დღევანდელ საყოველთაო ეკონომიკური ვარდნა წარმოუდგენელი იყო 2008 წელსაც კი იმის მიუხედავად, რომ ის კრიზისი ძალიან მძიმე იყო. 

2020 წელს სხვადასხვა ქვეყნებს მიერ დაფიქსირებულ ეკონომიკურ ვარდნას ანალოგები არ გააჩნია. 

საფრანგეთში 2020 წლის მე-2 კვარტალში ეკონომიკა პირველ კვარტალთან შედარებით 13,8%-ით დაეცა. ვარდნა ყველაფერს შეეხო - მოხმარებას, ინვესტიციებს, ექსპორტს, წარმოებას, მომსახურებას.

საშუალოდ ევროკავშირის ფარგლებში  ვარდნამ 11,9%, ხოლო ევროზონაში 12,1% შეადგინა. განსხვავება ქვეყნებს შორის ძირითადად საკარანტინო ზომების ხანგრძლივობამ და სიმკაცრემ განაპირობა. ამიტომაც გერმანიის მშპ-ი 10,1%-თ დაეცა, ხოლო ესპანეთის  - 18,5%-ით.

გასაკვირი ისაა, რომ იტალიის ეკონომიკა საფრანგეთზე ნაკლებად - 12,4%-ით დაეცა, იმის მიუხედავად, რომ ევროპაში კორონავირუსისგან ყველაზე მეტად სწორედ იტალია დაზარალდა.

რაც შეეხება ამერიკას, მისი ეკონომიკა 9,5%-ით დაეცა, რაც საფრანგეთსა და გერმანიაზეც კი ნაკლებია. რაც შეეხება შტატების ეკონომიკის „ლიბერალურ მართვას“, კონგრესმა ეკონომიკის და მოსახლეობის დახმარების 3-ტრილიონიანი პროგრამა დაამტკიცა - ეს სულაც არაა ცუდი ლიბერალებისთვის, რომლებიც წესით ეკონომიკაში საერთოდ არ უნდა ჩაერიონ.

ამერიკა არაა ერთადერთი შემთხვევა - დღეს ყველა ქვეყანა, თავისი შესაძლებლობების ფარგლებში ეკონომიკის სტიმულირებას და მოსახლეობისთვის მძიმე პერიოდის გადალახვაში დახმარების გაწევას ცდილობს.

მექანიკური თვალსაზრისით, მშპ-ს ვარდნამ მოსახლეობის შემოსავლების კლება უნდა გამოიწვიოს, თუმცა, განვითარებულ ქვეყნებში ასე არ მოხვდა - პირიქით, ეკონომიკის ვარდნის პირობებში განვითარებულ ქვეყნებში მოსახლეობის შემოსავლები გაიზარდა.

ძირითადად ეს სახელმწიფოებისგან დახმარების წყალობით მოხერხდა, თუმცა, როგორც ჩანს ეს მიდგომა დღეს-ხვალ აქტუალურობას არ დაკარგავს. ეკონომიკის აღდგენა უკეთეს შემთხვევაში 2021 წლის ბოლოს და 2020 წელს მოხდება. ისეთ რთულ დარგებში, როგორ ტურიზმი და საავიაციო მრეწველობა სწრაფ აღდგენაზე საუბარიც კი ზედმეტია.

შტატებში ივლისში უმუშევრობამ 14,7%-ს მიაღწია, მაგრამ ივლისიდან კლება დაიწყო და 10,2%-მდე შემცირდა. თუმცა, სამუშაო ადგილების აღდგენის და შექმნის ტემპები ნელდება, რაც ქვეყნის ეკონომიკურ ზრდასთან და სრულ დასაქმებასთან დაბრუნების  ეჭვებს ბადებს.

ვითარებას ასევე დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის ეპიდემიასთან გამკლავების საკითხში სრული უუნარობა ართულებს.

კრიზისიდან გამოსვლის პროცესი ხანგრძლივი იქნება და ჩვენ ჯერ კიდევ ბევრი სიურპრიზი გველოდება  - პანდემიამ ის, რაც ისედაც მწვავე იყო, კიდევ უფრო გაამწვავა - სავაჭრო ომი ვაშინგტონს და პეკინს შორის.

ისე ჩანს, რომ ჩინეთი კრიზისიდან სხვებზე ბევრად უფრო სწრაფად გამოდის იმის შემდეგ, რაც კომპარტიამ მშპ-ს დანაკარგების შემცირების ზომები მიიღო - პირველ კვარტალში ჩინეთის ეკონომიკა 10%, დაეცა, მე-2 კვარტალში 11,5%-ით გაიზარდა, და დღეს 3,2%ით  სტაბილურად იზრდება.

თუმცა, ადგილი აქვს პროცესს, რომელიც პეკინში ალბათ ნაკლებად მოსწონთ - ბევრი კომპანია, მაგალითად Samsung-ი ჩინეთში ქარხნებს ხურავს და ისინი ვიეტნამში გადააქვს, სადაც მუშახელი გაცილებით უფრო იაფია.

თუმცა, ეს ძალიან გრძელვადიანი პროცესია, რომელიც ბევრ დროს მოითხოვს, დღეს კი ჩინეთის საგარეო ვაჭრობა თავს კარგად გრძნობს, ივლისში ექსპორტიც სწრაფად იზრდებოდა.

საფრანგეთში კი სავაჭრო ბალანსი მე-2 კვარტალში გაუარესდა, ექსპორტი კი იმპორტზე მკვეთრად დაეცა. ქვეყანა სულ უფრო მეტად საავიაციო მრეწველობაში გაყიდვების ვარდნის გამო ზარალდება, ამავე დროს პირბადეები იმპორტმა უარყოფითი სავაჭრო ბალანსი მე-2 კვარტალში 3,5 მლრდ. დოლარით გააუარესა.

მოკლედ, დღეს ჩვენ შუა პროცესში ვართ, პროგნოზირება ძალიან რთულია. პოსტ-კოვიდური ბრძოლა ჯერ მხოლოდ იწყება.

Slate.fr

მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ