სპეციალისტების შეფასებით,  შიდა ვალის აღებით ქვეყნის ეკონომიკა მნიშვნელოვნად ზარალდება და ფინანსური სექტორის მდგრდობას საფრთხეს უქმნის. პირველი, რის გამოც შიდა ვალის ზრდა საშიშად მიიჩნევა, მაღალი საპროცენტო განაკვეთია. კერძოდ, თუკი საგარეო ვალის ფასი 1,48-2%-ის ფარგლებშია, შიდა ვალის შემთხვევაში მინიმალური საპროცენტო განაკვეთი 9%-ს შეადგენს.

გარდა ამისა, როგორც ფინანსისტი მერაბ ჯანიაშვილი აღნიშნავს, სახელმწიფოს შიდა ვალის მართვის ეფექტიანი სტრატეგია არ გააჩნია. არ მუშაობს  შიდა ვალის ხარჯვის მექანიზმი, რის გამოც არსებობს საფრთხე, ეს რესურსი არაეფექტურად დაიხარჯოს, რითაც ზარალდება ეკონომიკა და ლარიც უფასურდება.

,,სახელმწიფო შიდა ვალს მხოლოდ გამონაკლის შემთხვევაში უნდა მიმართავდეს, ისიც მაშინ, როცა ფული ინფრასტრუქტურულ პროექტებს შეიძლება მოხმარდეს ან სხვცა საჭიროებებს. ცნობილია, რომ შიდა ვალი წლების განმავლობაში, ბინათმშენებლობების და სხვადასხვა პროექტთან დაკავშირებით გააჩნია სახელმწიფოს, ვალის მობილიზება დაგვჭირდა, რომ ძველი ვალდებულებები შეგვესრულებინა. თუმცა სხვა საკითხია, რამდენად ეფექტურად იხარჯება ეს ფული, ჩვენ მომსწრე ვართ, რომ ბიუჯეტში მობილიზებული თანხა, ყოველგვარი კონტროლის გარეშე, ხშირად პირადი ინტერესებისთვის იხარჯება. მისი მინზობრიობა ეჭვს იწვევს, რაც ნაკლებადაა საგარეო ვალის შემთხვევაში. როდესაც სახელმწიფო იღებს საგარეო ვალს სხვადასხვა საერთაშორისო ორგანიზაციისგან, მაგალითად, მსოფლიო ბანკის, ევროპის რეკონსტრუქციისა და განვითარების ბანკისა და სხვა წყაროებიდან, მას აქვს მიზნობრიობა. მაგალითისთვის, ბოლო წლებში აღებული სესხის უდიდესი ნაწილი covid-19-თან დაკავშირებულ ღონისძიებებს მოხმარდა და ეს პრიოცესი გრძელდება“, - უთხრა ჯანიაშვილმა „კომერსანტს“.

ფინანსისტის შეფასებით, შიდა ვალის აღება იმ მხრივაც პრობლემაა, რომ საგარეო ვალისგან განსხვავებით, ბევრად ძვირია, შესაძლოა, 5-6-ჯერ  მეტიც.

ფინანსური ბაზრის მკვლევარი მიხეილ თოქმაზიშვილი ყურადღებას ამახვილებს იმ გარემოებაზე, რომ მთავრობა არებული სესხის უკუგებას ვერ ახერხებს, რაც საბოლოოდ ეკონომიკისთვის ზიანის მომტანია, რადგან ეს რესურსი ქვეყნის კეთილდღეობას ვერ ხმარდება.

,,არიან ქვეყნები, რომლებსაც ბევრად დიდი ვალი აქვთ, მაგრამ თავს კარგად გრძნობენ. საქმე ის არის, რაში ვიყენებთ ფულს და რა სარგებელი მოაქვს ეკონომიკისთვის. იმის გამო, რომ ეს არის არამწარმოებლური ვალი, გარკვეულ რისკს უკავშირდება. შესაბამისად, არ არის მაინც და მაინც ისეთი სიდიდის, რომ განგაში ავტეხოთ. რეალურად ზღვარი ბევრადაა დამოკიდებული, რა სიდიდისაა ეკონომიკა. მაგალითისთვის, იაპონიას მშპ-თან მიმართებაში 2-ჯერ დიდი ვალი აქვს, მაგრამ მთლიანად ტექნოლოგიებსა და ეკონომიკურ დარგებში ხარჯავს, შესაბამისად, ამ ვალს ახასიათებს უკუგება, საქართველოსგან განსხვავებით. ჩვენ ვერ ვიღებთ სარგებელს და მცირე ზრდაც კი შეიძლება საგანგაშოდ მივიჩნიოთ, რის საფუძველიც ჯერჯერობით არ გვაქვს“, - ამბობს ,,კომერსანტთან“ მიხეილ თოქმაზიშვილი.

ცნობისვთის, 2021 წლის 2 ნოემბერს, ფინანსთა სამინისტროს სახაზინო ვალდებულებების აუქციონზე 20 000 000 ლარის ნომინალური ღირებულების 182-დღიანი ვადიანობის ფასიანი ქაღალდები გაიყიდა.

აუქციონში მონაწილეობა მიიღო ხუთმა კომერციულმა ბანკმა. მოთხოვნამ 52 000 000 ლარი შეადგინა. 

მინიმალური საპროცენტო განაკვეთი 9.28 პროცენტით, მაქსიმალური 9.5 პროცენტით, ხოლო საშუალო შეწონილი 9.4 პროცენტით განისაზღვრა.

2022 წელს საქართველოს მთავრობა 4.4 მლრდ ლარის ვალს აიღებს, მაგრამ ამავე დროს 1.2 მლრდ ლარის ადრე აღებულ ვალს დაფარავს. შედეგად, მთავრობის ვალი 3.2 მლრდ ლარით გაიზრდება. ახალი 4.4 მლრდ ლარის ვალიდან 1.3 საშინაო ვალზე მოდის, ხოლო 3.1 მლრდ საგარეო ვალზე. მათ შორის, 3.1 მლრდ-ის ახალი საგარეო ვალიდან 1.2 მლრდ ლარი ბიუჯეტის მხარდამჭერი რესურსია, ხოლო 1.9 მლრდ ლარი გრძელვადიანი საინვესტიციო კრედიტებია.

მარი ჩიტაია