საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა გიორგი გახარიამ ეკონომიკური გუნდის, ეროვნული ბანკისა და საბანკო სექტორის წარმომადგენლებთან, ეკონომიკური სტიმულირების გეგმა განიხილა. საბანკო სექტორმა კოორდინირებულ რეჟიმში თანამშრომლობისთვის მზადყოფნა გამოთქვა და მსესხებლებისთვის საშეღავათო პერიოდის შეთავაზება აქტიურად დაიწყო.
ბანკები სესხების რესტრუქტურიზაციას 3 თვის მანძილზე უზრუნველყოფენ, თუმცა ამ პერიოდის განმავლობაში სესხზე პროცენტის დარიცხვა მაინც მოხდება, რომელიც დარჩენილ პერიოდზე გადანაწილდება და მომხმარებელს სესხის მომსახურება უფრო ძვირი დაუჯდება. გარდა ამისა, პანდემია, რომელიც მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციამ გამოაცხადა, ფორსმაჟორული სიტუაციაა და ასეთ დროს პროცენტების გადახდის შეჩერება მომხმარებელს კანონმდებლობითაც შეუძლია მოითხოვოს, ამ შემთხვევაში კი სესხის გაპრობლემების უფლება პანდეემიის გადავლამდე არავის აქვს.
ლიდერ ქართულ ბანკებს მოსახლეობის მიმართ რეალური სოლიდარობა და თანადგომა არც აგვისტოს ომის დროს გამოუხატავთ და არც დღევანდელ ვითარებაში გამოხატავენ. აღსანიშნავია, რომ მსგავს სიტუაციაში აღმოჩნდა საბანკო სექტორი აგვისტოს ომის დროსაც, როდესაც 5-დღიანი ომის შემდეგ კრიზისი საერთაშორისო დახმარებების შედეგად დაძლია. საქართველოსთვის გამოყოფილი 4,5 მლრდ. დოლარიდან 850 მილიონი დოლარი სწორედ ქართულ ბანკებს მოხმარდა. ბანკები ფეხზე დადგნენ და მოსახლეობისთვის რეალური შეღავათების დაწესების ნაცვლად, სწორედ ამ პერიოდიდან დაიწყო კიდევ უფრო დაზარალებული ბიზნესის და მოსახლეობის ქონების მასიური დასაკუთრებაც. 2008 წლის აგვისტოს ომის შემდეგ ბანკების მოვალეთა რაოდენობა და დასაკუთრებული ქონების მოცულობაც განუხრელად იზრდებოდა. მკვეთრი ზრდა დაფიქსირდა 2008-2012 წლებში.
საბანკო სექტორის მხრიდან რეალური თანადგომა იქნებოდა, თუ გარკვეული ტიპის სესხებზე 2-3 თვით არ დაარიცხავდნენ პროცენტებს ან მოახდენდნენ საპროცენტო განაკვეთების დაწევას ანუ ისეთ ნაბიჯს, რომელიც გადასახადის მოცულობაზე მოახდენდა გავლენას და რეალურად შეუმსუბუქებდა მსესხებელს ტვირთს.
„კომერსანტი“ დაინტერესდა არის თუ არა რეალურად ბანკების მიერ გადადგმული ასეთი ნაბიჯი კეთილი ნების გამოხატულება და სოციალური პასუხისმგებლობის გაცნობიერება. საბანკო ექსპერტი გოჩა თუთბერიძე აცხადებს, რომ კომერციული ბანკების მიერ გადადგმული ნაბიჯი განსაკუთრებულ შედეგს არ მოიტანს, რადგან მსესხებელს რეალურად საპროცენტო ხარჯი გაეზრდება.
„ბანკების მიერ გადადგმული ეს ნაბიჯი დიდი შედეგების მომტანი არ არის, რადგან რეალურად ეს ნიშნავს იმას, რომ მსესხებელს გაეზრდება საპროცენტო ხარჯი, ბანკები კი ბევრს არაფერს კარგავენ, უბრალოდ ფულადი ნაკადები ოდნავ შეუმცირდებათ. ამ ინიციატივით, სესხის ძირი თანხების დაფარვის ნაწილში კლიენტებს შეღავათი ექნებათ, რაც იმას ნიშნავს, რომ მათ 3 თვის შემდეგ მეტი ექნებათ სესხის თანხა და შესაბამისად, მეტი პროცენტი დაერიცხებათ. ამით მომხმარებლებს საპროცენტო ხარჯი გაეზრდებათ. მეორე მომენტი არის ის, რომ ამ ეტაპზე შეიძლება ნაღდი ფულის პრობლემა შეიქმნას და შესაბამისად, მომხმარებლებს ნაკლები ნაღდი ფული დასჭირდებათ საკუთარი ვალდებულებების შესასრულებლად. ბანკებისთვის ეს არაფერს ცვლის, ისინი შემოსავალს სრულად იღებენ, რაც შეეხება მომხმარებლებს, მათ საპროცენტო ხარჯი გაეზრდებათ ანუ ამ 3 თვის განმავლობაში დარიცხული პროცენტი დარჩენილ პერიოდზე გადანაწილდება, უბრალოდ, საურავებს და ჯარიმებს არ გადაიხდიან. ვინც კარგად დათვლის, მიხვდება, რომ თუ შესაბამისი რესურსი აქვს ჯობია, რომ გრაფიკით გააგრძელოს სესხის გადახდა და ამით ნაკლები ხარჯი ექნება, ვინც ამას ვერ მიხვდება გამოიყენებს და სესხის მომსახურების თანხა გაეზრდება. უფრო რეალური იქნებოდა, მთავრობას საშემოსავლო გადასახადი შეემცირებინა ან 2-3 თვე უარი ეთქვა მასზე, ეს იქნებოდა ყველაზე კარგი, რადგან იმ ადამიანებს ვინც მუშაობენ გაეზრდებოდათ შემოსავლები და საბანკო გადავადებების გარეშეც შეძლებენ სესხის მომსახურებას. ყველაზე სწორი ნაბიჯი თბილისის მერმა გადადგა, როცა დაწესებულებებს იჯარის გადასახადი გაუუქმა, დანარჩენი პლიუსი ჩასაწერად არის გაკეთებული, რადგან არ არის რეალურად მოსახლეობისთვის ყოფის შემამსუბუქებელი“, - განაცხადა გოჩა თუთბერიძემ.
ბანკი
