„ახლა ნავთობკომპანიებისთვის ყველაზე ცუდი პროცესი დაიწყო - ზოგს მარაგი აქვს, რომელიც ძველ ფასად შეიძინა და  ძველ ფასში ყიდის საწვავს,  ზოგი კომპანია კი ახლა განახორციელებს იმპორტს და შედარებით დაბალ ფასად გაყიდის. ანუ, ზოგმა შეიძლება მოგება ნახოს, მაგრამ სხვებითვის ეს ცვლილება ნავთობის ბაზარზე მნიშვნელოვანი ზარალის მომტანი იქნება.“  - ნავთობპროდუქტების იმპორტიორთა კავშირის თავმჯდომარე ვანო მთვრალაშვილი „კომერსანტთან“ მსოფლიო ბაზარზე ნავთობის ფასის უპრეცედენტო ვარდნასა და საქართველოს საწვავის ბაზრის მომავალზე საუბრობს.

კერძოდ, „ბრენტი“-ს ტიპის შავი ოქრო გაიაფდა მესამედით, 31,4 დოლარამდე 1 ბარელზე.WTI-ს ტიპის  ნავთობის ღირებულება 30,2 დოლარამდე ჩამოვიდა.მოგვიანებით, „ბრენტი“ მცირედით გაძვირდა და 9 მარტის დილისთვის მისმა ფასმა 32, 9 დოლარს მიაღწია.

9 მარტს, ოპეკის წევრი-ქვეყნების შეთანხმების ჩაშლის შემდეგ ნავთობის საერთაშორისო ფასების რეკორდული ვარდნა დაფიქსირდა, რომლს მსგავსიც 2008-2009 გლობალური კრიზისის დროსაც კი არ ყოფილა. რუსეთი ემხრობოდა უკვე არსებული პარამეტრების შენარჩუნებას, საუდის არაბეთი კი სთავაზობდა მოპოვების შემცირებას. საბოლოოდ, შეთანხმება ვერ მოხერხდა,ვერც არსებული კვოტების შენარჩუნებაზე და ვერც ახალი ნორმების დადგენაზე. შედეგად, 1 აპრილიდან ბაზრის მოთამაშეებს მოეხსნათ ყოველგვარი შეზღუდვები - სწორედ ამან მისცა ბიძგი ნავთობის კატასტროფულ გაიაფებას.

ნავთობპროდუქტების იმპორტიორთა კავშირის თავმჯდომარე ვანო მთვრალაშვილი ადგილობრივ ბაზარზე საწვავის გაიაფებას  გარდაუვლად მიიჩნევს, თუმცა მისივე თქმით, ეს ყველაფერი ნავთობკომპანიებს არც ისე სახარბიელო მდგომარეობაში აგდებს.

„ბოლო 1 თვის განმავლობაში ადგილობრივ ბაზარზე საწვავის ფასი საშუალოდ12-15 თეთრით  შემცირდა ბრენდირებულ გასამართ სადგურებზე, არაბრენდირებულ სადგურებზე შეიძლება უფრო მეტადაც.  რაც შეეხება მიმდინარე და სამომავლო პროცესებს, ბოლო 3 დღეა ნავთობზე ფასების უპრეცედენტო ვარდნა ფიქსირდება - ეს პირდაპირ კავშირშია კორონავირუსის გავრცელებასთან, რის გამოც, გლობალურ ბაზარზე ნავთობის მოთხოვნილება მცირდება. ამასთან, OPEC plus-ის შეთანხმება ვერ შედგა.  ამ ყველაფერმა ნავთობზე ფასების ჩამოშლა გამოიწვია. ჩვენს ბაზარზე ამის გავლენა გარდაუვალია, მაგრამ რთულია იმის, თქმა თუ როდის. ახლა დაბალფასიანი ნავთობის იმპორტი უნდა განხორცელდეს, რომელიც საწვავის ახალი ფასის დადგენას  ნიშნავს. ეს ყველაფერი მომხმარებლისთვის  კარგია, მაგრამ ბევრი კომპანიისთვის რისკის მომტანია. არის პროგნოზიც, რომ შეიძლება 25 დოლარამდე დავიდეს ბარელი ნავთობის ფასი.“ - განმარტავს მთვრალაშვილი.

1 აპრილიდან ბაზრის მოთამაშეებს მოეხსნათ ყოველგვარი შეზღუდვები - სწორედ ამან მისცა ბიძგი ნავთობის კატასტროფულ გაიაფებას.ზოგადად კი, ოპეკის ფარგლებში რაიმე ტიპის შეთანხმება ყოველთვის ძალიან რთულია.პირველ რიგში იმიტომ, რომ მინიმალურად მისაღები ფასი ყველა ქვეყანას თავისი აქვს. მაგალითად, უდეფიციტო ბიუჯეტისთვის საუდის არაბეთს სჭირდება ნავთობის ფასი მინიმუმ 75 დოლარი ბარელზე, ქუვეითს - 54, ემირატებს - 60, ომანს 75, ყატარს - 47.

სხვა ქვეყნებში სიტუაცია უარესია - მდიდარ სანავთობო მონარქიებს აქვთ ფინანსური საშუალებები იმისთვის, რომ შეინარჩუნონ ეკონომიკური სტაბილურობა რამდენიმე წლის მანძილზე, თუმცა, სხვა, უფრო ღარიბ და მჭიდროდ დასახლებულ ქვეყნებს, ამის ფუფუნება არა აქვთ. ისეთი სახელმწიფოებისთვის, როგორც ალჟირი, ნიგერია, ანგოლა, ვენესუელა და ა.შ, ზედაბალი ფასი ნავთობზე ნიშნავს დაუყოვნებლივ კატასტროფას.

რუსეთს ბიუჯეტის ფორმირებისთვის სჭირდება მინიმალური ფასი 42 დოლარი, თუმცა, ფინანსთა მინისტრის ანტონ სილუანოვის თქმით, ქვეყანას გააჩნია ფინანსური მარაგი, რომელიც მისცემს მთავრობას სტაბილურობის შენარჩუნების საშუალებას 4 წლის მანძილზე.

მარიამ მორგოშია