარდაჭერის შემცირების მცდელობა. სავარაუდოდ, რუსეთის პრეზიდენტს ჰგონია, რომ მისი განცხადებები დასავლეთს შეაშფოთებს, რადგან მათ არ იციან რამდენად შორს არის პუტინი წამსვლელი. როგორც ამერიკული გაზეთი Wall Street Journal-ი წერს, პუტინის ბირთვული მუქარა გაისმა მაშინ, როდესაც მსოფლიოს დიდი ნაწილი მას გაემიჯნა და შუაგულ ევროპაში გაჩაღებული ომის გამო სასტიკად დაგმო. რუსეთის პრეზიდენტი ერთ-ერთია იმ მცირერიცხოვან ლიდერებს შორის, რომელთა მიმართაც პერსონალური სანქციები ამოქმედდა. ამ „კლუბის“ წევრები არიან: სირიის პრეზიდენტი ბაშარ ასადი, ჩრდილოეთ კორეის ლიდერი კიმ ჩენ ინი და ვენესუელის პრეზიდენტი ნიკოლას მადურო.
Wall Street Journal-ი ციტირებს აშშ-ის თავდაცვის სამინისტროს მაღალჩინოსანს, რომელმაც ვლადიმერ პუტინის განცხადებას, გათვლებში შესაძლო შეცდომების გამო, სახიფათო უწოდა. გარდა ამისა, თავდაცვის სამინისტროს წარმომადგენელი თვლის, რომ ბირთვული იარაღის ხსენებისას პუტინის ტონი გადაჭარბებულია, რადგან რუსეთს ნატო არასდროს დამუქრებია და არც უკრაინას ჩაუდენია მსგავსი რამ. უფრო მეტიც, ამ უკანასკნელმა 1994 წელს, საბჭოთა კავშირის დაშლიდან სამი წლის შემდეგ, აშშ-ის, დიდი ბრიტანეთისა და რუსეთის მხრიდან უსაფრთხოების გარანტიების სანაცვლოდ 1800 ერთეული ბირთვული იარაღი დათმო.
„სიმართლე გითხრათ, ვნერვიულობ,“ - აღიარა ბრიტანულ გაზეთ Guardian-თან ინტერვიუში რუსეთის ბირთვული ძალების მიმართულების ერთ-ერთმა წამყვანმა საერთაშორისო ექსპერტმა პაველ პოდვიგმა (ის ჟენევაში კვლევით პროექტს ხელმძღვანელობს) მას შემდეგ, რაც პუტინმა საბრძოლო მორიგეობის რეჟიმზე გადასვლის ბრძანება გასცა. „ბოლო დროს, კრემლი არც თუ ისე რაციონალურად მოქმედებს, ამიტომ ეს კარგი ნიშანი არ არის,“ - თვლის პოდვიგი. როგორც გამოცემის მიერ გამოკითხული ექსპერტები მიიჩნევენ, პუტინის ბირთვული სიგნალები მიზნად ისახავს, შეაჩეროს აშშ-სა და მისი მოკავშირეების მხრიდან უკრაინის შემდგომი დახმარება და ამავდროულად- რუსეთის მიმართ ამოქმედებული ეკონომიკური სანქციები, რაც მან, შესაძლოა, ეგზისტენციალურ საფრთხედ მიიჩნიოს.
ექსპერტების შეფასებით, ესკალაციას ასევე შეიძლება თავისი იმპულსი ჰქონდეს. ამიტომაც სხვა ბირთვულ ლიდერებს მხოლოდ რამდენიმე წუთი ექნებათ გადაწყვეტილების მისაღებად, თუკი ისინი ჩათვლიან, რომ მათი სახელმწიფოები საფრთხის წინაშე დგანან. ამავდროულად, აქ მათ უკიდურესი სიფრთხილის გამოჩენა მოუწევთ. როგორც The Guardian-თან ინტერვიუში ექსპერტები აცხადებენ, დღეისათვის ნატოს ამოცანა არის, უკრაინის მხარდაჭერა გააგრძელოს და იმავდროულად მიანიშნოს, რომ რუსეთის ლიდერს კრიზისიდან გამოსავალი ჯერ კიდევ აქვს.
რუსეთის საკითხებზე მომუშავე სპეციალისტებსა და ბირთვული იარაღის ექსპერტებს ეჭვი არ ეპარებათ, რომ პუტინის მიდრეკილება რუსეთის ბირთვული არსენალით მანიპულირებისკენ მის სისუსტესა და თავდაჯერების ნაკლებობაზე მიუთითებს. ეს არ არის ბირთვული ზესახელმწიფოს ლიდერისთვის კარგი თვისება - ასკვნის The Guardian-ი.
წყარო: imedinews.ge
ვლადიმერ პუტინი
