აუდიტის სამსახურის ანგარიშის მიხედვით, 2018 წლის მონაცემებით, სკოლებში პრობლემები სხვადასხვა მიმართულებით გამოვლინდა. კერძოდ, დაწესებულებების დიდი ნაწილი არ არის უზრუნველყოფილი ფსიქოლოგიური მომსახურების ცენტრებით, ნახევარში კი არ არის დაცული უსაფრთხოების ზომები.

აუდიტის ანგარიშის მიხედვით, 2018 წლის მონაცემებით, ქვეყნის მასშტაბით 1,277 მანდატური განაწილებულია 486 სკოლაში, რაც მოიცავს სკოლების 21%-ს. შესაბამისად, დარღვევები ასახავს მხოლოდ იმ სკოლების მონაცემებს, სადაც წარმოდგენილია მანდატურის სამსახური. 2016-2018 წლების სრული და 2019 წლის 6 თვის მონაცემების მიხედვით, სკოლებში დაფიქსირებულია სულ 800,396 დარღვევის შემთხვევა, რომლის 72%-ს შეადგენს მოსწავლის დაგვიანება. სკოლაში მომხდარი მძიმე დარღვევის ტიპის/სახეობის20 მიხედვით, 2016 წელს დაფიქსირდა 5,361 დარღვევის შემთხვევა; 2017 წელს − 5,926, 2018 წელს − 6,533, ხოლო 2019 წლის 6 თვის მონაცემებით − 5,263 დარღვევა.

2018 წლის მდგომარეობით, ქვეყანაში არის 1,277 მანდატური, რომელთა დახლოებით, 21%-ს აქვს პროფესიული და საშუალო განათლება, 79%-ს კი − უმაღლესი განათლება. ყველა მანდატური უზრუნველყოფილია მეტალოდეტექტორით, რომელსაც მანდატური იყენებს მოსწავლის უკონტაქტო ზედაპირული დათვალიერებისას.

2010 წლიდან ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში უსაფრთხოებისა და საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის უზრუნველყოფა ევალება სსიპ − საგანმანათლებლო დაწესებულების მანდატურის სამსახურს. 2018 წლის მონაცემებით, ქვეყნის მასშტაბით ფუნქციონირებდა 2,302 სკოლა, სადაც ირიცხებოდა 580,355 მოსწავლე. 486 სკოლა, ანუ სკოლების 21%, უზრუნველყოფილი იყო მანდატურით. აღნიშნულ სკოლებში ირიცხება მოსწავლეების სრული რაოდენობის 61%. რეგიონების მიხედვით, 2019 წლამდე მანდატური არ იყო წარმოდგენილი მხოლოდ რაჭა-­ლეჩხუმში. 2019 წელს მანდატური დაემატა აღნიშნული რეგიონის 2 სკოლას.

2019 წლიდან მინისტრის ბრძანებით დამტკიცდა ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებაში უსაფრთხოებისა და საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის წესი და პირობები,32 რომლის მიხედვით, მანდატურების სკოლებში განაწილება და როტაცია ხორციელდება სკოლის ინფრასტრუქტურის, სკოლებში უსაფრთხოებისა და საზოგადოებრივი წესრიგის დაცვის მდგომარეობის, მოსწავლეთა რაოდენობის, მანდატურების სქესისა და სხვა კრიტერიუმების გათვალისწინებით, რომელსაც განსაზღვრავს მანდატურის სამსახურის უფროსი, თუმცა აღნიშნული კრიტერიუმები 2019 წლის 19 ნოემბრამდე არ იყო განსაზღვრული დეტალურად33 და აუდიტის მიმდინარეობისას დამტკიცდა.34 მანდატურის განაწილებისას არ იყო გათვალისწინებული მოსწავლეთა რაოდენობა და დარღვევების სტატისტიკა სკოლაში. 2018 წლის მონაცემებით, ქვეყნის მასშტაბით იყო 70 ისეთი საჯარო სკოლა, სადაც თითოეულში მოსწავლეთა რაოდენობა აჭარბებდა 300-ს და იქ არ იყო წარმოდგენილი მანდატური, მაშინ როცა, 7 სკოლაში, სადაც მოსწავლეთა რაოდენობა 100-ზე ნაკლებია, წარმოდგენილია მანდატური. აღნიშნული 70 საჯარო სკოლიდან 2019 წელს მანდატურის სამსახური შევიდა 38 სკოლაში.

სკოლებში მანდატურების განაწილების პროცესში ერთ­-ერთ კრიტერიუმად არ იყო განხილული სკოლების მიერ დაფიქსირებული მოსწავლეებს შორის მომხდარი ინციდენტები და სკოლის ტერიტორიაზე მომხდარი დარღვევები.

სკოლების ვიდეოკამერებით აღჭურვის ნაკლოვანებები

სკოლაში უსაფრთხო საგანმანათლებლო გარემოს უზრუნველყოფისთვის მნიშვნელოვანი კომპონენტია სკოლის ვიდეოკამერებით აღჭურვა. 2018 წლის მდგომარეობით, ქვეყნის მასშტაბით ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლების 43% (ანუ 991 სკოლა) აღჭურვილია ვიდეოკამერებით, თუმცა, მანდატურის სამსახურს არ აქვს ინფორმაცია გამართულად მუშაობს და აკმაყოფილებს თუ არა ვიდეოკამერების რეალური მდგომარეობა დადგენილი წესის მოთხოვნებს, ვინაიდან სამსახურის მიერ არ არის დანერგილი კონტროლის მექანიზმები, რომლითაც განხორციელდებოდა აღნიშნული საკითხის მონიტორინგი.

აღსანიშნავია, რომ ვიდეოკამერებით აღჭურვილია იმ ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებების 44%, რომლებიც ასევე უზრუნველყოფილი არიან მანდატურებით.
2018 წლის მონაცემებით ქვეყნის მასშტაბით 1,161 სკოლაში (50%) არ არის წარმოდგენილი მანდატური ან უსაფრთხოებაზე პასუხისმგებელი უფლებამოსილი პირი და ამავდროულად, ეს სკოლები არ არის აღჭურვილი ვიდეოკამერებით.

 მასწავლებელთა გადამზადების ნაკლოვანებები

ევროსაბჭოს ქარტიის მიხედვით,42 წევრმა სახელმწიფოებმა უნდა უზრუნველყონ მასწავლებლები, განათლების სფეროში დასაქმებული პერსონალი და ტრენერები სამოქალაქო და ადამიანის უფლებების შესახებ აუცილებელი დაწყებითი და განგრძობითი ტრენინგებით. აღნიშნულმა უნდა უზრუნველყოს, რომ მათ შეიძინონ საფუძვლიანი ცოდნა და აღქმა სფეროსა და სწავლა-­სწავლების მეთოდების ძირითადი ამოცანების და პრინციპების შესახებ, ისევე როგორც თავიანთი სფეროს შესაფერისი სხვა საკვანძო უნარები.

მასწავლებელთა საჭირო ტრენინგებით უზრუნველყოფას ახორციელებს სსიპ − მასწავლებელთა პროფესიული განვითარების ეროვნული ცენტრი. 2018 წლის მონაცემებით, ქვეყანაში ზოგადსაგანმანათლებლო დაწესებულებებში დასაქმებული იყო 66,371 მასწავლებელი, რომელთა 87%-ს არ აქვს გავლილი ტრენინგი სამოქალაქო და უსაფრთხოების მიმართულებით, ხოლო სამოქალაქო განათლების 4,630 მასწავლებლიდან, ტრენინგი გავლილი აქვს 1,085 მასწავლებელს, ანუ მხოლოდ 23%-ს.

სოფო ქსოვრელი