„სახელმწიფოების მხრიდან ვაქცინასთან არათანაბარმა წვდომამ ზოგიერთ ქვეყანას ვაქცინაციის მასშტაბების ზრდის შესაძლებლობა მისცა, თუმცა, ამავე დროს ეს პანდემიის გლობალურ მასშტაბებში დამარცხებას ხელს შეუშლის“ - ამის შესახებ ნათქვამია კოსნალტინგური კომპანიის IHS Markit-ის კვლევაში.
ანალიტიკოსების აზრით, თუ ქვეყნები ვაქცინურ ნაციონალიზმს გააგრძელებენ, ეს პანდემიის 2023 წლამდე გაგრძელების რისკს შექმნის.
ქვეყნებში, სადაც ვაქცინაცია დაბალი ტემპებით მიმდინარეობს, შესაძლებელია ვირუსის ახალი შტამების გამოჩენა, რომლებიც შემდეგ მეტად ვაქცინირებულ ქვეყნებშიც გავრცელდება.
IHS Markit-ის ექსპერტების აზრით, 2021 წლის ბოლომდე მსოფლიოში წარმოებულ იქნება კორონავირუსის საწინაამღდეგო პრეპარატის 14,7 მლრდ. დოზა. თეორიულად ეს პანდემიის დასამარცხებლად სრულიად საკმარისია, თუმცა, ვაქცინების არაეფექტური გავრცელების შედეგად, პრეპარატის დიდი ნაწილი მდიდარ ქვეყნებში მოხვდება.
სადღეისოდ, ბევრმა მდიდარმა ქვეყანამ საკუთარი მოსახლეობის რაოდენობასთან შედარებით 4-9-ჯერ მეტი ვაქცინა შეისყიდეს,და ეს მაშინ, როდესაც ღარიბ ქვეყნებში ვაქცინებს რაოდენობა მოსახლეობის მცირე ნაწილსაც კი არ ჰყოფნის. ეს თავისთავად, პანდემიის დამარცხებას აფერხებს.
მთლიანობაში სადღეისოდ 8,6 მლრდ დოზა ვაქცინაა შეკვეთილი. ყველაზე პოპულარული პრეპარატია AstraZeneca – 2,4 მლრდ. შეკვეთა. ყველაზე მეტი დოზა ევროკავშირმა იყიდა - 1,8 მლრდ. (მოსახლეობა - 446 მლნ.). შემდეგ ადგილებზეა შტატები - 1,2 მლრდ. (მოსახლეობა - 328 მლნ.), აფრიკული ქვეყნების კავშირი - 680 მლნ. (მოსახლეობა 1,2 მლრდ.), ბრიტანეთი - 457 მლნ. (მოსახლეობა 66 მლნ.) და ბრაზილია - 370 მლნ. (მოსახლეობა 211 მლნ.).
მაღალი შემოსავლის მქონე ქვეყნებზე 4,6 მლრდ. დოზა, ანუ, მთელი შესყიდვების 53% მოდის, ღარიბებზე კი მხოლოდ 16%, საშუალო შემოსავლის - 17%. დანარჩენი COVAX-ს ეგიდით განაწილდა.
ვაქცინური ნაციონალიზმის 3 ფაქტორი
IHS Markit-ის ანალიტიკოსები 3 ფაქტორს გამოყოფენ, რომელიც ვაქცინების განაწილებაზე გავლენას ახდენს.
პირველია - დავა ევროკავშირს და ბრიტანეთს შორის. ბრიუსელში მიიჩნევენ, რომ ლონდონმა უსამართლო უპირატესობა მოიპოვა იმით, რომ იყიდა ევროკავშირის ტერიტორიაზე წარმოებული ვაქცინა, ხოლო თავად არც ერთი დოზა არ გაყიდა იმ პრეპარატებისგან, რომლებიც ბრიტანეთში იწარმოება.
თუ ევროკავშირი ვაქცინის ექსპორტს აკრძალავს, ეს სხვა ქვეყნების მხრიდან საპასუხო ზომებს გამოიწვევს - ეს კი მნიშვნელოვანი ფაქტორია იმის გათვალისწინებით, რომ პრეპარატის ინგრედიენტები სხვადასხვა ქვეყნებიდან შემოდის.
მეორე ფაქტორია - აშშ-ს სტრატეგია, რომელმაც ქვეყნის მოსახლეობის რაოდენობასთან შედარებით 4-ჯერ მეტი ვაქცინა იყიდა. IHS Markit-ის აზრით, სადღეისოდ ამერიკისთვის პრიორიტეტულია საკუთარი მოსახლეობის ვაქცინაცია, თუმცა, მომავალში ის ვაქცინის აქტიური ექსპორტიორი გახდება.
ამას ასევე ხელს ის შეუწყობს, რომ აშშ-ს მოსახლეობის დიდ ნაწილს აცრის გაკეთება არ სურს.
მესამე ფაქტორია ინდოეთი, რომელმაც ქვეყნის ტერიტორიაზე წარმოებული ვაქცინის AstraZeneca-ს ექსპორტი აკრძალა. ამან შესაძლოა ღარიბ ქვეყნებში ვაქცინების დეფიციტი გამოიწვიოს.
ამ დროისთვის ვაქცინაციის კუთხით ლიდერი ქვეყნებია ისრაელი (61,9%), ბრიტანეთი (47? 5%), ჩილე (38,9%), და აშშ (36,6%). ევროკავშირში კი ვაქცინაცია მოსახლეობის 6,2%-მა გაიარა.
rbc.ru
მოამზადა თენგიზ აბლოთიამ
პანდემია
