რა ცვლილებები ამოქმედდა დამატებული ღირებულების გადასახადთან დაკავშირებით 2021 წლის იანვრიდან, კონკრეტულად რას გულისხმობს და რამდენად მნიშვნელოვანია ეს ცვლილებები ამ თემებზე რადიო კომერსანტის გადაცემაში „ჩემი აუდიტორი“ „ გრანთ თორნთონის“ საგადასახადო და იურიდიული მიმართულების ხელმძღვანელმა ქეთევან ღამბაშიძემ ისაუბრა.
„დაგეგმილი იყო, რომ დღგ-სთან დაკავშირებული ცვლილებები , 2020 წელს ძალაში უნდა შესულიყო, თუმცა ეს ცვლილებები გადავადდა და 2021 წლის 1-ლი იანვრიდან უკვე ძალაშია.
პროექტი 2019 წელს გამოქვეყნდა და მისი გაცნობის შესაძლებლობა ყველა დაინტერესებულ პირს ჰონდა, იქნებოდა ეს გადასახადების გადამხდელი, ბიზნეს სექტორის წარმომადგენელი თუ აუდიტორული კომპანიების წარმომადგენლები.
გარკვეული ცვლილებები უკვე პროექტის ეტაპზევე იყო შესული, თუმცა საბოლოო ვერსია რაც გამოქვეყნდა ევროკავშირის დირექტივით და ასოცირების ხელშეკრულებით არის განპირობებული. მთლიანად შეცვლილია დღგ-ს კარი, ბევრი ახალი დებულება არის შესული.
თვითონ მომსახურეობის გაწევის ადგილი, ევროპულ მიდგომასთან უნდა მივაახლოვოთ, რაც აღრიცხვისთვის ერთიანი სისტემის შესაძლებლობას გვაძლევს.
მომსახურების გაწევის ადგილი არის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი, მოგეხსენებათ დამატებული ღირებულების გადასახადი არაპირდაპირი გადასახადია და იბეგრება საქართველოს ტერიტორიაზე გაწეული მომსახურეობა, თუ მიწოდებული საქონელი. - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ.
ქეთევან ღამბაშიძემ გადაცემაში განმარტა, რომ 2021 წლამდე მომსახურების გაწევის ადგილს კონკრეტული მუხლი განსაზღვრავდა.
აქ აღსანიშნავია ის, რომ დიდი მნიშვნელობა მიენიჭა იმას, თუ ვის ვუწევთ მომსახურებას - B2B და B2C - ანუ ბიზნესი ბიზნესს, თუ ბიზნესი საბოლოო მომხმარებელს, ეს არის მნიშნელოვანი ადგილის და იმის განსაზღვრისთვის, თუ რას ვბეგრავთ დღგ-თი და რას არა.
ასე მაგალითად, თუ ბიზნესი ანუ ჩვენ, საქართველოს რეზიდენტი კომპანია ვუწევთ მომსახურებას მეორე ქვეყანაში იმ ქვეყნის რეზიდენტ კომპანიას (დასაბეგრ პირს), ამ შემთხვევაში მიმღების ადგილი ჩაითვლება მომსახურების გაწევის ადგილად, ხოლო თუ ფიზიკურ პირს (საბოლოო მომხმარებელს) ამ შემთხვევაში გამწევის ადგილად.
ეს არის ის მნიშვნელოვანი ცვლილება, რაც ამ ნაწილში განხორციელდა.
ადგილს განსაზღვრავდა კონკრეტული მუხლი და განმარტავდა თუ რა ტიპის მომსახურებები რა შემთხვევაში შეიძლება ჩათვლილიყო ან არ ჩათვლილიყო საქათველოში გაწეულად.
მერწმუნეთ რომ ვისაც შეხება ჰქონდა, მით უფრო საგადასახადო კონსულტანტებს მიუხედავად იმისა, რომ ზეპირად იცოდა ეს მუხლი, ყოველი ქეისის დროს მაინც გადაშლა გიწევდა და იმის ნახვა, რა ტიპის მომსახურებაა და ხვდება თუ არა იმ ჩამონათვალში და აქედან გამომდინარე იქნება თუ არა დასაბეგრი ოპერაცია, აღნიშნული ცვლილებით ეს ძალიან შევიწროვდა და შეიძლება ითქვას, რომ ამ მხრივ გამარტივდა.
მნიშვნელოვანია და არ მინდა გამოვტოვო, ვინაიდან ჩვენ და ევროპის ქვეყნებს გვექნება ერთიანი სისტემა, შესაძლებელი იქნება ევროსასამართლოს პრაქტიკის/გადაწყვეტილებების გამოყენება.
პოტენციური ინვესტორი რომელიც აპირებს საქართველოში შემოსვლას იქნება კომფორტული იმაში, რომ სისტემა არის ერთიანი და მას არ მოუწევს ახალ რეგულაციებში გარკვევა.
ჩვენთვის მნიშვნელოვანი იქნება ის ფაქტიც, რომ საგადასახადო დავების ნაწილში, რომელიც საკმაოდ მნიშვნელოვანია ყველა იმ გადამხდელისთვის, ვისაც საგადასახადო შემოწმება გაუვლია, მომავალში ამ პრაქტიკასაც მნიშვნელოვნად დაეყრდნობდა და ამასთან ერთად დავებს გაამარტივებს ის ფაქტიც რომ ძალიან ბევრი ახალი ტერმინი შემოვიდა და განისაზღვრა ბევრი უკვე არსებული ტერმინი .“ - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ
კითხვაზე არის თუ არა რამე ტერმინი ან დებულება დარჩენილი, რომელიც ინტერპრეტაციების საშუალებას იძლევა, რომელიც შესაძლოა ბიზნესმა სხვანაირად წაიკითხოს და შემოსავლების სამსახური სხვა რაღაცას გულისხმობდეს, ქეთევან ღამბაშიძე პასუხობს, რომ დღემდე არსებული რედაქციით, თვითონ საგადასახადო კანონმდებლობა ისეთი სპეციფიურია, რომ ალბათ ამ სფეროში 3-4 პროფესიონალი რომ ასაუბრო, ყველას თავისებური ინეტერპრეტაცია ექნება.
მისივე განმარტებით, სწორედ ამაში ეხმარებათ კანონქვემდებარე აქტები და ქეისებზე, წინასწარ გადაწყვეტილებებზე დაფუძნებული გადაწყვეტილებები.
ამ შემთხვევაშიც, ჩვენი გადმოსახედით, ახლაც არსებობს გარკვეული ტერმინები, რომელთა ზუსტი განსაზღვრება არის საჭირო.
ეს არის მაგალითად „არარეგულარული“ ხასიათის მომსახურება, რომელზეც ახალი ცვლილება გვეუბნება, რომ არ დაიბეგრება გარკვეულ პირობებში. თუ რას ნიშნავს „არარეგულური“ შეიძლება გახდეს განსჯის საგანი.
მარტივი მაგალითის საფუძველზე განვიხილოთ, ჩვენ 2021 წლამდე ესეთი მოცემულობა გვქონდა, რომ ფიზიკური პირის მიერ 48 თვის განმავლობაში გაყიდული 4 საცხოვრებელი ბინა დღგ-თი არ იბეგრებოდა.
არ იყო შეზღუდვა, ამ 4 წლის განმავლობაში ყოველ წელს უნდა გაეყიდა თითოეული, თუ მეოთხე წლის ბოლოს 4-ივე ერთად უნდა გაეყიდა, ფაქტი იყო მოცემულობა რომ ფიზიკური პირი დღგ-ს გადასახადისგან ამ ნაწილში გათავისუფლებული იყო.
აქ ჩვენ გვაქვს ესეთი დებულება, რომ მსგავსი არარეგულარული ერთჯერადი მომსახურეობა საცხოვრებელ ბინებთან მიმართებაში არ არის ეკონომიკური მომსახურეობა და ამდენად არ იბეგრება.
ისმის კითხვა - რამდენი საცხოვრებელი ბინის რეალიზაცია წლის განმავლობაში არ ჩაითვლება „რეგულარულად“, ანუ ხვდება თუ არა გათავისუფლების ნაწილში, ალბათ ამის დაკონკრეტება ნამდვილად იქნება, მაგრამ მსჯელობის საგანი არის იგივე ჩემი კოლეგების მხრიდანაც“ - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ.
ღამბაშიძემ აღნიშნა, არის ძალიან ბევრი ისეთი ტერმინი, რაც არ იყო ცალსახად განსაზღვრული და ახლა განისაზღვრა. ასევე იყო კამათი კრიპტოვალუტაზე, საქონელი იყო თუ მომსახურება, რაზედაც ცვლილების შედეგად ცალსახად განისაზღვრა, რომ კრიპტოვალუტა არ არის საქონელი.
ღამბაშიძემ განმარტა, რომ დღგ-ში ცვლილებები ძალაში 2021 წლის იანვრიდან შევიდა და 15 თებერვალი იანვრის თვის დეკლარირების ბოლო დღეა, შესაბამისად იანვრის დეკლარაციაც ამ ცვლილებების გათვალისწინებით უნდა მომზადდეს.
თუმცა, რაღაც გარკვეული კითხვები გადამხდელებს აქვთ, აქედან გამომდინარე კარგი იქნებოდა, რომ ე.წ. ინსტრუქცია თუ გზამკვლევი, რომელზედაც მუშაობს შემოსავლების სამსახური, დროულად გამოსულიყო.
ბევრი სიტუაციური სახელმძღვანელოა გამოქვეყნებული, თვითონ შემოსავლების სამსახურის გვერდზეც იმ დღგს-თან მიმართებაში რაც აქამდე იყო და შესაბამისად ბევრი დღეის მდგომარეობით უკვე არარელევანტური გახდა.
შესაბამისად ამ ცვლილებებმა უნდა მოიცვან ის, რასაც მათი არარელევანტურობა ტოვებს.
თუ ინსტრუქციები 15 თებერვბლამდე გამოვა კარგი იქნება. გადამხდელების მხრიდან იყო კითხვები, თუ როგორ უნდა მოიქცნენ იმ შემთხვევაში თუ ეს ინსტრუქციები არ გამოქვეყნდება 15 თებერვლამდე.
ასეთი გაუგებარი და ბუნდოვანიც არ არის შეცვლილი კარი, არის რაღაც ქეისები, რომელმაც შესაძლეოა ორაზროვანი მიდგომა გამოიწვიოს, მაგრამ ვერ ვიტყვი რომ ასეთი ბევრია.
თუ ვინმეს აქვს ისეთი ქეისი, რომელშიც კატეგორიულად ვერ ერკვევა, ვურჩევ რომ საგადასახადო კონსულტანტს მიმართოს.
იმ შემთხვევაში თუ ამასაც ვერ ახერხებს, შესაძლებელი იქნება დეკლარაციის შემდგომ დაზუსტება.“ - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ.
ღამბაშიძემ აღნიშნა, რომ პირველივე პროექტის გამოქვეყნებისთანავე ძალიან მაღალი ჩართულობა იყო მის განხილვაში, რეალურად ამ შეხვედრების შედეგად ბევრი ცვლილებაც შევიდა, ბიზნეს სექტორის, ხვადასხვა ასოციაციის წევრების დაინტერესებით და აუდიტორული კომპანიების ჩართულობიდან გამომდინარე ბევრი რამ იყო გათვალისწინებული და ამასთან დაკავშირებით ძალიან აქტიური და ნაყოფიერი თანამშრომლობა მიმდინარეობდა.
ვიტყოდი, რომ საერთო ჯამში თვითონ ეს ცვლილება ძალიან პოზიტიურია. კონკრეტულ სექტორს, რომლისთვისაც მეტად ან ნაკლებად მნიშვნელოვანია, ვერ გამოვყოფდი, რადგან თვითონ გადასახადი ყველანაირ სექტორს მეტწილად ეხება. მაგალითად ჩათვლებში, ვისაც პროპორციები უნდა ეთვალა და არ ჰქონდა სრული ჩათვლის უფლება, მათ შემთხვევაში მაგ. ფინანსური ოპერაციები (თუ ძირითად საქმიანობას არ წარმოადგენს) აღარ მიიღება მხედველობაში ამ ჩათვლის პროპორციის დასათვლელად. დროებითი იმპორტი აღარ არის დღგ-თი დასაბეგრი ოპერაცია, ისევე როგორც მცირე ღირებულების საჩუქარი, რომელიც ფიზიკურ პირზე წლის განავლობაში 50 ლარით განისაზღვრა.
რაც შეეხება უსასყიდლო მიწოდებას, ხშირი იყო დავები იმაზე, თუ რა თანხიდან უნდა დაიბეგროს აღნიშნული და აქცენტირება იყო საბაზრო ფასზე, ამჟამად პირდაპირ წერია, რომ დაიბეგრება თვითღირებულებით, არის რაღაც გარკვეული გამონაკლისები მაგრამ ძირითადად თვითღირებულებით დაითვლება.
სამედიცინო და საგანმანათლებლო მომსახურებები და უშუალოდ მათ საქმიანობასთან დაკავშირებული და დამხმარე მომსახურებები ასევე გათავისუფლდება.
მაგალითისთვის რომ ავიღოთ სკოლა, რომელსაც ჰქონდა თანმხლები სხვა მომსახურება, როგორიცაა კვებითი მომსახურება ან ბავშების სკოლაში მიყვანა, ხშირ შემთხვევაში ესეც იყო დავის საგანი.“ - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ.
ღამბაშიძის განმარტებით ასევე ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ცვლილება არის ის, რომ მუდმივი დაწესებულება, რომელსაც ახლა ფიქსირებული დაწესებულება ჰქვია, ყველა შემთხვევაში უნდა გახდეს დღგ-ის გადამხდელი. როგორც აქამდე დარეგისტრირებული და არაგადამხდელი, ისე ახლად დარეგისტრირებულიც, მიუხედავად იმისა თუ რა ბრუნვა აქვს, პირველივე ოპერაციიდან ამ ოპერაციის ჩათვლით, ჩაითვლება დღგ-თი დასაბგრად.
„თუმცა უნდა აღვნიშნო, რომ ჩვენი პრაქტკით მუდმივი დაწესებულებები, ვისთანაც გვქონია შეხება და საკმაოდ ბევრთან გვქონია, მეტწილად ჩართულები არიან სახელმწიფო ან კერძო, საკმაოდ მსხვილ პროექტებში, შესაბამისად ისედაც უწევდათ დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაცია.
აქ მნიშვნელოვანია გაითვალისწინონ რეგისტრაციის შემდეგ დროის ფაქტორიც, ვინაიდან შემოღებულია ახალი ტერმინები „კვალიფიციური“ და „არაკვალიფიციური“ დღგ-ის გადამხდელი. თუ კომპანია ხდება დღგ-ის გადამხდელი ან 12 თვის განმავლობაში არ ქონდა ბრუნვა, ეზღუდება როგორც ფაქტურების გამოწერა, ისე მიღება და შესაბამისად ჩათვლაც. თუმცა აქვე შემოსავლების სამსახური აზუსტებს რომ ათი დღის ვადა აქვთ ამ დარეგისტრირებიდან, რომ შეისწავლონ რა ტიპის და სახის ოპერაციებს ახორციელებს ან აპირებს რომ განახორციელოს კომპანია და რამდენად შეიძლება, რომ კვალიფიციური გადამხდელის სტატუსში გადავიდეს და შესაბამისად ისარგებლოს ანგარიშფაქტურების ჩათვლით და გამოწერის ფუნქციით.
ასევე ბევრს მოუწევს დღგ-ის რეგისტრაციაზე დადგომა და უნდა გაითვალისწინონ ამ 12 უწყვეტ თვეში რა ტიპის ოპერაციები უნდა შეიტანონ, ვინაიდან ბევრი ისეთი ოპერაცია შედის, რაც აქამდე არ შედიოდა.
ეს არ ნიშნავს იმას, რომ (ჩვენი კლიენტების კითხვბიდან გამომდინარე ვამბობ) 2021წ. იანვრიდან დაიწყონ 12 თვის ათვლა, იანვრის თვეში, ასე ვთქვათ, უკუსვლით მიდიან 12 თვეს ანგარიშობენ და უკვე ითვალისწინებენ ყველა იმ დამატებას რაც არის ამ ახალი რეგულაციით განსაზღვრული და დიდი ალბათობით მოუწევთ დღგ-ის გადამხდელად დადგომა. - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ
ქეთევან ღამბაშიძემ უსასყიდლო გადაცემაზე და საჩუქრების თემაზეც ისაუბრა და განმარტა, რომ კანონმდებლობაში საჩუქრებზე ზღვარი არ ყოფილა დაწესებული, ისევე როგორც ის, რომ დაბეგვრა უნდა მოხდეს თვითღირებულებით, როგორც წესი დაბეგვრა ხდებოდა საბაზრო ფასით.
ხშირი იყო კამათი საბაზრო ფასის განსაზღვრაზე, ან როგორ უნდა მოხდეს მსგავსი ან იდენტური ფასის მისადაგება და ბევრი სადაო საკითხი იყო ამით გამოწვეული, ანუ თვითღირებულების დაწესება ძალიან პოზიტიური თემა არის რაც დასაწყისშივე აღვნიშნე. დავებში მონაწილეობისთვისაც ბევრ რამეს გაამარტივებს ამდენი ტერმინის შემოღება და დაკონკრეტება.
უკვე თვითონ შემოსავლების სამსახურის აუდიტორისთვისაც ნათელი და გასაგები იქნება მიდგომა და აღარ გამოიწვევს იმ ინერპრეტირების და განხილვის საჭიროებას გადამხდელთან თუ ის როგორ უყურებდა ამა თუ იმ ოპერაციას. - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ
კითხვაზე თუ რამდენად ხშირია შემოსავლების სამსახურის და პარლამენტის მხრიდანან კოდექსში დამატებითი დაზუსტებები. ღამბაშიძე პასუხობს, რომ როგორც წესი ხშირია, მაგრამ ბოლო რამდენიმე წელი, ამ მასშტაბურ ცვლილებას თუ არ ჩავთვლით, ისეთი სიხშირით აღარ ხდებოდა.
არის ხშირი იმ მხრივ, რომ იგივე კანონქვემდებარე აქტები, მანუალები რაც გამოდიოდა, რაც საჭიროებდა დაზუსტებას ანუ ინტერპრეტირების სწორი მიმართულებით წაყვანას, ხშირად ქვეყნდებოდა და ეს მასალა მუდმივად არის შესასწავლი, იმიტომ რომ ერთია რომ კანონში წერია, მაგრამ გამონაკლისი შეიძლება ინახოს გარდამავალ დებულებაში, ასევე ცალკე არსებობს ადმინისტრირების შესახებ ბრძანება, არსებობს ცალკე ბრძანებები ან განკარგულებები. იმედი მაქვს რომ მას შემდეგ რაც ეს მასშტაბური ცვლილება შევიდა და გამოვა ინსტრუქციის სახით დამატებითი მასალა, აღარ დაგვჭირდება ასეთი აქტიური ცვლილებები ყველთვიურ რეჟიმში იმიტომ რომ ნამდვილად დიდი წნეხია პირველ რიგში ბუღალტრებისთვის.
ჩვენთვის ეს არის პროფესია და ვალდებულები ვართ არ ჩამოვრჩეთ ამ სიახლეებს და ყოველთვის საქმის კურსში ვიყოთ, მაგრამ ბუღალტრებს რომლებსაც მიმდინარე საქმეც ბევრი აქვთ, მათთვის სისტემატიური ცვლილებები დამატებითი წნეხია. - აღნიშნა ქეთევან ღამბაშიძემ
ღამბაშიძემ ასევე აღნიშნა, რომ 2021წ.მდე არსებული დღგ-ს ყველა გათავისუფლება შენარჩუნებულია და დამატებულია ახალი გათავისუფლებებიც.
ღამაშიძემ ასევე გრანთ თორნთონის აკადემიაზეც ისაუბრა და განმარტა, რომ გრანთ თორნთონი მსურველებს გარკვეული პერიოდულობით სთავაზობს ტრენინგებს და სასერტიფიკატო კურსებს.
თაკო კვაჭანტირაძე