როგორია აუდიტორული საქმიანობის სპეციფიკა და რა უნდა გაითვალისწინონ კომპანიებმა სანამ აუდიტს ჩაატარებენ - რადიო „კომერსანტის“ და აუდიტორული და ბიზნეს საკონსულტაციო კომპანია „გრანთ თორნთონის“ ერთობლივ გადაცემაში ჩემი აუდიტორი „გრანთ თორნთონის“ მმართველმა პარტნიორმა ვახტანგ ცაბაძემ ისაუბრა. მისი თქმით, კრიზისის პერიოდში კომპანიების მომართვიანობა მნიშვნელოვნად არ შემცირებულა.

„ამ კრიზისს,რომ ეკონომიკისთვის უარყოფითი გავლენა აქვს, ნათელია. რაც შეეხება, ჩვენს კლიენტებს, ძალიან მნიშვნელოვან შემცირებას ვერ ვხედავთ ამ მომენტისთვის. ჯერჯერობით ინერციით მიდის ზოგიერთი საქმიანობა და ბიზნესი. მიუხედავად იმისა,რომ იწყება ეკონომიკის აღდგენა, მგონია რომ შემოდგომა რთული იქნება. თუ უცბად არ აღმოვაჩენთ,რომ ვაქცინა გვაქვს.პირველი ივლისი ლოგიკური და კარგი თარიღი მგონია, უფრო ადრე რისკიანი იქნებოდა საზღვრების გახსნა, ხოლო უფრო გვიან, ზედმეტი თავშეკავება.

ჩვენი კომპანია 9 მარტის შემდეგ გადავიდა დისტანციურ რეჟიმზე. პრობლემები სამუშაოს შესრულებისას არ გვქონია, ერთადერთი რისკი შეიძლება ყოფილიყო კომპანიის მართვასთან და სამუშაოს ორგაინზებასთან დაკავშირებული პრობლემები. გამოცდილებამ აჩვენა,რომ როგორც მინიმუმ არანაკლებ ეფექტურად მუშაობენ და ზოგ შემთხვევაში უფრო მეტად ეფექტურადაც,“-აღნიშნავს ვახტანგ ცაბაძე.

მან გადაცემის მიმდინარეობისას ასევე ისაუბრა აუდიტის საჭიროების მნიშვნელობასა და იმ ეტაპებზე,რომლებიც კომპანიებმა უნდა გაითვალისწინონ,სანამ აუდიტორულ კომპანიასთან თანამშრომლობას დაიწყებენ.

„აუდიტის საჭიროება მაშინ ჩნდება,როცა ბიზესის მფლობელი და მმართველი არიან სხვადასხვა და მფლობელს სჭირდება მესამე დამოუკიდებელი მხარე,რომელიც ეტყვის სწორად მართავენ თუ არა ბიზნესს დირექტორები. ქართულ რეალობაში კომპანიის მმართველი და მფლობელი არ არის გამიჯნული, ძირითადად, მფლობელები მართავენ ხოლმე კომპანიებს. ამ შემთხვევაში აუდიტის ბუნებრივი მოთხოვნა ნაკლებად ჩნდება. მიუხედავად იმისა,რომ აუდიტი შეიძლება ჩანდეს,როგორც თავს ზედმეტად მოხვეული, მისგან სარგებელს მაინც მივიღებთ, თუ სწორად გავითავისებთ აუდიტის მიზანს.

აუდიტირების ჩატარების სწორად დაგეგმვისთვის მნიშვნელოვანია,რომ აუდიტორის შერჩევა მოხდეს აუდიტირებადი წლის ბოლომდე და არა შემდეგ, იმიტომ,რომ აუდიტორები ვერ ასწრებენ წლის ბოლომდე საქმიანობას და შესაბამისად, აზრს ვერ გამოთქვამენ იმის შესახებ,თუ რამდენად სრულად და სწორად იყო მარაგები ასახული. ეს რა თქმა უნდა, გავლენას ახდენს აუდიტის დასკვნის ფორმაზე. ამასთანავე, ფინანსური კუთხითაც შეგვიძლია შევხედოთ ამ პროცესს, თუ ადრე მივმართავთ აუდიტორს, მასე ექნება უფრო მეტი საშუალება თავის გრაფიკში გაითვალისწინოს ჩვენი პროექტი და უკეთესი ფასიც შემოგვთავაზოს, ვიდრე მაშინ,როცა გადატვირთული იქნება.

მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ კომპანიის რეპუტაცია, ამისთვის მსოფლიო დონის რეიტინგები არსებობს; მეორე საგულისხმო საკითხია აუდიტისა და ბუღალტრული აღრიცხვის ზედამხედველობის სამსახურის ვებ-გვერდზე მოცემული ინფორმაცია,სადაც აუდიტის კომპანიები ხარისხის კონტროლის შედეგების მიხედვით არის რანჟირებული; ასევე მნიშვნელოვანია უშუალო შეხვედრები აუდიტორებთან, იმ გუნდის გაცნობა,ვინც განსაზღვრულია თქვენს პროექტზე სამუშაოდ, მათი გამოცდილებების გადახედვა და პროფესიული რეპუტაციის გაცნობა.

წინასწარ შეხვედრის საკითხი საინტერესოა იმ კონტექსტშიც,როცა გვინდა გავიგოთ,ხომ არ ფიქრობს აუდიტორი,რომ ჩვენს ფინანსურ ანგარიშგებაში არის ისეთი მუხლები,რაზეც თავიდანვე ცნობილია,რომ შენიშვნა ექნება აუდიტორს. აუდიტი არ არის 100%-იანი გარანტი იმისა,რომ ფინანსური ანგარიშგება სწორია ან არასწორი. არსებობს რისკები,რაც დამოკიდებულია ადამიანურ შეცდომებზე, აუდიტის გუნდშიც ადამიანები არიან და მათაც შეიძლება რაღაც გაეპაროთ; მეორე მომენტი დაკავშირებულია დროსთან. 100%-ით სიზუსტით დასკვნის გამოტანა გულისხმობს 100% სიზუსტით ყველაფრის ნახვას. რასაც წარმოუდგენელი დრო სჭირდება და აუდიტის ღირებულებაც გამომდინარეობს იმ დროიდან,რასაც ის ხარჯავს.

ასევე,არცერთი აუდიტი არ ტარდება იმ მიზნით,რომ ფინანსური ანგარიშგება ასახული იყოს ერთ თეთრამდე სიზუსტით. როცა ასობით მილიონიანი კომპანიის ანგარიშგებას ამოწმებ, იქ არც არის საინტერესო სამი თეთრის ან ლარის შეცდომა. შესაბამისად, არსებითია ინფორმაცია,რომელიც სავარაუდოა,რომ გავლენას მოახდენს ფინანსური ანგარიშგების წამკითხველის ეკონომიკურ გადაწყვეტილებაზე. ამიტომ აუდიცი ისე იგეგმება,რომ ყურადღება გამახვილდეს არსებით საკითხებზე.

აუდიტის ფინანსურ ანგარიშგებაში შეცდომა შეიძლება იყოს განპირობებული ორი მიზეზით, ერთი ეს არის უნებლიე შეცდომა ან ცოდნის ნაკლებობით გამოწვეული, ხოლო მეორე უზუსტობაა, რისი მიზეციც შეიძლება იყოს თაღლითობა. აუდიტს მოეთხოვება,რომ თაღლითობით გამოწვეული უზუსტობა აღმოაჩინოს და გაამახვილოს ყურადღება. საინტერესოა ასევე მენეჯმენტის წერილი,რომელიც სასარგებლოა და აღნიშნავს მემორანდუმს, ანგარიშს,სადაც აღნიშნულია კომპანიის შიდა კონტროლის სისტემაში არსებული სისუსტეები. აუდიტორს შეიძლება შეხვდეს პროცესში გარკვეული ხარვეზები და აქედან გამომდინარე და გამოცდილებაზე დაყრდნობით, ჰქონდეთ რეკომენდაციები,“- აღნიშნავს ვახტანგ ცაბაძე.